Starfield review: “Skyrim in de ruimte”

Bethesda staat al jaar en dag bekend om zijn massieve RPG’s. De impact die saga’s zoals The Elder Scrolls of Fallout hebben gehad op de industrie, kan niet overdreven worden. Wanneer Bethesda in 2018 op hun E3-show aankondigde dat ze hun expertise zouden loslaten op een game in de ruimte, was het kot spreekwoordelijk te klein. Starfield ging het heten, en het kwam met de belofte grootser te zijn dan ooit tevoren. Nu is het eindelijk zo ver. Maar lost Starfield ook alle verwachtingen in? Of loopt de Bethesda-formule voor open wereld RPG’s toch op z’n laatste benen? We trokken ons ruimtepak aan veroverden de sterren om jullie deze review te brengen!

De avonturenclub

Starfield belooft jou de ruimte en meer, maar voor het zover is, bestaat jouw wereld uit de mijnschachten van Vectera, een relatief kleine maan in het Narion-zonnestelsel. Het is hard en slecht betaald werk, het genre job dat overgelaten wordt aan criminelen, paria’s en doelloze zielen. Wij hebben uiteraard een of meerdere van deze drie criteria dankzij de uitgebreide character creator waarin je zowel vaardigheden als een achtergrond voor je personage moet kiezen. Wij gaan voor een professor met een premie op z’n hoofd. Het leven van manueel labeur is gelukkig van korte duur. Want op de dag dat je een mysterieus artefact uit de rotsen boort, gaat de bal aan het rollen. Een psychedelische trip later word je wakker zonder besef van wat er fysiek gebeurd is. Veel tijd om erover na te denken is er niet, want de ambassadeur van een elite collectief genaamd Constellation komt je meteen ophalen om het artefact naar hun basis te brengen. Dat Barret, de ambassadeur in kwestie, ook een vloot Space Pirates met zich meebrengt, lijkt hem niet te deren. En het is overigens een uitstekend excuus om als combat tutorial te dienen.

Barret heeft je nog maar net ontmoet maar overhandigt je zonder twijfels de sleutels van zijn ruimteschip om het artefact persoonlijk te overhandigen aan Constellation. De intrige bereikt zijn hoogtepunt als het artefact dat jij brengt, resoneert met de reeds verzamelde stukken als een soort machine die popelt om volmaakt te zijn. Jouw missie, als je die aanvaardt, is eenvoudig. Doorkruis het heelal op zoek naar de resterende stukken en vooral antwoorden. Een avontuur doorspekt met een tiental unieke metgezellen, kleurrijke NPC’s en een diepgaande politieke strijd die al 20 jaar voor een ongemakkelijke vrede zorgt. Oh en space magic – uiteraard.

Het hoofdverhaal is spannend en vol aangename plottwisten. Het zijn vooral de kompanen die wat minder zijn. Sommige zijn briljant geschreven, met stemacteurs die het beste van zichzelf geven bij elke dialoog. Andere zijn dan weer zo plat als een vel papier. Die ongelijkheid speelt Starfield soms parten, en al zeker als je het vergelijkt met andere tenoren in het genre zoals het recent uitgebrachte Baldur’s Gate 3. Backstories van kompanen konden gewoon vele malen beter gebracht worden. Dat de technologie achter de gezichtsanimaties tijdens de vele dialogen ook ouderdomstekenen begint te vertonen, is gewoon zout in de wonde strooien. Gelukkig is het hoofdverhaal maar 1% van wat Starfield te bieden heeft. Want zodra je lid bent van Constellation, ben je vrij om te gaan en te staan waar je wil. Liever gewoon een ruimtepiraat zijn en schepen stelen? Of is verkennen je hoofddoel en wil je gewoon alle planeten in kaart brengen? Jij beslist. Voor nu richten we onze blik op het heelal, en dat is net zoals in het echt absoluut gigantisch.

