The Darkest Files review: diepgaand en duister maar te kort juridisch puzzelspel

The Darkest Files van het Duitse Paintbucket Games is een zeer sfeervol maar donker juridisch puzzelspel dat je meeneemt naar Duitsland na de Tweede Wereldoorlog. Niet alle nazi’s zijn gestraft voor hun misdaden, sommigen hebben zelfs nog steeds een hoge functie. Dat is buiten jouw advocatenkantoor gerekend, want in dit op jammer genoeg waargebeurde feiten gebaseerde spel moet jij de waarheid aan het licht brengen en hen gestraft zien te krijgen. Even vrolijk als Ace Attorney zal het dus niet zijn, en ook al doet het door een bepaalde mechanic soms aan Return of the Obra Dinn denken, is het op zichzelf een uniek spel. Is het de moeite waard om de waarheid aan het licht te brengen en hoe duister is het verleden?

Zware materie

The Darkest Files neemt je mee naar Frankfurt in 1956. Als openbaar aanklager Esther Katz, nieuwste lid van het kantoor van Fritz Bauer, onderzoek je nazi’s en andere misdadigers die na de Tweede Wereldoorlog de gerechtigheid zijn ontlopen. Je kantoor is niet populair, de media valt je aan en bedreigingen en vandalisme zijn schering en inslag want de Duitsers willen gewoon liever vergeten in plaats van oude wonden openrijten. De oorlog was toch een andere, meer speciale tijd? Kunnen we niet allemaal verdergaan met ons leven? Maar dan zit er voor je bureau een oude vrouw wiens man op het einde van de oorlog ontvoerd is door leden van de NSDAP en dan dood is teruggevonden. Volgens de toenmalige wet zou het een legale executie geweest zijn (en het dumpen van een lijk in het bos laten we even buiten beschouwing) maar het is mogelijk dat er gelogen is over de ware toedracht van de zaken. Kan je bewijzen dat de beklaagden toch misdadigers zijn en ben je bereid de gevolgen van het openbaren van vreselijke waarheden onder ogen te zien?

In het reine komen met de geschiedenis klinkt mooi, maar dat betekent ook dat schuldigen moeten gestraft worden. The Darkest Files is onder meer dankzij de behandelde zaken niet enkel een heel goed geschreven, maar ook heel donker spel. In vergelijking met de vreselijke grote misdaden van het Derde Rijk lijken de zaken die je onderzoekt eerder van minder belang en zijn de verdachten eerder kleine garnalen, maar toch, het gaat om mensen die hun leven door de leugens, kwaadwilligheid, ambitie, luiheid of lafheid van anderen verloren zijn. Esther moet zich ook afvragen waarom ze als jonge vrouw zulke moeilijke en onpopulaire opdrachten aanneemt, terwijl ze gemakkelijk voor een prestigieus advocatenkantoor zou kunnen gaan werken. Gaat het om wraak, een schuldgevoel, ambitie of gerechtigheid? Als je je slag in de rechtbank thuis haalt, welk gevoel geeft dat dan? Triomf, bevrediging of catharsis? The Darkest Files maakt ook komaf met excuses die op het einde van de Tweede Wereldoorlog (en misschien ook nog in 2025…) al te vaak gehoord werden. “We hebben zelf niks gedaan”, “We durfden niks te doen” en “We volgden enkel orders op” worden hier afgedaan als de lafhartige uitspraken die ze vaak waren.

The Darkest Files is gebaseerd op de waarheid

Hoewel Esther Katz nooit bestaan heeft, is het spel historisch heel waarheidsgetrouw. Er was een kantoor dat in de jaren ‘50 dergelijke onderzoeken deed en misdadigers veroordeeld heeft gekregen. Na elke zaak word je er nog eens aan herinnerd: de namen zijn misschien veranderd, maar de zaken en de misdaden waren echt. Dat lezen confronteert je toch weer elke keer met hoe slecht de mens kon en kan zijn. The Darkest Files heeft dus een zeer toepasselijke naam. Wie géén fictieve naam heeft gekregen is Fritz Bauer. Hij bestond echt en had ook zijn eigen mening over alles wat er gebeurde, die in dit spel weergegeven wordt. Dat, gecombineerd met de kranten die je elke dag kan lezen en de (licht uitgewerkte) ervaringen van Esther als vrouw in een traditionele mannenwereld, geven heel het spel een realistische maar donkere sfeer. Ten slotte dragen de quasi handgetekende graphics, donkere omgevingen, Duitse voice actors (die wel Engels praten, maar met een accent) en de muziek die je (soms) hoort ook wel bij aan heel de ervaring.

