In de aanloop naar Avengers: Infinity War, het summum van 10 jaar MCU, willen we enkele aspecten wat meer in de verf zetten. Hoewel het natuurlijk allemaal om het verhaal en de personages draait, verdienen de minder opvallende zaken ook wat aandacht. Als je iemand zou vragen om een muzikaal thema uit het MCU te neuriën, zoals dit video essay in 2016 deed, zal dat misschien niet meteen lukken. Nochtans heeft het MCU op muzikaal vlak ook wel wat pareltjes voortgebracht. De opvallendste is misschien wel de score van de recentste MCU-film, Black Panther, door Ludwig Göransson. Phase 1 hebben we al gehad, dus laten we even kijken naar het MCU na The Avengers. Voor elke MCU-film vertellen we je wat meer over de score en geven we minstens een track mee die je zeker moet gehoord hebben. Die vind je in deze handige Spotify-lijst.

Iron Man 3 (2013)

Omdat Tony na The Avengers niet meer dezelfde was, wilden Marvel en nieuwe regisseur Shane Black het rockgehalte van de vroegere films achterwege laten en meer naar een klassieke score gaan. Daarvoor huurden ze Brian Tyler in, die toen bekend was van 3 Fast and the Furious-films en andere actiefilms. Tyler was als kind erg grote fan van Iron Man. Zo had hij veel comics thuis liggen en vooral de Tales of Suspense-reeks vond hij erg goed. Ook toen hij zelf nog gewoon in het publiek zat, was hij al fan van de films en vond hij Robert Downey Jr. perfect gecast. (En gelijk heeft hij.) Er stond dus een echte fan aan het roer voor de muziek.

Opnieuw waren de Marvel-bazen bij een componist terechtgekomen voor zijn gebruik van themes. Tyler schrijft veel muziek met melodie en dus werd hem gevraagd om een theme te maken voor Iron Man dat nu niet meer voor hem alleen stond, maar voor Iron Man in relatie tot de pasgevormde Avengers. Voor Tyler betekende dat geen gitaren, meer melodie en de klassiekere tour op met blazers, wat je kan horen in de track Iron Man 3. Hij durft ook het theme in een trage versie te verwerken zoals in Isolation. Daarbij gebruikt hij minder evidente instrumenten voor dit soort film, zoals harp en piano. Hij stopte, zoals vaker bij Shane Black-films, ook een kerstvibe in de muziek, bijvoorbeeld door de kerstbellen bij New Beginnings. In Another Lesson From The Mandarin kan je dan weer duidelijk de oosterse invloeden horen die hij met The Mandarin associeerde. Over de credits speelt een soort bigband- of swingversie van het theme onder de titel Can You Dig It?

Net als bij The Avengers werd er voor Iron Man 3 een soundtrackalbum gereleaset met nummers van o.a. Imagine Dragons, Awolnation & Walk The Moon. Een liedje dat niet op die soundtrack stond, maar toch impact maakte, is Blue van Eiffel 65, wat zo mogelijk zorgde voor het beste begin van een Marvel-film ooit. De groep heeft zelfs nog speciaal een versie in het Mandarijns opgenomen voor de release in China.

Thor: The Dark World (2013)

Kenneth Branagh keerde niet terug voor de tweede Thor en werd vervangen door Alan Taylor. Patrick Doyle wou aanvankelijk nog terugkomen, maar Taylor had eigenlijk Carter Burwell in gedachten voor de muziek. Na een maand stapte Burwell echter op door “creatieve geschillen” en keerde Brian Tyler terug voor zijn tweede film in het MCU. Hij kreeg dus de ietwat ondankbare taak om heel laat in de postproductiefase nog een volledige score te schrijven.

Ook voor Thor wou Marvel het vroegere theme liever niet hergebruiken post-Avengers. Dus schreef Tyler ook voor dit personage een nieuw theme, dat trouwens het eerste stuk was dat hij voor de film schreef. Meteen een ander theme bedenken na Iron Man 3 ging naar eigen zeggen makkelijker dan gedacht. Voor hem bevinden Thor en Tony zich namelijk op de uitersten van het “superheldenspectrum”: Tony is een gewone man die met technologie een superheld is geworden, terwijl Thor een echte god is op zichzelf met speciale krachten. Tyler beschrijft de muziek voor The Dark World dan ook als “sciencefiction meets middeleeuwse oorlog” zoals je kan horen in Asgard. Het theme keert enkele keren terug in de hele score, de eerste keer in de track Thor:The Dark World, en daardoor blijft het ook wel in je hoofd zitten. Tom Hiddleston vond het theme voor Loki (zie The Trial Of Loki) zo goed dat hij de composer uitdrukkelijk vertelde dat hij de hele score gedownload had. Nog een weetje: tijdens de scène waarin Loki zich voordoet als Cap (in An Unlikely Alliance), gebruikt Tyler het theme van Alan Silvestri. Een van de meest indrukwekkende tracks op het album is het emotionele Into Eternity, dat speelt over de begrafenis van Frigga.

