Wij blijven jaar na jaar trotse verdedigers van de non-fictie die hier bij ons gemaakt wordt. Wij gooiden onze digicorder dus zeker nog niet buiten en genoten van de volgende Vlaamse programma’s in 2025.
Noot: de Vlaamse fictiereeksen kan je vinden in beste seriesartikel.
Taboe (VRT1, VRT MAX)
Dit programma heeft nog nooit op onze lijst gestaan omdat het ook de eerste keer is dat ik het echt gezien heb. Het vorige seizoen dateerde dan ook al van 2022. Het concept blijft hetzelfde: Philippe Geubels brengt een groep mensen samen die een taboe gemeen hebben. Allemaal willen ze hun verhaal delen om zo het taboe wat te verlichten. Daarna doet Geubels een stand-upshow over dat taboe. Met thema’s als zelfdoding, vluchtelingen, doven en slechthorenden, syndroom van Gilles de la Tourette, misbruik en mishandeling, menopauze en dementie moet het gezegd worden dat er veel zware thema’s aan bod kwamen, die misschien voor sommige kijkers moeilijk te bekijken waren. Maar zoals altijd pakken de makers en Geubels zelf het bijzonder tact- en respectvol aan. Een programma waar je vaak stil van wordt, maar dat iedereen weer dat beetje extra empathie en begrip bijbrengt. (Jana)
Te bekijken op VRT MAX.
De Expeditie: Namibië & Patagonië (Play4, Play, Streamz)
Ik moest twee keer kijken toen ik deze lijst opstelde want er zijn wel degelijk 2 seizoenen van De Expeditie gereleaset dit jaar. Het blijft de OG van de BV’s-doen-een-fysiek-zware-reis-programma’s en doet het volgens ons nog altijd het beste. In tegenstelling tot De Rugzak bijvoorbeeld staat hier de reis nog altijd centraal en komen de persoonlijke ontboezemingen vaak spontaner, in plaats van aangespoord door filmpjes. Namibië was het tegenovergestelde van Groenland het jaar daarvoor, met de verschroeiende hitte, terwijl Patagonië het meest uitdagende terrein en onvoorspelbaarheid had. Ze weten ook wel altijd een interessante mix van mensen te vragen, waardoor je sommige BV’s toch van een andere kant leert kennen. (Jana)
Te bekijken op Play en Streamz.
Een Nacht in het Museum (VRT Canvas, VRT MAX)
In 2022 maakte Thomas Vanderveken van de heropening van het KMSKA gebruik om opnieuw wat meer kunst in ons leven te brengen. Hij nam toen 3 BV’s mee om een nacht voor een bepaald kunstwerk door te brengen om er alles over te weten te komen. Na drie lange jaren was dit concept eindelijk terug, met vier afleveringen deze keer en op verschillende locaties. Het moet gezegd, de BV’s zijn hier echt wel ondergeschikt aan de werken: Bing of the Ferro Lusto van Panamarenko (MHKA), De Dood van Marat van Jacques-Louis David (KMSKB), het Reliekschrijn van de Heilige Ursula van Hans Memling (Museum Sint-Janshospitaal Brugge) en La Voix du Sang van René Magritte (Magritte Museum). Ik kende ze amper dus was het weer superinteressant om erover bij te leren. Kunst en cultuur zijn nog ondervertegenwoordigd op de Vlaamse tv, maar Vanderveken draagt nog altijd z’n steentje bij om dat te verhelpen. Hopelijk laat het volgende seizoen niet zo lang op zich wachten! (Jana)
Te bekijken op VRT MAX.