Het universum als speeltuin

De omvang van Starfield is haast ongezien voor een RPG. De kaart spant zo’n 50 lichtjaar, met hierin zo’n honderdtal stelsels met elk hun sterren, planeten en manen. Elkeen van deze stelsels is te verkennen en op zowat alles buiten sterren en gasreuzen kan je je ruimteschip parkeren en te voet op verkenning gaan. Een grootorde die je enkel zou zien in games zoals No Man’s Sky. Alleen is dat procedureel aangemaakt, hier niet altijd. Het is een fantastisch gevoel om te weten dat werkelijk niets buiten bereik ligt, op de nodige brandstof voor je ruimteschip na. Eens aangekomen op planeten of manen, is het dan ook werkelijk de hele planeet die beschikbaar is, compleet met variërende leefomgevingen. Op de noordpool of de evenaar van een planeet landen kan enorm verschillend zijn, en bepaalt tevens welke grondstoffen je er kan vinden en of er fauna en flora aanwezig zijn. En dan zijn er nog de structuren, grotten en andere geologische verschijnselen die elke plek verder uniek maken. Elke vierkante centimeter van dit spel verkennen zou wel eens decennia kunnen duren. En het strafste van al is dat heel dit universum echt coherent aanvoelt dankzij consistente lore en worldbuilding via facties, conglomeraten en kortverhalen die het heelal bezaaien. Qua ‘wereld’ is Starfield echt een huzarenstuk om trots op te zijn.

Maar de grootte van je speeltuin zorgt ook voor heel veel nadelen. Want hoe overbrug je afstanden in lichtjaar zonder dat de speler uren rechtdoor vliegt zonder spanning? Bethesda koos hier voor de gemakkelijke optie: fast travel. Misschien logisch in het ontwerpdocument, maar in de praktijk is dit verschrikkelijk. Elke verplaatsing gaat hiermee gepaard. Op de duur zie je in deze ruimtegame – paradoxaal genoeg – niets anders meer dan laadschermen. Zelfs als je als purist manueel tot daar wil, kan je er niet rond. Opstijgen is een laadscherm, veranderen van zonnestelsel ook. Zelfde verdict voor planeten. Door het gebrek aan landvoertuigen ben je gedoemd om ofwel 10km te voet af te leggen of te fast travellen, zonder opties tussenin. En dan is het fast travel naar schip (laadscherm), instappen (laadscherm), naar een ander stelsel (laadscherm), landen op de thuisplaneet (laadscherm) en uitstappen (laadscherm). Laadtijden zijn relatief kort dankzij de uitvinding van SSD’s (in het echt dan), maar het breekt continu je flow. De doodsteek voor het gevoel van vrijheid.

Het andere grote probleem dat voortvloeit uit de kolossale hoeveelheid verkenbare plekken en hun planetaire schaal, is het gebrek aan kaarten. Verstaanbaar op een onbekende ruimterots, maar totaal onbegrijpelijk voor die selecte groep planeten waar (hoofd)steden gevestigd zijn. Zelfs de centrale hub in New Atlantis, waar de basis van Constellation ligt, heeft geen kaart! Het enige dat je helpt, is een soort gps-tracker op de grond. Alleen is deze enkel actief als je op weg naar een missie bent, wat je nog maar eens met de neus op de feiten drukt dat Starfield jou gewoon van quest marker naar quest marker stuurt en niet helemaal een open wereld is. Want waarom stappen met je gps als je toch kan fast travellen naar je objectief? Kijk maar naar onderstaande kaart. Zelfs na 25u spelen, liepen we hier nog verloren.

