Blijf op de hoogte
Geekster nieuwsbrief

Inschrijven

Wat The Martian ons leert over ‘deze gekke tijden’

Een man, alleen in een relatief kleine ruimte. Alleen op de wereld, zo lijkt het wel. Hij vraagt zich af of hij er ooit nog weg zal geraken. Het is de situatie waarin astronaut Mark Watney zich anderhalf jaar (!) lang bevond toen hij achtergelaten werd op Mars. Het boek (en de film) The Martian blijft natuurlijk fictie, maar krijgt in lockdowntijden toch een andere dimensie.

© Ballantine Books

Van alleen zijn weet astronaut Mark Watney (Matt Damon in de film) wel wat af. Na een zandstorm wordt de missie van de Ares 3-crew op Mars afgeblazen. Ze moeten terugkeren naar Aarde, maar door rondvliegend puin wordt Watney weggeslingerd. Zijn biometrische systemen vallen uit en zijn crew denkt zo dat hij op slag dood is. Maar verrassing! Hij leeft nog, en blijft nu alleen achter op een desolate planeet, met weinig positieve vooruitzichten, laat staan een uitvoerbaar plan om thuis te raken. Tijdens zijn verblijf op de rode planeet werd hij ook niet bespaard van tegenslagen, zoals de implosie van zijn leefruimte (de HAB of habitat, een soort opgewaardeerde tent), vernieling van zijn voedselvoorraad en het gebrek aan entertainment.

Watney spendeerde meer dan 90 dagen in complete isolatie, zonder contact met een ander mens. De communicatiesatellieten waren afgebroken bij de storm en zo wist niemand dat hij nog leefde. Niemand was naar hem op zoek en niemand kon hem helpen. Mensen op een scherm zien, klinkt ineens een stuk beter.

Welke lessen kunnen we nu trekken uit The Martian, en de manier waarop Mark Watney omging met isolatie? We proberen te relativeren, maar geven ook tips.

Blijf gemotiveerd

“I guess you could call it a “failure”, but I prefer the term “learning experience”.”

Om een moeilijke periode te doorstaan, heb je de juiste motivatie nodig. Examens in lockdown? Je moet wel, want je wil slagen. Zo veel mogelijk binnenblijven? Je moet wel, want anders besmet je jezelf of je medemens. En dat doen we niet. Niet.

In The Martian kreeg Watney om de haverklap te maken met problemen die zijn doel bedreigden: gewoon overleven. En toch ging hij door, zelfs als de situatie uitzichtloos leek. Hij focuste zich op kleine dingen en verdeelde taken in kleine delen. Hij moest vooral op zichzelf vertrouwen, totdat de NASA ontdekte dat hij nog leefde en hem kon bereiken. Daarna wou hij vooral zijn teamgenoten en ouders terugzien.

© 20th Century Studios

Dus als je het even lastig hebt, probeer je dag onder te verdelen in kleine doelstellingen. Twintig pagina’s in een boek lezen, een kast opruimen, zelfs gewoon andere kleren aandoen. Neem jezelf niets kwalijk. Productiviteit is wat je er zelf van maakt. Een dag waarop je niemand in gevaar gebracht hebt, is een meer dan geslaagde dag nu.

Word meer zelfvoorzienend

“They say once you grow crops somewhere, you have officially ‘colonized’ it. So technically, I colonized Mars. In your face, Neil Armstrong!”

Als je alleen op Mars zit, zijn er geen winkels waar je wc-papier kan gaan hamsteren of ingrediënten voor je weekmenu kan kopen. Watney moest dus plots een heel veelzijdige persoon worden. Een schrijnwerker, om zijn verwoeste habitat te herbouwen nadat de luchtsluis ontplofte. Een chemicus, om zelf zuurstof en water aan te maken. En ook en vooral landbouwer, om zichzelf lang genoeg van eten te voorzien.

Daar had hij gelukkig wel een streepje voor. Watney is botanicus, en bedenkt een plan om aardappelen te telen op Mars. Zelfs als je The Martian nooit gezien of gelezen hebt, is de kans groot dat je van die plot point wel al gehoord had. Probleempje: in de Martiaanse grond kan niks groeien. Hij gebruikt daarom overgebleven aarde en de uitwerpselen van zijn verdwenen teamgenoten, en maakt een aardappelveld in de HAB. Yay, science!