Bommen op België (VRT Canvas, VRT MAX)
Deze is misschien wat meer onder de radar gebleven, omdat het een enkele special was, maar heeft zeker indruk nagelaten. In 1944, in voorbereiding van de landing in Normandië, wilden de geallieerden voorkomen dat Duitsland strategische punten in België zou gebruiken om er zelf voordeel uit te halen, zoals spoorwegen of fabrieken. In plaats van die voorzichtig onschadelijk te maken, bombardeerden vooral de Britten en Amerikanen deze doelwitten, zonder enige waarschuwing. In deze documentaire getuigen overlevenden van de bombardementen over wat ze meemaakten en de familieleden of vrienden die ze toen verloren. De situaties in Oekraïne of Gaza lijken soms ver van ons bed, tot je hoort hoe het is van mensen dichter bij je bed en de impact die dat had. 80 jaar geleden maar dus brandend actueel. (Jana)
Te bekijken op VRT MAX.
Campus Cup (VRT Canvas, VRT MAX)
Een geslaagd recept moet je niet veranderen, zeggen we elk jaar, en gelukkig blijven de makers luisteren. Na een jaar op de kin kloppen presenteerde Otto-Jan Ham eindelijk dit jaar weer de kennisquiz voor studenten, eigenlijk nog de enige rechtdoorzee quiz op televisie. Vragen over hun eigen en elkaars richting worden voor de studenten afgewisseld met algemene kennis. Ham blijft de ideale presentator: joviaal, geïnteresseerd en een beetje rebels. Voeg daarbij nog wat studenten die soms het cliché van hun richting bevestigen en soms helemaal tegengaan, en je hebt een programma dat nu echt al een klassieker geworden is. (Elien)
Te herbekijken op VRT Max.
Reizen Waes: de bucketlist (VRT1, VRT MAX)
Geloof het of niet, maar het was intussen alweer 3 jaar geleden dat Tom Waes nog eens voor de VRT op reis geweest was. De timing kwam wel een beetje ongelukkig, nadat z’n ongeval in het lang en breed uitgesmeerd werd in de pers. Gelukkig hield Tom z’n gewoonlijk losse en grappig stijl aan, met genoeg kijken in de camera als in The Office of dollen met de ploeg. Het concept blijft gewoon entertainend en tegelijk leerrijk, aangezien hij deze keer naar plaatsen ging die toch minder evident waren, zoals Pakistan, Bolivia of ex-Joegoeslavië. Dat we weer op dit programma zouden kunnen rekenen om te ontspannen, was al duidelijk van bij de eerste aflevering in Taiwan toen hij de zogenaamde iron crotch-club ging bezoeken. Ik had nooit gedacht dat we Tom aan iemand z’n klokkenspel zouden zien hangen, en het is misschien niet de hoogste cultuur, maar zulke fratsen zijn natuurlijk ook waarom we kijken. (Jana)
Te bekijken op VRT MAX.
Interview met de geschiedenis (VRT 1, VRT MAX)
Over het vorige seizoen was ik nog nog sceptisch en was ik niet helemaal zeker of de formule wel werkte. Het feit dat een tv-ploeg uit het heden letterlijk een beroemdheid uit het verleden gaat interviewen, vraagt al een beetje suspension of disbelief. In dit tweede seizoen blijft die balans tussen geschiedenis en gefictionaliseerde fragmenten soms awkward, maar werkt het al veel beter. Dat kan ook liggen aan de keuze om deze keer niet bij de Belgische koningen te blijven, maar wel bekendere historische figuren te kiezen die telkens een link met België hadden.
Zo kwamen onder andere Marie Curie, Albert Einstein en Vincent Van Gogh aan bod. Met kleppers als Els Dottermans, Boris Van Severen en Ruth Bequaert in de cast valt het verschil met Arnout Hauben (bless him) natuurlijk wel op, maar het is zijn enthousiasme in de non-fictie stukken die ons ook blijft boeien. Vooral de echte, huidige getuigen bleven blij, zoals de kleindochter van Marie Curie of nakomelingen van mijnwerkers die Van Gogh kenden. En natuurlijk het eeuwige enthousiasme van Hauben zelf. Ik leer al graag iets bij en daarvoor waren we bij deze reeks aan het juiste adres. (Jana)
Te herbekijken op VRT MAX.