En hoe oogt zo’n gigantisch spel? Kan je grafische pracht combineren met 50 vierkante lichtjaren oppervlak en planeten? Het antwoord is gelukkig ja. Starfield is over het algemeen een mooi spel en als je op het juiste moment naar de sterrenhemel staart, is het zelfs verbluffend. Het is vooral de stijl die het doet, want technisch gezien ziet het eruit als de engine waarop het gemaakt werd: verouderd. Het is natuurlijk niet de focus in zo een spel en we verwachten van Bethesda al lang geen nec plus ultra op dat vlak. De pc-vereisten doen eerder het tegendeel vermoeden. Want om een Nvidia 3090 of hoger te vragen, had het er wel een pak schoner mogen uitzien en veel beter geoptimaliseerd zijn. Desalniettemin krijgt het oog toch wel waar voor zijn geld. Een gasgigant met ringen bewonderen vanuit je zelfgebouwde maanbasis heeft iets magisch, of dat nu in 4K of in 720p is.

Starfield biedt veel missies, weinig inhoud

Wat als je nu het hoofdverhaal negeert, een richting kiest om in te reizen en het gewoon allemaal op je af laten komen? Ook hier speelt de schaal van Starfield parten. Dat er op elke vierkante meter van de hele ruimte iets spannends gebeurt, zou onrealistisch zijn en begrijpen we uiteraard. Alleen is dit een videospel en speel je Starfield niet in de hoop een woestijn van niks aan te treffen op je ruimtereis. Toch is het vaak zo. Ergens gaan gewoon om er te gaan, levert minder dan de helft van de tijd iets op.

Als je dan toch een zijmissie of activiteit vindt, is het zoals eerder gezegd een dubbeltje op z’n kant qua kwaliteit. Sommige missies zijn boeken op zich, compleet met nieuwe facties, unieke personages en verdomd goed uitgeschreven lore. De allerbeste missies grijpen je ook vast voor meerdere uren, met opdrachten die je doorheen het heelal sturen en doen afwisselen tussen verdacht verlaten ruimtestations en afgeladen volle space pirate-basissen. De levels in deze missies zijn vaak ambachtelijk samengestelde omgevingen met verschillende opties om je doel te bereiken, of het nu is door te onderhandelen aan de voordeur of door je een weg te banen via een openluchtschacht. Oprecht een waar genot om in deze missies verwikkeld te geraken. Sommige hiervan zouden wat betere loot mogen opleveren, maar anders dan dat is het echt zoeken naar minpunten.

Op zo een ‘goede’ missies stuiten is echter puur toeval. En voor elke piek, is er ook een haast bodemloos dal. Missies waar je gewoon een pak moet gaan leveren als vulgaire koerier, wat zich in-game vertaalt in twee laadschermen en klaar. Is het toch iets meer, zoals een kamp ontruimen of schip overnemen, dan herhalen naamloze NPC’s en hele locaties zich als een schoolvoorbeeld van haastig knip-en-plakwerk. Er is een verschil tussen inhoud en vulling, en optionele missies in Starfield leunen te vaak richting dat laatste.

De meest frustrerende categorie in een spontane ruimtereis zijn plaatsen waar duidelijk een geweldige missie zal plaatsvinden maar nu nog niet. Enorme basissen waarvan elke deur op slot is en waar geen mens te bespeuren valt, ook al zie je duidelijk een wachtpost of kantine door de ramen. Het is gelukkig zeldzaam, maar het is nog zo een voorbeeld van waarom ‘erop uittrekken’ niet beloond wordt. De oplossing voor dat wild verkennen is dus een checklist van missies samenstellen en afvinken, al dan niet met mix van hoofdverhaal of zijmissies. Maar gezien de wisselende kwaliteit van dat laatste, is het kiezen tussen de pest en de cholera. Resultaat: af en toe is het avontuur fantastisch. De rest is een sleur. Plezier hangt af van je tolerantie voor ‘slechte’ quests.