© 20th Century Studios

Als je nu even een nuttige bezigheid zoekt, kan je misschien ook een moestuintje aanleggen. Als Mark dat kan op Mars, lukt het jou vast ook thuis, of je nu een grote tuin hebt of helemaal geen tuin. Heb je totaal geen groene vingers? Dan kan je virtueel aan de slag met rapen in Animal Crossing.

Bezorgt naar de winkel gaan je angst? Probeer dan te weten te komen of er in je buurt landbouwers of kleinhandelaars zijn die hun producten rechtstreeks aan de klant verkopen. Veel minder kans op een massa volk én je steunt de lokale economie!

Hou de humor erin en heb zelfvertrouwen

“I don’t want to come off as arrogant here, but I’m the best botanist on the planet.”

Lachen met je eigen miserie, het is een beter copingmechanisme dan bij de pakken te blijven zitten. Dit artikel is zelf een vreemde mix van ongemakkelijke humor en oprechtheid, ik weet het. In die combinatie is The Martian wel een uitblinker in. Auteur Andy Weir is niet om een grappige one-liner verlegen. Het is eigenlijk niet te verwonderen dat Weir zo op humor terugvalt. Galgenhumor is altijd al een geliefde manier geweest om met pijnlijke situaties om te gaan. Donkere humor delen met anderen zorgt ervoor dat een onderwerp geen taboe wordt, ook als je er niet expliciet wil over praten. Remember Chandler Bing?

Ben je zelf geen grappenmaker? Er zijn genoeg memes om te delen, ook over onze huidige situatie. Op het werk hebben we er zelfs een apart Slack-kanaal voor. Laat je het nieuws tegenwoordig links liggen, maar wil je wel geïnformeerd blijven? Probeer infotainmentprogramma’s zoals De Ideale Wereld en de Amerikaanse latenightshows eens.

© 20th Century Studios

Ook belangrijk om het hoofd boven water te houden is zelfvertrouwen. Watney bleef in zichzelf geloven, ondanks de tegenslagen. Een beetje zelfoverschatting, samen met wat situationele humor, is tijdens zo’n beproeving wel te begrijpen. Nadat zijn eerste aardappeloogst geslaagd was, schreef hij het bovenstaande in zijn dagboek.

Als jij je al 6 weken aan de regels houdt, mag – nee, MOET – je trots zijn op jezelf (zo niet, tja…). Jij hebt al een serieuze steen bijgedragen aan de indijking van het virus. Als je het moeilijk krijgt, bedenk dan dat je al bewezen hebt dat je het kan. Of om het met de woorden van Winnie the Pooh te zeggen: “Je bent moediger dan je gelooft, sterker dan je lijkt en slimmer dan je denkt.” You got this!

Zoek afleiding

“Tell Commander Lewis, disco sucks.”

Dat astronauten in de eerste plaats naar Mars gingen om te werken, is logisch. Maar de terug- en heenreis alleen al duren maanden, en de boog kan niet altijd gespannen staan. Daarom mocht elke astronaut van Ares 3 een doos vullen met persoonlijke spullen, waaronder entertainment. Nu, als je alleen vastzit op Mars en maandenlang je vrije avonden alleen doorbrengt, raakt wellicht ook de grootste fan uitgekeken op Friends.

Watney begon dus de dozen van zijn teamgenoten te plunderen. Conclusie? In het jaar 2035 is iedereen nog verzot op popcultuur uit de jaren 70-80. Discomuziek, ABBA, Happy Days, het zijn de dingen waar Watney het mee moest doen.  Hebben ze de periode van Peak TV overgeslagen in het Martian-universum? Het lijkt er alleszins op dat die huidige nostalgietrend dus nog even zal blijven bestaan. Sorry voor zij die het al beu zijn.

