Nope review: vreemde, meeslepende scifirit

Jordan Peele heeft met zijn films altijd meer te zeggen dan op het eerste gezicht te zien valt. Bij Nope neemt hij het subtieler en mysterieuzer aan dan bij Get Out en Us, maar het is opnieuw een boeiende, begeesterende en uiterst sfeervolle film.

Over het paard getilde industrie

De filmindustrie is een netelige plek. Het kan je groot en gewild maken, maar ook even vlug weer uitspuwen. Of je na verloop van tijd gewoon vergeten. Die speling van het lot ondervinden ook OJ – kort voor Otis Jr (Daniel Kaluuya) – en Emerald Haywood (Keke Palmer) na de dood van hun vader. Zij zijn de zoveelste generatie die Hollywood van getrainde paarden voorziet. Dochter en zoon hebben alleen de connecties van hun vader niet meer. Bij de minste problemen kiezen de makers dan ook voor CGI in plaats van echte paarden.

Om geld te verdienen, verkoopt OJ een aantal paarden aan een nabijgelegen attractiepark. Dat wordt gerund door Jupe (Steven Yeun, Minari), een kindacteur die een traumatisch ongeval op een filmset meemaakte. Hij wil munt slaan uit zijn verleden door shows te organiseren met de paarden van de Haywoods. Alleen is er iets onbehaaglijks aan de vallei van Agua Dulce, iets buitenaards dat mee verantwoordelijk is voor de dood van Otis Senior. Die kreeg namelijk een cent in zijn hoofd die met een hele resem andere voorwerpen zomaar uit de lucht kwam vallen. Wanneer OJ beseft wat het is, probeert ook hij zijn bedrijf er financieel mee te redden door het op beeld te krijgen. Ze krijgen hulp van true believer en elektroverkoper Angel (Brandon Perea) en een excentrieke cameraman met de fantastische naam Antlers Holst (Michael Wincott).

The Greatest Showbusiness

Jordan Peele lijkt met Nope Hollywood een spiegel voor te willen houden. OJ en Em zijn de technische crew die zelden het krediet krijgen maar wel het harde werk leveren. Daarom vermelden ze ook het werk van hun voorouder, die de man was op de eerste bewegende beelden. Jupe is de showman die het werk van anderen neemt en het voor zichzelf wil kapitaliseren. Maar ook de kijker is niet onschuldig. Door de algemene honger naar spektakel moeten de kleinere spelers steeds meer doen om authentiek te blijven. Uiteindelijk moeten ze het spel wel meespelen. (Zie bijvoorbeeld de artikels over hoe Marvel VFX-bedrijven behandelt.) Kan er iemand aan ontsnappen?

Dat alles moet je zelf wel een beetje bijeenrapen, want Peele richt zich hier vooral op het verhaal zelf. Daniel Kaluuya won vorig jaar nog de Oscar voor Beste Bijrol en laat nog altijd geen steken vallen. Als OJ is hij ontzettend introvert, maar er straalt altijd een charisma van hem af die je dwingt om naar hem te kijken. Keke Palmer mag net het tegenovergestelde doen, met het hart op de tong en geen blad voor de mond. Samen zie je in hen een broer en zus waar je je in herkent. De dingen die hen binden maar net zo goed uiteen kunnen doen groeien. Alleen brengen ze net niet genoeg tijd door voor alle gekheid losbarst om de emotionele ontknoping helemaal te verkopen. Het duo heeft toffe chemie met Perea, en Steven Yeun is altijd een meerwaarde voor een film, zeker wanneer ook hij een vreemde energie afgeeft.

Geleerd van de groten

Nope is vooral een uitmuntend staaltje sfeerschepping. Vooral in de eerste helft van de film word je omgeven door een ongemakkelijke en tegelijk bijna absurd vreemde sfeer die deed denken aan Midsommar. Peele neemt ook hier geen afscheid van horror: een paar jumpscares, maar vooral de angst voor het onbekende en onzichtbare. Bij de invulling daarvan, en het buitenaardse aspect dat daarbij komt kijken, haalde Peele duidelijk de mosterd bij grootheden zoals Hitchcock, Spielberg en Shyamalan.

Tot slot is Nope ook een moderne western, vooral opgeroepen door de alweer schitterende en veelzijdige muziek van Michael Abels. Die werkt in tandem met het ijzersterkende geluidsdesign en -mix. Ik hoorde geluid niet meer zo doeltreffend gebruikt sinds Arrival en A Quiet Place. Ook het oog wordt getrakteerd, want Peele koos Hoyte Van Hoytema (Tenet) voor het beeldwerk. Zachte maar heldere kleuren, weidse shots en interessante camerahoeken… Dit is een samenwerking waar ik fan van ben. En welke boodschap je ook ziet in zijn films, Jordan Peele blijft een unieke stem in Hollywood die we vooral zijn eigen ding moeten laten doen.

Nope is vanaf vandaag te zien in een aantal bioscopen en vanaf 17 augustus overal te zien.