Naast zijn werk voor deze film mocht Tyler ook de fanfare schrijven dat bij het nieuwe logo van Marvel Studios hoorde en uiteindelijk 3 jaar zou meegaan.

Captain America: The Winter Soldier (2014)

Alan Silvestri keerde niet terug voor de tweede Cap en dus gingen ze op zoek naar iemand anders. Dat werd uiteindelijk Henry Jackman, die destijds nog in de running was geweest voor de eerste film. Marvel had al een risico genomen met comedyregisseurs de Russo’s, maar ook met Jackman toen zei dat hij weg wou van de klassieke score. Jackman vergelijkt de toon van de film dan ook met die van The Dark Knight en dat heeft ook invloed gehad op de muziek.

In het algemeen wendde hij zich meer tot moderne percussie en technieken, bijvoorbeeld in Lemurian Star, maar ook de hoorns en strijkers kwamen op zekere momenten terug, zoals in Project Insight en The Smithsonian. Het elektronische en Dark Knight-achtige element kan je dan weer duidelijk horen in Fury. Hij schreef drie themes zonder dat hij de beelden zelf had gezien: eentje voor Cap (zie Taking A Stand), voor Hydra (in de redelijk trage, mysterieuze track met dezelfde naam) en voor de Winter Soldier. Dat laatste theme is bijvoorbeeld heel “onsymfonisch” en erg hard en elektronisch, vergelijkbaar met drum and bass, wat het ook erg modern maakt. Het schreeuwachtige element dat door de track The Winter Soldier loopt, zijn geen strijkers maar de stem van een mens die vervormd werd. De Russo’s vonden dat hij dat personage en zijn innerlijk perfect had omgezet in muziek. Maar voor de Steve/Bucky-fans is er toch nog wat hoop in de vorm van een pianoversie van Cap z’n theme in End Of The Line.

Ondanks het feit dat het een erg vernieuwende score was voor het MCU (en voor mij een van de meest interessante), is het nog altijd een van de slechtst gereviewde scores. Vele critici vonden het allemaal wat té elektronisch en misten soms het theme van Alan Silvestri. (Dat vind ik juist passend: met de val van Hydra stort Cap z’n hele wereld in en dus kan je niet de hele tijd die triomfantelijke muziek hebben, toch?) Jackman beaamt dat ook: in de derde act krijgt Steve terug wat controle over de zaken en beginnen de SH.I.E.L.D.-agenten hem ook terug te geloven. Op die momenten krijgt de score terug een melodie en langzaamaan ook een theme.

Naast de score zitten er ook twee bestaande liedjes in de film: It’s Been a Long, Long Time (symbolisch!) van Harry James speelt wanneer Fury schuilt in Steve z’n appartement en dankzij Sam is Cap ook weer mee door Trouble Man van Marvin Gaye af te spelen in het ziekenhuis.

Guardians of the Galaxy (2014)

Regisseur James Gunn kondigde zelf aan dat Tyler Bates, zijn vaste componist, de score voor deze film zou schrijven. Ze spraken ook af dat hij die op voorhand zou schrijven zodat Gunn ze kon afspelen op de set. Hiervoor had hij inspiratie opgedaan bij componist Ennio Morricone and regisseur Sergio Leone, die dit ook vaak deden. Voor Gunn, een grote muziekliefhebber, leek dit achteraf gezien logisch, want voor hem is de score minstens even belangrijk als de bestaande liedjes. Hij vindt het dan ook zonde dat de muziek er tegenwoordig meestal op het laatste moment wordt bijgevoegd. Bates kreeg het screenplay te lezen en Gunn haalde de scènes aan waarvoor muziek echt nodig was en welke soort muziek er nodig was.

Note: Omwille van een beslissing van de platenmaatschappij is de score van Guardians of the Galaxy niet beschikbaar op Spotify. Beluister hier onze aanraders op YouTube: Black Tears met het theme van de Guardians en To The Stars voor een zachter moment.

Bekender dan de score is natuurlijk de soundtrack van bestaande liedjes, Awesome Mix Vol 1, die echt deel uitmaken van het verhaal en op de voorgrond treden. Gunn schrijft de meeste liedjes zelfs in het scenario en hoopt dan dat hij er de rechten voor krijgt. Hij heeft een collectie van ongeveer 500 liedjes die zouden kunnen passen bij de Guardians en houdt die achter de hand voor wanneer een bepaalde scène wat muziek nodig heeft. Ook deze liedjes speelt hij af op de set zodat de acteurs die kunnen gebruiken.

Gunn vindt zelf ook dat de muziek het publiek kan helpen doorheen de film. De bekende liedjes herinneren ons eraan dat Peter eigenlijk van de aarde is, zoals het publiek zelf (normaal gezien) en moet de schok met al het ruimtegeweld rond hem wat verzachten. Ze zetten ook de toon voor het absurde en hilarische verhaal dat komt: meteen wanneer je de openingsnoten van Come And Get Your Love van Redbone hoort, weet je dat je een originele film mag verwachten. Op de soundtrack staan onder andere Hooked On a Feeling van Blue Swede, dat ook in de trailer speelde, het zeemzoete Fooled Around And Fell In Love van Elvin Bishop en O-o-h Child van Five Stairsteps, dat een dance battle in gang zette.