© 20th Century Studios

Als je door omstandigheden niet kan werken, of je na het werk niet meer weet waar je je dagen mee kan vullen, hebben we bij Geekster één woord voor je: popcultuur. We raadden de voorbije weken series, films, games, boeken en comics aan, en op onze overzichtspagina’s vind je recensies en opiniestukken à volonté. Dit is een goede tijd om eens iets te bekijken, spelen of lezen dat buiten je comfortzone ligt. Misschien gaat er een nieuwe wereld voor je open. Je kan alvast beginnen met het boek en de film van The Martian.

Wees solidair met je geliefden

LEWIS: “Oh, well, if you won’t let us then— Wait…wait a minute.… I’m looking at my shoulder patch and it turns out I’m the commander. Sit tight. We’re coming to get you.”
WATNEY: “Smart-ass.”

Zoals de Beatles het al zongen: “I get by with a little help from my friends.” Dat ondervond onze fictieve held toen het nieuws van zijn overleving bij NASA bekend raakte. De grote bazen lieten er geen twijfel over bestaan dat ze hem wilden redden (ook natuurlijk om een PR-ramp te vermijden, maar oké). Ze zetten een noodplan op om sondes met voedsel naar Mars te sturen. Pas wanneer dat plan gefinaliseerd was en de communicatie hersteld was, leerden de andere crewleden van Watneys situatie. (spoilers) Toen het noodplan mislukte, rebelleerde het team zelfs tegen NASA om hun vriend zelf te gaan halen. En dat deden ze ook, ondanks alle risico’s. En hartverwarmende reünies, daarbij hou ik het niet droog.

© 20th Century Studios

Wij kunnen onze vrienden of familie dan wel niet persoonlijk zien, maar dat wil niet zeggen dat ze er niet voor ons zijn. En in tegenstelling tot wat sommige socialmediaposts beweren, is dit geen tijd om te controleren “wie er echt voor je is”. Iedereen heeft het moeilijk, dus ga niet meteen uit van het ergste als je niet constant bestookt wordt met berichten. En als het er echt toe doet, ben ik er zeker van dat er mensen voor je klaarstaan. Ook als je dat zelf misschien niet wil.

Wees solidair met de wereld

“Every human being has a basic instinct to help each other out.”

Door de globalisering is er meer begrip en kennis van andere volkeren gekomen, maar ook concurrentie. Zo ging het zeker in de jaren 60 met de race naar de maan, waarbij de VS en de USSR elkaar constant de loef afstaken. Maar het kan ook anders. Toen de geplande bevoorradingssonde ontplofte, leek het erop dat Watney nooit gered zou kunnen worden. Toen besloot het Chinese ruimtevaartagentschap om een sonde van hen op te offeren. Watney was dan wel een Amerikaan, maar als het erop aankwam, leefde de hele wereld mee. In de film zien we beelden van verschillende steden waar zijn redding van dichtbij gevolgd werd. Dat zagen we ook al in het echte leven, van de eerste maanlanding, Apollo 13 tot de wereldwijde interesse voor SpaceX.

© 20th Century Studios

Waar je ook vandaan komt, de meeste mensen zijn niet onverschillig bij het aanzien van menselijk leed. Ook in de huidige coronacrisis zie je dat. Chinese dokters reizen de wereld rond om hun vergaarde expertise te delen. Ondanks dat ze moesten vertrekken door brexit, blijven veel immigranten die in de zorgsector werken langer in het Verenigd Koninkrijk om mensen te helpen. Ook in eigen land is de solidariteit groot, vooral voor de mensen in de zorgsector. Niet iedereen voert deze dagen een gelijke strijd, maar niemand kan het alleen. We hebben elkaar nodig, zeker nu we naar een geleidelijke versoepeling van de lockdown gaan.

Ik zal afsluiten met de laatste quote uit het boek (spoilers?), dat naast alle chaos, misinformatie en oplaaiend racisme gelukkig ook nog altijd de mens samenvat. Hou jullie goed!

“If a hiker gets lost in the mountains, people will coordinate a search. If a train crashes, people will line up to give blood. If an earthquake levels a city, people all over the world will send emergency supplies. This is so fundamentally human that it’s found in every culture without exception. Yes, there are assholes who just don’t care, but they’re massively outnumbered by the people who do.”

Total
0
Shares
Een reactie achterlaten
Gerelateerde artikels