Special Forces seizoen 3 (VTM, VTM GO, Streamz)
Op het concept van Special Forces komt ondertussen misschien een beetje sleet, maar het zijn de kandidaten die het boeiend houden. Dit jaar bleek al snel dat de groep heel goed voorbereid was op fysiek vlak, dus de schifting zou er vooral mentaal komen, wanneer de deelnemers zichzelf tegenkomen. Nono Wauters botste op een blessure en een bewijsdrang die hem parten speelde, Cerina Marchetta op haar weerstand tegen autoriteit en controleverlies, Jo Hens op te veel angst. De frappantste exit was voor Klaasje Meijer, die door de instructeurs moest stoppen omdat ze volledig in de war en paranoïde was geworden. Maar uiteindelijk waren het vooral de stille competente kracht van Jean Janssens, Hanne Claes, en vooral Karine Claassen en Thomas Van Der Plaetsen die bijbleven. Doorzettings- en aanpassingsvermogen, ze konden het ons leren. (Elien)
Te herbekijken op Streamz.
Basisschool Balder (VRT Canvas, VRT MAX)
De reeks was zeker niet de meest aangename kijkervaring dit jaar, maar voor mij wel de meest broodnodige. Basisschool Balder is gelegen in Sint-Gillis in Brussel en heeft zwaar te lijden onder het lerarentekort. Daarnaast zitten er ook veel leerlingen met een migratieachtergrond, die vaak nog niet genoeg Nederlands kennen om goed te kunnen volgen. Maar ook corona heeft een invloed gehad, waardoor veel leerlingen sowieso met een leerachterstand zitten. Het lerarentekort, samen met de soms moeilijke klassfeer, zorgt ervoor dat de leerkrachten die er al zijn, uitvallen, waardoor het probleem nog verergert. Over vier afleveringen volgen we hoe de school hiermee probeert om te gaan, en onder andere klassen moet sluiten.
Ik weet niet of iemand na de coronaperiode nog echt een reminder moest hebben van hoe essentieel leerkrachten zijn, vooral als ik mensen hoorde klagen over het thuisonderwijs toen, maar deze reeks toonde dat het toch echt een vak apart is, en je vooral mensen nodig hebt die het met hart en ziel doen. Maar de omstandigheden veroorzaken ook vaak een minderwaardigheidsgevoel bij de leerlingen, die denken dat het aan hen ligt. Hopelijk heeft de politiek ook gekeken, en doen ze snel wat meer om het beroep echt aantrekkelijker te maken. Anders stevenen we binnenkort af op hetzelfde probleem in veel scholen. (Jana)
Te herbekijken op VRT MAX.
Kijken en Kijken Kijken (Play 4, Play)
In de categorie ‘complexloos entertainment’ hebben we dit jaar graag gekeken naar dit archiefprogramma. Daarbij komt het concept van voormalig VRT-programma Hallo Televisie, gebaseerd op het Britse Gogglebox, waarvan wij al jaren zeggen dat er een Vlaamse variant moet komen. BV’s geven commentaar op oude fragmenten uit het minder opgerakelde archief van Play, waardoor veel fragmenten écht uit de oude en verborgen doos komen. Van De smaakpolitie, Beautiful, Zo Man Zo Vrouw over Tempation Island en Astrid In Wonderland, soms voorzien van de hoofdrolspelers zelf. Het is wel frappant om te zien hoe erg televisie geëvolueerd is: Beautiful zou vandaag niet meer gemaakt worden, de commentaar die Véronique De Kock destijds kreeg op haar uiterlijk van programma’s als Mediamadammen is hallucinant, en er passeerden heel wat bizarre spelprogramma’s de revue. Het was dus niet altijd zomaar makkelijke humor, ook al zaten er ook gewoon veel geestige fragmenten in. Wij hebben er ons alleszins mee geamuseerd. (Elien)
Te herbekijken op Play.
