Ook al omschrijven het International Strafhof en Amnesty International de Israëlische oorlog in Gaza als oorlogsmidaden en een genocide, de wereld blijft verdeeld over wat er daar al meer dan een jaar gebeurt. Deze beklijvende documentaire vertelt een langer verhaal en focust écht op de mensen die er zo lang lijden onder niets minder dan terreur. Wij zagen No Other Land in een uitverkochte maar lamgeslagen zaal op Film Fest Gent.
Wantrouwen
Basel Adra is een gedreven twintiger met veel dromen en interesses. Hij heeft een rechtendiploma, maar vertelt gelaten dat hij daar wellicht nooit iets mee zal kunnen doen. Hij wil eerst vrijheid voor Gaza, maar die lijkt verder af dan ooit. Al decennia moet de regio zich schikken naar de wil van Israël. Een van Basels eerste herinneringen was de arrestatie van zijn vader, die al jaren als activist strijdt voor beterschap. Ook tijdens de draaiperiode overkomt het hem weer, maar er is intussen nog niks verbeterd. Integendeel.
No Other Land volgt de inwoners van de regio Masafer Yatta van 2019 tot oktober 2023. Aan het begin zien we hoe Basel journalist Yuval Abraham ontmoet, een Israëliër wiens blik verruimde en mening over Palestina veranderde toen hij Arabisch begon te leren. Basel filmt en deelt al bijna heel zijn leven de wantoestanden die plaatsvinden in Gaza, zonder resultaat. De meeste inwoners staan dus heel wantrouwig tegenover Yuval, zeker omdat hij uit Tel Aviv komt en elke avond de regio weer zonder problemen uit kan. Soms steekt frustratie de kop op omdat hij hoopt op snelle verandering met zijn tussenkomst. Die verwachting hebben de Palestijnen al lang laten varen.
Vriendschap
Maar er groeit toch een vriendschap tussen de twee. Dat zorgt voor een lichtpunt in deze anders terecht harde en hartverscheurende docu. Israël wil Masafer Yatta innemen om er nederzettingen te bouwen. Daarbij schuwen ze onmenselijke en bijna absurde praktijken zeker niet. Op een dag arriveren er bulldozers die prompt huizen beginnen af te breken, zonder waarschuwing. Hun regio is zogezegd militair oefenterrein, waar wonen dus illegaal is. Een drogreden, zoals Basel hen toeroept. “We wonen hier al jaren en hebben geen ander land.”
De inwoners proberen de bulldozers tegen te houden, maar na verloop van tijd worden de machines vergezeld door gemaskerde soldaten. Tijdens een van hun protesten wordt een buur van Basel neergeschoten. De man blijft verlamd achter. Zijn toekomst en die van zijn zorgende moeder vervagen, zeker wanneer hun huis afgebroken wordt en ze in noodgedwongen in een grot moeten wonen. Later komen er buitenlandse journalisten om hun verhalen te vertellen. Dat doet ze met een gelaten uitdrukking, want niemand komt hen uiteindelijk helpen. Een school waar de inwoners zo lang hadden op gewacht, wordt na amper twee jaar ook afgebroken. Israël wil hen emotioneel uitputten en naar de steden drijven.
Tegenin
Toch blijven de Palestijnen proberen om er tegenin te gaan. De huizen die Israël afbreekt, bouwen ze uren later zelf weer op. Als ze hun gereedschap afpakken, proberen ze andere manieren te vinden. Het leven gaat verder. Kinderen worden geboren, groeien verder op. Basel viert de latere vrijlating van zijn vader. De kracht van het Palestijnse volk is bewonderenswaardig. Ze houden vast aan hun bestaansrecht en hun leven daar. Haten doen ze niet, ook al is Israël “vergeten dat ze ooit ook zwak waren en geleden hebben”. De cynische parallellen zijn inderdaad vaak hallucinant.
Helaas zijn de Palestijnen en andere onderdrukte volkeren niets met onze bewondering of onze sympathie. Sinds 13 oktober 2023 zijn de Palestijnen nog zo veel slechter af dan we aan het einde van de film zien. Die wetenschap maakt alles nog wranger. Zelfs deze film alleen al is een twistpunt. In Berlijn won No Other Land de Berlinale Documentary Award and the Panorama Audience Award for Best Documentary Film. De Duitse minister van Cultuur applaudisseerde mee, maar liet later verstaan dat ze dat enkel deed voor de Israëlische makers. Hoewel heel wat Amerikaanse critici zoals David Ehrlich van IndieWire en Bilge Ebiri van Vulture de film openlijk steunen, is er nog geen Amerikaanse distrbuteur. De moed van Basel Adra, Yuval Abraham, Hamdan Ballal en Rachel Szor dreigt straks misschien vergeten te worden. No Other Land laat een verpletterende indruk na, maar is wel noodzakelijk kijkmateriaal voor wie het conflict niet zomaar aan zich voorbij laat gaan. Dat zou dus ieder van ons moeten zijn.
No Other Land is sinds 4 december te zien in de bioscoop.