Bethesda RPG

Nu zijn we al halverwege de review en hebben we het nog niet eens over de gameplay gehad. Todd Howard, bedenker en eeuwig boegbeeld van de Bethesda RPG’s, vatte Starfield destijds samen als “Skyrim in space”. Niets belichaamt die uitspraak zo hard als de gameplay, al substitueren we hier lichtjes Skyrim voor Fallout want vuurwapens. Het is echt een copy-paste van wat Bethesda altijd al gedaan heeft, met alle voor- en nadelen dat dit met zich meebrengt. Zelfs het levellen en de bijhorende perks hebben dezelfde structuur als in Skyrim. Er zijn natuurlijk wat verschillen, zoals alles wat te maken heeft met je ruimteschip besturen of het scannen van planeten. Andere perks zoals sluipen zijn dan weer tot op de numerieke bonus dezelfde als in Skyrim. Verloren ben je dus niet, maar verrast evenmin. Ze hebben wel een kleine nieuwigheid toegevoegd. Elke perk kan nu tot level 4 gaan, en dit levellen verwacht dat je niet alleen een punt spendeert maar ook een kleine uitdaging volbrengt voor die perk. Denk dan aan 50 headshot kills halen om je sniper perk te levellen. Maar dus, het goede en slechte van de Bethesda way of gameplay…

Beginnen doen we met wat goed is. De gunfeel is geweldig op zowat alle wapens en van alle soorten. Het zijn er ook heel wat, en sommige zoals de Magpulse-wapens zijn ook heerlijk scifi. Die laatste schieten gewoon een stapel ijzer versneld via magneten in plaats van kogels te gebruiken. Geweldig. Net zoals in Fallout kunnen al die wapens aangepast worden via mods, op voorwaarde dat je er de vaardigheden en grondstoffen voor hebt. Een sniper ombouwen tot een ‘elephant gun‘ kan dus nog steeds. Dit afstemmen op je build en verder ondersteunen door ook je ruimtepak te modden, blijft een van de leukste upgrade loops in het genre. Een andere uitstekende feature die de oversteek maakt, is het uitbouwen van basissen. En deze keer hebben ze ook een nut, want je kan er zoveel hebben als je wil in het heelal en deze gebruiken als productielijnen voor de vele grondstoffen op elke planeet. Het is geen Satisfactory, maar het komt wel aardig in de buurt. Wie fan is van basebuilding, kan zich met deze feature alleen al honderden uren bezighouden.

Al het slechte is helaas ook overgekomen, verzuchtingen die Skyrim/Fallout-spelers wellicht nu al kunnen opsommen. Inventory management is bagger, AI van vriend en vijand zijn belabberd, jezelf verzorgen is een sleur doorheen menu’s, overgewicht is een alomtegenwoordig probleem, UI voor zowel je inventory, een outpost of een ruimteschip bouwen kon véél beter, sloten kraken is omslachtig en saai en ga zo maar door. Dat deze problemen de kop opsteken is al erg genoeg, maar dat deze ondertussen deel uitmaken van het DNA van een Bethesda RPG is onvergeeflijk. In datzelfde DNA zit gelukkig ook dat modders alles in de komende 6 maand zullen rechttrekken, maar toch.

De grote vernieuwing – hoe kon het ook anders – zijn gevechten met je ruimteschip. Deze zijn net als de rest van gameplay: oké maar niet wauw. De besturing in drie dimensies is gelukkig vlot en eenvoudig. Andere spellen in het genre hebben echt 1001 knoppen om te vliegen en vereisen een echt vliegbrevet. Hier kom je met een gewone controller toe om alles te doen. Het nadeel is dat ‘alles doen’ gewoon schieten en gas geven inhoudt. Manueel aanmeren of verschillende motoren van je schip afzonderlijk besturen, zit er helaas niet in. Desalniettemin is een confrontatie in de ruimte eens een leuke afwisseling, en eentje die vlekkeloos werkt. Het is dan ook spijtig dat vele features rond ruimteschepen niet van meet af aan beschikbaar zijn. Manueel mikken om specifieke delen van een vijandelijk schip te raken of zelf je eigen ruimteschip samenstellen vereisen eerst de nodige punten in de skilltree. Gezien de extreem trage progressie afgestemd op de omvang van dit spel, heeft het ons tientallen uren gekost alvorens we deftig van ruimtegevechten konden genieten. Bij wijze van anekdote: we waren te druk bezig met het levellen van de jetpack skill, terwijl de jetpack zelf een verplicht onderdeel is van je uitrusting sinds de eerste minuut spelen. Anyway, gameplay features achter skills vergrendelen is zelden een goed idee, en al zeker niet als je game 100+ uren kan duren.

