Het zaadje voor Miracleman werd geplant tijdens een proces. Hoe dat in zijn werk ging? Laten we teruggaan naar de 20ste eeuw.
Een van de vroegste populairste Amerikaanse superhelden was Captain Marvel, die diens uitgever Fawcett Comics veel geld opleverde in de crisisjaren aan het begin van de 20ste eeuw. Begin jaren vijftig was Fawcett met National Periodical (de voorganger van DC Comics) in een stevig juridisch gevecht verwikkeld over een vermeende inbreuk op Superman. Periodical was van mening dat Captain Marvel, die in 1939 (dus een jaar na de geboorte van Superman) het levenslicht zag, te veel op Superman leek. En ja, dat het personage op dat moment veel populairder was dan Superman speelde natuurlijk geen rol… Fawcett trok in 1953 de stekker uit het conflict, betaalde National Periodical een schadevergoeding en stopte met het publiceren.
We gaan naar Engeland. In 1954 kwam de Engelse tekenaar Mick Anglo met Marvelman op de proppen. Waar het over ging? De jonge Michael Moran verandert, na het uitspreken van het woord Kimota, in de held Marvelman. De held was duidelijk gebaseerd op Captain Marvel, waarvan er op dat moment geen nieuwe comics meer verschenen. Het deed zijn ding en vermaakte lezertjes zonder echt indruk te maken. In 1959 ging de uitgever van Marvelman failliet en verdween het personage uit beeld.
De jaren tachtig: enter Alan Moore, enter Miracleman
In 1982 startte uitgever Dezz Skinn een nieuw blad genaamd Warrior. Skinn had een zwak voor Marvelman en ruimde een plekje in voor deze held. Maar hij gooide het over een andere boeg en liet een zekere Alan Moore zijn gang gaan met de held. Samen met Gary Leach, en later een piepjonge Alan Davis, maken ze een verhaal rondom de volwassen Michael Moran. Een burgerman met een huwelijk, een huisje met een tuin. Hij wordt gekweld door migraines en droomt ’s nachts dat hij kan vliegen. Een wereld vol verwondering ligt open, mits hij op dat ene woord kan komen.
Het is in feite de eerste deconstructie van een superheldencomic. Iets wat Moore later nog met veel succes zou doen met Watchmen. Al moet worden gezegd dat Marvelman een stuk duisterder is.
Ondertussen was de uitgever gedwongen om de titel van de comic aan te passen. Marvel Comics had gebeld met de mededeling dat ze niet blij waren met de naam. Skinn nam geen risico en vanaf 1985 ging Marvelman door het leven als Miracleman. Voor Moore was dit trouwens een belangrijke reden om niet met Marvel te werken.
Alan Moore nam ook afscheid. Hij kreeg een conflict met Skinn over de financiën, trok zijn conclusies en vertrok. Na 16 issues kwam er een korte pauze. De rechten van het personage werden verkocht aan de Amerikaanse uitgever Eclipse Comics.
Neil Gaiman staat aan de deur
Vanaf het vertrek van Moore werd de serie herdrukt en in Amerika uitgegeven door Eclipse met een nieuwe lettering om te voldoen aan de grillen van Marvel Comics. Ondertussen had een piepjonge Neil Gaiman vriendschap gesloten met Moore. Deze leek het een goed idee dat Gaiman de reeks zou voortzetten. Gaiman was en is een liefhebber van Miracleman dus hij greep de kans aan.
In 1989 was hij onder de vlag van DC Comics begonnen aan Sandman, wat zijn magnum opus zou worden. In 1990 verscheen Miracleman #17 waarin de schrijver samen met tekenaar Mark Buckingham het werk van Moore en consorten zou voortzetten. Helaas kwam na 7 issues een einde aan deze run omdat de uitgever failliet ging.
Miracleman: de mythe
Alan Moore was in de tussenliggende jaren doorgebroken in de VS als schrijver van Swamp Thing en Watchmen. Dat deze getalenteerde schrijver al eens eerder iets had gemaakt in Engeland wat naadloos zou passen in dat rijtje, sprak tot de verbeelding van lezers en uitgevers.
Tel daarbij op dat zijn pen was overgenomen door Neil Gaiman, die begin jaren negentig inmiddels pionierswerk verrichtte met Sandman en ook nog eens serieus werd genomen als schrijver in de reguliere boekhandels, en je begrijpt dat een bijna orgasmische golf van genoegen door de gelederen van de stripliefhebbers trok.
