Nouvelle Vague review: aanstekelijke visie

Een zwartwitfilm over de making-of van een invloedrijke Franse film, dat lijkt niet meteen een evidentie voor Amerikaan Richard Linklater. Maar waar het hart van vol is… En na een aarzelende start kreeg Nouvelle Vague ons ook mee in dat enthousiasme.

Cinema™️

Laat ik maar beginnen met de verduidelijking dat ik (helaas) geen filmstudies gedaan heb en daarom nog niet alle filmgeschiedenis meester ben. (Daar dient research ook voor.) Maar bij Nouvelle Vague leek dat een interessant experiment: hoe toegankelijk is een film over de making-of van een grensverleggende film als À Bout De Souffle? Behoorlijk! Al begint het allemaal nogal pompeus.

We tekenen eind jaren 50. Op de première van François Truffauts nieuwste film discussiëren zijn vrienden en mede-filmmakers over wat cinema nu precies is of zou moeten zijn. Vooral Jean-Luc Godard (Guillaume Marbeck) is scherp, maar misschien is dat ook omdat hij de enige onder hen is die zelf nog geen film mocht maken. Hij is nog altijd recensent bij Les Cahiers du Cinéma, maar een bevriende producent hield de boot af. Of toch tot Godard een toegankelijk scenario van zijn vriend Truffaut pitcht en enkele toegevingen doet. À Bout de Souffle kan uit de startblokken schieten.

Vanaf dan gaat ook de film breder en is er ruimte voor iets anders dan Godard en zijn prikkelige persoonlijkheid. Hij heeft namelijk een team nodig. Voor het verhaal, over een bandiet die een politieagent vermoordt en daarna de vrouw van zijn leven leert kennen, cast Godard in zijn kennissenkring. Zijn oude vriend Jean-Paul Belmondo (Aubry Dullin) aarzelt niet om de hoofdrol te spelen, ondanks de bedenkingen van zijn moeder. Een pak terughoudender is Jean Seberg (Zoey Deutch, Set It Up), de vriendin van producer François Moreuil. Ze twijfelt of het project past binnen haar traject, maar laat zich toch overtuigen. En dan moet het filmen nog beginnen.

Liefdesbrief

Nouvelle Vague is van in het begin duidelijk een liefdesbrief aan de experimentele Franse filmstroming en alle invloedrijke personen daarbinnen. De film is nagenoeg volledig Frans gesproken, gefilmd in zwartwit, heeft de peliculebrandplekjes van weleer en zelfs de geluidseffecten die erbij horen. Elk nieuw personage krijgt een nadrukkelijke pauze en naamvermelding op beeld, zelfs al zijn ze maar een paar seconden in beeld. Filmfans met die kennis zullen er van smullen. Bij mij deed het af en toe een belletje rinkelen, maar het bewijst vooral de passie van Linklater.

Het is wel opvallend dat we alles leren over À Bout de Souffle en Godards proces, maar bijna niets over zijn persoonlijk leven. Zelfs op het einde, als alles achter de rug is, blijft Godard vooral onkenbaar. Maar het stoort niet: Linklater laat zijn werk voor zich spreken en ons vertellen wie Godard was. Dat wisten ook zijn cast en crew gauw genoeg. Hij wil met zijn debuut grenzen verleggen, en doet dat geheel op zijn manier. Hij spreekt in referenties, naar teksten, shots en stijlen uit andere films. Continuïteit boeit hem niet. Zijn scriptsupervisor loopt er vaak voor spek en bonen bij. Een kopje dat in de eerste take niet in beeld stond? Laten staan. Alleen wat hij in gedachten had, telt. De eerste draaidag zit erop na 2 uur, omdat Godard geen goede ideeën meer heeft. Die eigenzinnigheid verbijstert iedereen, maar ze gaan er uiteindelijk allemaal in mee — behalve de producent, met wie het uiteindelijk zelfs komt tot een (idioot uitziend) gevecht.

Aanvankelijk protesteert ook Jean, die van slag is door zijn impulsieve aanpak en het gebrek aan een script. De acteurs kunnen zeggen wat ze willen, want later wordt alles overgedubd, wat toen al niet meer gebruikelijk was. Ze overweegt enkele keren om ermee te stoppen, maar onder impuls van Belmondo’s vertrouwen in Godard blijft ze. De hoofdrolspelers ontwikkelen een mooie band, die ook in Nouvelle Vague aanstekelijk is.

Charme

En zo komen we bij de troef van deze film: de cast. Linklater koos twee onbekende Franse acteurs om de toen onbekende Godard en Belmondo te spelen. Hoewel Guillaume Marbeck de hele film deels verscholen zit achter een zonnebril, komen Godards rusteloosheid, prikkeligheid en ogenschijnlijke nonchalance goed over. Aubry Dullin is dan weer een en al makkelijke en jeugdige charme. Zijn chemie met Zoey Deutch — de bekendste acteur in de film — is natuurlijk en een genot om naar te kijken. Net als Deutch zelf, die ook met het korte Seberg-haar je blik naar haar toetrekt. Seberg is niet zomaar een filmster, maar een actrice die onzeker is en tegelijk uitgedaagd wil worden.

Verder mogen de jaren 60 van mij snel weer in de mode komen (in plaats van de jaren 2000 en 2010). De kostuums in Nouvelle Vague, vooral die van Deutch, zijn prachtig. Die esthetiek, het zwartwit, samen met de ogenschijnlijke eenvoud van filmmaken toen – iets terugbrengen tot de essentie, wat er nu vaak niet meer is – maakt van Nouvelle Vague bijna een rustgevende film. Een nostalgische terugblik die in tegenstelling tot het onderwerp geen grote deining zal veroorzaken, maar zeker zijn plaatsje verdient.

Nouvelle Vague is te zien op Film Fest Gent en vanaf 15 oktober in de bioscoop.