De nonnen (VTM, VTM GO)
In 2023 liet Godvergeten niemand onberoerd met de getuigenissen van slachtoffers van misbruik door geestelijken, vaak priesters en paters. Deze reeks toont jammer genoeg dat ook vrouwen in de kerk geen heiligen zijn, zo blijkt. Over vier afleveringen worden de wanpraktijken van nonnen vroeger aan het licht gebracht door de mensen die ze meemaakten. Nonnen zwaaiden vroeger namelijk de plak op scholen en in opvangtehuizen. Het blijft pijnlijk om mensen over hun misbruik te horen vertellen, of dat ze, zoals in Ierland, vrouwen van hun baby’s scheidden. Ook de impact op hun leven wordt al snel duidelijk en wordt ook geduid door professor Ines Keygnaert en Rik Devillé. Deze reeks bleef meer onder de radar, misschien door de ietwat te duidelijke titel, maar eigenlijk onterecht, want de slachtoffers verdienen sowieso gehoord te worden.
Te herbekijken op VTM GO+.
Topdokters van morgen (Play4, Play)
Nog zo’n concept waar na 10 jaar (!) nog altijd geen sleet op zit, is Topdokters. In hun jubileumeditie leggen de makers de focus op de toekomst: beloftevolle artsen in opleiding. Topdokters van morgen toont dat zij niet zomaar hulpjes zijn van de ‘echte’ artsen, maar volwaardige artsen die steeds minder kunnen leren van hun mentoren en steeds vlugger hun steentje bijdragen aan de geneeskunde. Meer dan een arts in opleiding uit de reeks heeft al hoge ogen gegooid met hun thesis of doctoraat, terwijl ze net in de periode zitten waarin ze ook hun persoonlijk leven uitbouwen. Tegelijk kunnen zij de oudere garde ook veel leren. Met elke generatie jonge artsen verdwijnt er ook meer afstand tussen arts en patiënt en is er meer ruimte voor communicatie en empathie. Ons respect voor de artsen-specialisten in opleiding is enkel gegroeid. (Elien)
Te herbekijken op Play.
Regenbogen in Rwanda (VRT Canvas, VRT MAX)
Het WK wielrennen vond dit jaar plaats in Rwanda, en dat was op veel vlakken historisch. Tegelijk betekent het promo, innovatie en toerisme voor het Afrikaanse land, maar gezien de corruptie in het bestuur misschien niet het promoten waard? De docureeks Regenbogen in Rwanda schuwt die kritische blik niet, noch de bloederige geschiedenis van het land, maar het is moeilijk om de lokale bevolking zo’n evenement te misgunnen. Kleine bedrijven die dranghekkens maken en zich nu zagen groeien, beloftevolle renners en rensters voor wie dit hun droom was en oudere generaties die erkenning kregen voor hun bijdragen – het waren vooral die mensen die bijbleven. (Elien)
Te herbekijken op VRT MAX.
Mijn jeugdrechter (VRT Canvas, VRT MAX)
Tekorten in de jeugdzorg en -opvang, tekorten bij de rechtbanken en het gevangeniswezen… Justitie komt de laatste jaren niet vaak positief in het nieuws, terwijl rechters en magistraten nog altijd onontbeerlijk zijn voor het algemeen welzijn. Dat illustreert Mijn jeugdrechter des te meer. Jongeren die door ouderlijke problemen, hun eigen moeilijkheden of een hele reeks tragische omstandigheden onder toezicht kwamen te staan van een jeugdrechter, ontmoetten in dit programma na enige tijd, soms jaren, ‘hun’ jeugdrechter opnieuw. De jongeren kregen de kans om blijvende vragen te stellen en hun beslissingen beter te begrijpen, en de rechters zagen wat hun werk kan doen. Het waren soms pijnlijke, maar vaak ontroerende reünies die ook toonden welk effect externe ondersteuning kan hebben. Nog een programma dus voor het kijklijstje van de overheid… (Elien)
Te herbekijken op VRT MAX.