Avengers: Age of Ultron (2015)

Na zijn twee eerdere passages in het MCU mocht Brian Tyler terugkomen om de tweede Avengers-film voor zijn rekening te nemen, ook ter vervanging van Alan Silvestri. In februari 2015 raakte bekend dat ook Danny Elfman wat muziek voor de score zou hebben geschreven. Velen dachten toen dat dat kon betekenen dat Spider-Man eindelijk bij het MCU zou komen, aangezien Elfman destijds de muziek schreef voor de Spider-Manfilms van Sam Raimi. Maar niks was minder waar en uiteindelijk werden de twee als co-componisten op de loonlijst gezet. Hij en Elfman zagen er samen op toe dat de muziek nog altijd als een geheel aanvoelde.

Tyler was er helemaal voor te vinden om het theme van Alan Silvestri te hergebruiken, maar verder weinig andere elementen. Uiteindelijk was het Danny Elfman die een hybrid maakte van het oude theme en de nieuwe muziek in onder andere Heroes. De film begint in elk geval al redelijk heftig met Avengers: Age of Ultron Title. Een paar noemenswaardige tracks zijn Rise Together, een opzwepende track die speelt over het teamgevecht aan het begin van de film en Birth of Ultron, dat kalm en optimistisch begint maar al snel onheilspellend wordt wanneer Ultron ontstaat. Er is ook een stukje rust dankzij de familie van Hawkeye in The Farmhouse en een theme voor de gloednieuwe Avenger Vision.

Het is een van de langste scores uit het MCU met 29 tracks en daarnaast werd ook nog veel bestaande, bijkomende muziek gebruikt die niet op de soundtrack staat. Zo luistert Bruce bijvoorbeeld naar een aria uit de Italiaanse opera Norma, speelt Liquid Spirit van Gregory Porter in de achtergrond tijdens het Avengers-feestje en wordt I’ve Got No Strings uit Pinocchio na de trailer ook in de film gebruikt.

Ant-Man (2015)

Ant-Man maakte zoals iedereen wel weet een woelige ontwikkelingsfase door. De toenmalige regisseur Edgar Wright kondigde Steven Price aan als componist, na al eerder samen te hebben gewerkt. Toen Edgar Wright de film verliet, ging Price met hem mee en werd Peyton Reed aangesteld als regisseur. Hij koos ook een vertrouwde componist om hem te helpen, Christophe Beck.

Beck had technisch gezien al ervaring met Marvel-films want hij had destijds de muziek gemaakt voor Elektra. Hij heeft toen ook Kevin Feige ontmoet. Sindsdien had hij af en toe geruchten gehoord dat Marvel hem ook voor hun nieuwe films wou, maar het bleef bij geruchten tot hij terug in de spotlight kwam met de score voor Frozen. Uiteindelijk was het music supervisor Dave Jordan die Becks naam aan de studiobazen noemde voor Ant-Man, door zijn ervaring met komedies en zijn verleden met Peyton Reed.

Een vroeg idee van het duo, een erg elektronische score die moest klinken als een “spin die uit een kooi probeert te ontsnappen”, werd door Kevin Feige van de baan geveegd omdat hij dacht dat er iets scheelde met zijn speakers. Reed en Beck waren het met hem eens dat het misschien iets te speciaal was en gingen voor de iets klassiekere score met lichte elektronische elementen, drums en basgitaren. Door het comedy- en heistgehalte van de film verhoogde hij de jazzsound van de muziek en zo kwamen ze al snel tot een eigen theme voor Ant-Man, zie het duidelijk genaamde Theme From Ant-Man. Soms heeft de score ook een zeker old school James Bond-gehalte. In die stijl gebruikt hij zelfs nog variaties, vergelijk maar Old Man Have Safe metAnt 247 enI’ll Call Him Anthony.

De mieren zijn natuurlijk een belangrijk deel van de film en dus liet hij dat in de muziek niet ongemerkt voorbijgaan. Zo zet hij in CrossTech Break-In de Zuid-Amerikaans kogelmieren wat meer in de verf door inheemse fluiten en Asteekse drums te gebruiken. Daarnaast begint de film met Borombon van Camilo Azuquita om meteen een heel relaxt gevoel op te wekken dat past bij de toon van de film. Aan het einde volgt nog Tales To Astonish!, een soort Zuiderse gitaarversie van het theme die wat doet denken aan Can You Dig It? uit Iron Man 3. De titel Tales to Astonish verwijst trouwens naar de eerste comic waarin Ant-Man verscheen, en daarmee is de cirkel meteen rond.

Phase 2 bracht redelijk veel vernieuwing, wat er natuurlijk wel voor zorgt dat het publiek geen kans heeft om de themes te onthouden. Toch deed een frisse muzikale wind door de bestaande personages waaien en dat laat zien dat ze niet bang zijn voor verandering. Dat belooft voor Phase 3.