Documenten uitpluizen

Hoe kan je nu de zaken tot een goed einde brengen? Je verzamelt (dankzij de zeer grondige administratie en bureaucratie van het land) documenten, brieven en lijsten, interviewt mensen en gaat op zoek in je archief. Bij de interviews of in de rechtbank moet je dan je theorieën formuleren en die staven met bewijs om de waarheid aan het licht te brengen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld Ace Attorney, gaat het hier niet om een afbeelding met een zinnetje of twee bij elk bewijsstuk. Meestal gaat het om volledige documenten vol informatie. Denk aan brieven van personages, verslag van getuigenissen of oude rechtszaken, de interne werking van de NSDAP, lijsten met bijvoorbeeld functies of wapens per persoon… 

Afhankelijk van de gekozen moeilijkheidsgraad, moet je trouwens niet enkel het goede bewijsstuk aanwenden, maar ook nog eens de juiste paragraaf! In de rechtbank moet je trouwens je theorieën niet met één bewijsstuk, maar wel met drie verschillende tegelijkertijd kunnen staven. Hier dus geen blufpoker, enkel goed doordachte argumenten. Als het je niet lukt, kan het zelfs zijn dat je de zaak verliest. Dit alles zorgt ervoor dat The Darkest Files toch wat moeilijker is dan Ace Attorney of Return of the Obra Dinn. Nu ja, als je het fout hebt, krijg je nog een paar kansen gecombineerd met een duidelijke hint, maar aan de andere kant is het mogelijk bepaalde bewijsstukken niet te vinden en is de allerlaatste vraag in de rechtbank veel uitdagender dan de rest. Gelukkig is er een handig systeem om in je bewijsstukken met kleurcodes of bladwijzers te werken, waardoor je snel doorheen de volgens jou relevante documenten kan zoeken. Dat kan echt nodig zijn, zoals wanneer je van vier personages hun verschillende versies van een moord, hun locaties, rang, nummer, dienstwapen en nog meer moet vergelijken. Ook kan je de moeilijkheidsgraad naar believen aanpassen, en bijvoorbeeld mogelijkheden hebt zoals of je gewoon het juiste document of echt de juiste paragraaf moet hebben, en of het spel je toont welke voorwerpen je kan onderzoeken.

Net zoals in Obra Dinn kan je naar het verleden teruggaan, deze keer op basis van een getuige die iets vertelt, maar in plaats van alles passief te ervaren kan je nu actief rondlopen en vragen stellen of dingen “opmerken”. Je kan niks veranderen, maar door je vragen kunnen personages soms zich iets herinneren of ergens meer informatie over geven. Een klok onderzoeken zorgt er bijvoorbeeld voor dat Esther vraagt hoe laat bepaalde dingen gebeurd zijn. Het is leuk gedaan en herinnert je er nog eens aan dat je niks kan veranderen aan wat gebeurd is, maar dat je wel gerechtigheid kan zoeken.

The Darkest Files heeft problemen van korte duur

Tot nu toe zo goed als enkel positieve indrukken. Is The Darkest Files dan perfect? Een nieuwe gouden standaard? Wel, nee. Aan de ene kant heb je het klassieke probleem van dit genre waarbij het spel jouw oplossing niet aanvaardt, hoewel het je perfect logisch lijkt. Ook zijn er soms een paar glitches waardoor we moesten herladen. Het grootste probleem is echter dat er maar twee zaken zijn. We begrijpen het, games maken is tijdrovend en duur. De makers hebben trouwens al gezegd dat, als The Darkest Files goed verkoopt, ze met de omzet voor Duitse voice acting en misschien zelfs een nieuwe zaak zouden kunnen gaan. Voorlopig zullen we daar echter niet op moeten rekenen. En dat is jammer, want wat er wel is, is schitterend. Nu blijf je na een goede 6-8 uur spelen achter met een licht onbevredigd gevoel. Ze proberen wel, maar uiteindelijk worden het persoonlijke verhaal van Esther, haar relatie met haar medewerkers en een zeer interessante zaak die duidelijk later in het spel zou kunnen komen veel te snel afgehandeld.

.

Geïntereseerd in narratieve puzzelspellen?

• De Ace Attorney Investigations Collection laat ons eindelijk de beide Edgeworth-games officieel in het Engels en op moderne platformen spelen.
• Lang geleden speelden wij de fan translation van The Great Ace Attorney (maar beide games van deze spinoff zijn nu officieel beschikbaar).
• Return of the Obra Dinn is een van de beste puzzelspellen ooit, van de maker van Papers, Please.
• Disco Elysium is ook een schitterend narratief detectievespel, waarbij de verschillende aspecten van je persoonlijkheid quasi personages zijn.
• In Nobody Wants To Die onderzoek je in een noir avontuur een moord in een dystopie waar lichamen waardevoorwerpen zijn geworden.
• Ghost Trick: Phantom Detective is wat luchtiger, maar is een zalig en geestig puzzelspel met een van de beste honden in games ooit.