Alleen Elvis Blijft Bestaan (VRT Canvas, VRT MAX)
Tot mijn scha en schande had ik dit programma de voorbije 11 seizoenen nog nooit gezien. Ik moet eerlijk zijn dat de duur van de afleveringen in een al druk tv-schema daar wel voor iets tussen zat. Voor het 12e seizoen verhuisde de reeks naar de zomervakantie en dat was voor mij het ideale moment om eindelijk eens te kunnen kijken. En wow, ja, ik snap eindelijk de hype. Ik stak hier al eens de loftrompet af voor Thomas Vanderveken, en die mag ik nog eens bovenhalen want naast een uitstekende presentator is het ook een steengoede interviewer. Het concept blijft hetzelfde: een centrale gast brengt hun favoriete beeldfragmenten mee en vertelt aan de hand daarvan gedurende anderhalf uur meer over hun leven. Het zat onlangs nog als mop in Vrede op aarde, maar de bewondering en interesse waarmee Thomas z’n gasten aankijkt, is echt aanstekelijk. Met gasten als Reginald Moreels, Hetty Helsmoortel, Winny Ang en Adil El Arbi kon je hem dat ook moeilijk kwalijk nemen. Een ideale invulling van onze zomer! (Jana)
Te herbekijken op VRT MAX.
Live live live (VRT 1, VRT MAX)
Als liefhebber van klassieke en filmmuziek vergeet ik soms dat niet iedereen vaak een orkest aan het werk ziet. Of dat denk ik toch als ik de belangstelling voor Live live live zie. Er is de laatste jaren meer aandacht voor muziek op onze zenders, maar focus op orkestrale muziek in primetime is wel ongezien. Het is de verdienste van Jo Hermans, die op Pukkelpop iets speciaals wou doen en dus een orkest, het Atomic Orchestra, bekende popartiesten liet begeleiden. Dat concept gaat verder in dit programma, maar met nog iets meer diepgang. Want naast nieuwe versies van liedjes van onder andere Bazart, Belle Perez en Hooverphonic, komen ook de verschillende leden van het orkest en hun instrument aan bod. Hoe meer cultuur verpakt als licht verteerbare muziekshows, hoe liever! (Jana)
Te bekijken op VRT1 en te herbekijken op VRT MAX.
De jaren 00 voor tieners (VRT 1, VRT MAX)
Het was al 2 jaar geleden dat Steven Van Herreweghe de jaren 90 aan tieners uitlegde. Hij had eigenlijk in de jaren 50 moeten beginnen, want het programma is al bijna mee met de tijd. De jaren nul was het eerste tijdperk dat ik zelf bewust heb meegemaakt, dus het was extra speciaal om het in de stijl van dit programma te herbeleven. Het archiefgedeelte zat naar goede gewoont goed in elkaar, maar zoals altijd zijn de tieners in kwestie de sterren. Van de leuke broers Mil en Morris, de geestige Brent, ongelofelijk lieve Ricardo en Mila en wijze Leni, ze waren ook dit jaar weer goed gecast. Niet alleen leveren ze zalige commentaar bij wat ze zien, we leren ook meer bij over hun blik op de wereld of hoe hun leven is. Steven Van Herreweghe mag dan vaak sarcastisch zijn, hij was er altijd met de steunende woorden. Die combinatie blijft goud waard. (Jana)
Te herbekijken op VRT MAX.
Eervolle vermeldingen
- De Verhulstjes en Expeditie Gooris, om me te blijven opvrolijken.
- De Mol, een klassieker die overeind blijft.
- Vrede op aarde, het perfecte feelgoodjaaroverzicht.
- Niks te zien, Een Echte Job en De Krokusquiz, goede voortzettingen van een goed concept.
- Komen Eten bij Play, voor een van de grappigste tv-momenten van het jaar toen Steven Van Gucht in de week van Over de oceaan aan z’n buurvrouw vroeg om voor hem vis te maken.
Naar welk programma van bij ons heb jij graag gekeken? Laat het ons weten!