De perfecte symfonie

Naar goede gewoonte wijden we ook een paragraaf aan het geluid. Voice acting is wat onevenwichtig maar vaker dan niet uitstekend. De prestatie van de stemacteurs wordt eigenlijk vooral belemmerd door de stugge animaties van de personages die ze vertolken. Geluidseffecten – of het gebrek daaraan want de ruimte is een vacuüm – zijn ook meer dan correct en breken nooit de immersie van het fantastische universum waar je in vertoeft. Net zoals alle voorgaande paragrafen dus: oké maar niet uitzonderlijk.

Dat verandert allemaal bij de soundtrack. Inon Zur is de componist van dienst en levert hier een prachtige OST af met een uitstekende balans tussen symfonische begeleiding en non-functionele harmonie. Technisch jargon terzijde, alles past ook gewoon uitstekend bij het thema ‘de ruimte’. Het vat dat kinderlijk gevoel van verkenning perfect samen, afgewisseld met de nodige dissonantie om de onherbergzaamheid van dat prachtig heelal te onderlijnen. Je zou het soms zelfs durven verwarren met wat John Williams op Star Wars-fans loslaat. Inon Zur werkte voordien al met Bethesda en leverde de OST voor Fallout 4 maar bekendheid verwierf hij daar niet mee. Met de OST van Starfield doet hij echter een niet onbeduidende worp naar een standbeeldje op de Game Awards. Een soundtrack die we ongetwijfeld nog een paar keer zullen opzetten, ook zonder te spelen.

Starfield is een jack of all trades, master of none

Starfield evalueren is op het einde van onze wilde maar onafgewerkte rit echt moeilijk. “Skyrim in space” is wat er beloofd werd en Bethesda levert af. Tegelijk is het ook gewoon dat: een 12 jaar oude formule in een nieuw jasje. Starfield doet weinig slecht, maar het doet ook absoluut niets uitstekend. Voor elk aspect van het spel kan je een betere titel aanraden. Qua verhaal en animatie staat Baldur’s Gate 3 jaren voor, base building en verkennen is beter in No Man’s Sky en zoeven door de ruimte komt niet eens in de buurt van Elite Dangerous. Andersom is er ook geen enkel spel dat alles samenbrengt zoals Starfield dat doet…

Het hoofdverhaal is bijna 30 uur lang en stelt eigenlijk niets voor in de totale content die Starfield biedt. De hoeveelheid plaatsen, personages, voorwerpen, wapens… is hallucinant. En voor één keer doet Bethesda het ook nog eens zonder al te veel bugs of problemen! Je zou het spel tien keer kunnen herspelen, evenveel verschillende character builds maken en dan nog niet alles zien wat Bethesda klaargestoomd heeft. Als klap op de vuurpijl heeft dit spel een NG+ die bovendien nog eens unieke content uit zijn mouw schudt. Het is een gigantische zandbak waar je je een leven lang in kan verdiepen. Alleen moet je alle kleine, typische Bethesda-probleempjes door de vingers kunnen zien. Onze redactie is al wat vatbaarder voor deze problemen gezien onze ouderdom en dat laten we ook zien in de eindscore. Wie echter Bethesda RPG’s ontdekt via dit spel, zou wel eens zijn/haar nieuwe favoriete game aller tijden kunnen treffen.

2023 zit echt tjsokvol games. Ziehier een kleine selectie van onze andere reviews:

• Baldur’s Gate 3 review na meer dan 100 uur spelen
• Armored Core VI review: kort en krachtig
• Remnant 2 review: the same, but better
• Final Fantasy XVI review: Een nieuw tijdperk