The Banshees of Inisherin review: vriend en vijand

Wat is de zin van het leven? Twee vrienden worden door die kwestie verscheurd in de nieuwe film van Martin McDonagh, een van de hoogtepunten van Film Fest Gent. Een gevoelig, grappig en pakkend verhaal over vriendschap en wat je nalaat op de wereld.

Feckin’ rowin’

Padráic (Colin Farrell) leeft tussen oorlog en vrede op het Ierse eiland Inisherin. Iets verder op het vasteland komt de burgeroorlog dichterbij, maar hij kent een rustig bestaan als landbouwer. Iedereen kent iedereen op Inisherin, en de meeste mannen komen elke dag samen in de lokale pub. Zo ook Padráics beste vriend Colm (Brendan Gleeson), tot daar op een dag plots een abrupt einde aan komt. Colm verklaart dat Padráic zijn vriend niet meer is en dat hij hem met rust moet laten. Padráic breekt zijn hoofd over wat hij gedaan kan hebben, maar Colm is hem gewoon beu, vindt hem saai en wil andere dingen doen. Dat aanvaardt zijn vriend niet, maar Colm houdt voet bij stuk en doet zelfs steeds drastischere dingen om dat te tonen.

Rechtlijniger kan een verhaal niet zijn, denk je zo, maar niet als dat geschreven en geregisseerd is door Martin McDonagh. The Banshees of Inisherin is deels donkere komedie, deels intens drama met een vleugje mysterie- en thrillerelementen. Zijn Three Billboards was op het eerste gezicht veel gewichtiger, maar hij slaagt er met Banshees in om het verhaal terug te brengen tot zo goed als ieders grootste wens: vriendschap en gezien worden. Weinig is erger dan genegeerd of aan de kant gezet worden door je vrienden. Padráic begint te twijfelen aan zichzelf en of Colm gelijk heeft.

Tegelijk versta je ook hoe Colm zich voelt. Hoe ouder je wordt, hoe meer je nadenkt over wat je met je leven doet en of het genoeg is. McDonagh brengt het terug naar een plaats en tijd die ‘eenvoudiger’ lijken maar onze maatschappij weerspiegelen: zo’n kleine gemeenschap als Inisherin is even verbonden en maakt je even zichtbaar als onze door het internet overspoelde wereld. Existentiële crisissen zijn van alle (leef)tijden, en Colm laat zich er volledig door meeslepen. Maar wanneer ben je succesvol als mens? Hoever kan en mag ambitie gaan? Hoe lang moet Padráic proberen om de vriendschap te redden, ook al kwetst het hen allebei?

Melancholie en mysterie

Geen van beide mannen hebben de waarheid in pacht. Ze maken allebei fouten. Padráic is soms ook te weinig met anderen bezig. Hij neemt de hulp en het gezelschap van zijn zus Shioban (Kerry Condon) vanzelfsprekend, terwijl zij graag haar vleugels wil uitslaan. Hij is zelf vaak ook te bot tegen Dominic (Barry Keoghan), een jongen in een moeilijke thuissituatie die toenadering zoekt bij hem.

Uit dit alles doemt een overkoepelende boodschap op: de onderschatting, de kracht en het belang van vriendelijkheid en begrip. Alleen ‘verhult’ McDonagh die emotionele kant door de droge en staccato stijl van de dialogen. The Banshees of Inisherin is bijzonder grappig, nog versterkt door het alledaagse van zo’n klein dorpje als Inisherin waarin elke verandering monumentaal aanvoelt. Lachen geblazen dus, totdat McDonagh je opeens met emotie overvalt.

Masterclass

Naast een bijna zekere Oscarkandidaat is dit ook een gedeeltelijke In Bruges-reünie. De cast van die publieksfavoriet had een goed jaar. Ralph Fiennes schitterde in The Menu, en Colin Farrell en Brendan Gleeson doen hier hetzelfde. Vooral Farrell kan hier nog eens zijn komisch talent bovenhalen, maar hij geeft Padráic ook een moeilijk weerstaanbare kwetsbare en aandoenlijke kant. Hij had met deze film, After Yang en The Batman een geweldig jaar. Gleeson is ook altijd top, maar vindt een mooie balans in zijn vertolking van Colm, die makkelijk de slechterik van het verhaal had kunnen zijn.

Kerry Condon is bij ons jammer genoeg vooral bekend van de Marvel-films, waar ze de stem doet van Tony Starks AI, Friday. De toneelactrice zet hier wel iets neer dat haar vlug meer filmcredits op zal leveren. Voeg daarbij nog de ongedwongen vertolking van Barry Keoghan, een van de beste jonge acteurs van zijn generatie, en je hebt magie op het scherm. En overigens, de ezel van Padráic en de hond van Colm wil ik ook gerust nomineren voor dieren van het jaar.

The Banshees of Inisherin is vanaf 4 januari te zien in de bioscoop.