Wie had echter de rechten? Er werd flink gevochten rondom de erfenis van Eclipse Comics. De beslissing leek in het voordeel van Todd McFarlane genomen te zijn. Deze tekenaar was miljonair geworden als tekenaar van Spider-Man en medeoprichter van Image Comics. Hij meende de rechten op Miracleman gekocht te hebben.
Neil Gaiman dacht daar anders over.
Gaiman had ook al eens iets voor McFarlanes comic Spawn geschreven en was van mening dat deze hem te weinig royalties had uitbetaald. Bovendien was hij redelijk bekend met de wijze waarop de rechten waren verdeeld met betrekking tot Miracleman.
Een proces volgde dat je met recht en reden de meest epische tweestrijd van de Amerikaanse comicindustrie kan noemen. Zie deze link voor een tijdlijn.
Marvels and Miracles
In 2001 bereikt deze tweestrijd een beslissende fase. Gaiman had als succesvol schrijver niets te klagen over geld, maar McFarlane kon als ondernemer en miljonair net iets verder gaan.
In datzelfde jaar is Marvel Comics bezig met een wederopstanding. De uitgever verkeert in een Chapter 11-situatie en probeert zich wanhopig aan een dreigend bankroet te ontworstelen. Onder leiding van Bill Jemas en Joe Quesada wordt alles uit de kast getrokken om publiciteit te genereren. Nadat ze eerder waren uitgelachen door McFarlane, die liet weten geen trek te hebben in een crossover tussen Spider-Man en Spawn, zag Marvel een ideale mogelijkheid om terug te slaan.
Ze schoten Gaiman te hulp en lieten hem onder hun naam een bedrijfje oprichten: Marvels and Miracles. Hierdoor konden ze hem financieel ondersteunen. Gaiman schreef twee miniseries (Eternals en 1602), waarvan de opbrengsten in deze BV werden geparkeerd. De prijs? Marvel zou Miracleman mogen publiceren, en Gaiman zou zijn run afronden.
Gaiman won zijn strijd tegen McFarlane, kreeg zijn geld en enkele copyrights. Marvel Comics kreeg diens creatie Angela. En de rechten op Miracleman? Die bleken, na al die jaren, grotendeels nog steeds in handen te zijn van Mick Anglo, een negentigjarige die geen internet had en dus niets wist van deze hele soap.
De wedergeboorte van Miracleman
Na een uitgebreide juridische puzzel kon Marvel in 2013 eindelijk beginnen met het uitgeven van Miracleman. Helaas gebeurde dit zonder de naam van Alan Moore. De schrijver wilde niets met Marvel Comics te maken hebben, maar wilde Anglo zijn geld niet ontzeggen. Het compromis kwam in de vorm van “The Original Writer,” een aanduiding die op de comics werd afgedrukt.
In 2014 en 2015 werd het werk van Moore, Leach en Davis uitgegeven. Daarna werd het weer even stil, omdat men rondom de run van Gaiman en Buckingham opnieuw tegen juridische obstakels aanliep.
Vanaf 2022 waren Gaiman en Buckingham druk bezig met het afronden van het verhaal. In het voorjaar van 2024 werd de laatste verhaallijn, getiteld The Dark Age, aangekondigd.
De stille dood van Miracleman
Het ziet ernaar uit dat deze verhaallijn niet meer zal verschijnen. Sinds de zomer van 2024 is Neil Gaiman het middelpunt van een controverse. Diverse vrouwen zijn naar voren gekomen en hebben de schrijver beschuldigd van ongepast gedrag. Volgens de website Bleeding Cool heeft Mark Buckingham Marvel verzocht om aan een andere serie verder te werken vanwege deze gebeurtenissen.
Daarmee lijkt er een stil einde te komen aan een comic die eigenlijk vanaf het prille begin al gedoemd was. Later werk, zoals Watchmen, behandelde de thematiek van deze serie beter. Het publiek liet Miracleman grotendeels links liggen, omdat de mensen die het wilden lezen al veel geld hadden betaald voor de oude issues of het via illegale wegen hadden gedownload. Het publiek was al verder getrokken.
Miracleman zal weer terugkeren naar de staat die het altijd al had: een goede anekdote die niet veel meer hoeft te zijn.
