In horror heeft Jordan Peele echt zijn genre gevonden. Na zijn ijzersterke debuut Get Out bewijst hij dat nog maar eens in zijn tweede film Us. Alleen is de symboliek hier misschien de minder sterke kant.
Spiegeltje, spiegeltje
Adelaide, of Addy, (Lupita Nyong’o, Black Panther, 12 Years A Slave) is als kind met haar ouders op de kermis wanneer ze afdwaalt en in het spiegelpaleis terechtkomt. Daar doet ze de schrik van haar leven op. Zoveel jaren later heeft ze haar eigen gezin: haar man Gabe (Winston Duke, Black Panther), dochter Zora (Shahadi Wright Joseph, Hairspray Live!, binnenkort Nala in The Lion King) en zoon Jason (Evan Alex). Tijdens de vakantie gaan ze altijd naar haar ouderlijk huis aan een meertje, en zo ook dit jaar. Maar zodra ze daar aankomen, voelt Addy zich niet op haar gemak. Ook het excentrieke gedrag van de buren helpt niet om haar zinnen te verzetten. Haar onheilsgevoel blijkt uiteindelijk terecht wanneer er op een avond ineens vreemden roerloos op hun oprit staan. De horror is compleet wanneer ze het huis binnendringen en ze exact op het gezin lijken. Vanaf dan begint een wilde rit.
Qua horror kiest Peele hier meer voor slasher dan voor de trage, verontrustende sfeer van Get Out.
Meer wil ik over het verhaal niet zeggen om het niet te verpesten. Dat er dubbelgangers bij betrokken zijn, wist ik zelfs niet op voorhand toen ik de film zag. Dat was dus al de eerste mindfuck. En wees gerust, dat is niet de enige. Qua horror kiest Peele hier meer voor slasher dan voor de trage, verontrustende sfeer van Get Out. En daarin slaagt hij erg goed. Het bloed spat soms in het rond en er worden rake klappen uitgedeeld. Toch is ook deze film bijzonder unsettling, zoals wanneer de indringers hun plannen bekendmaken. Daarom is de humor, die in deze film toch wel opvallend aanwezig is, ook wel echt welkom. Daarbij komt er zowel echt luchtige humor aan bod voor de hel losbarst, maar ook donkere humor tijdens de hele gruwel. Soms zie je ook redelijk absurde dingen, waardoor je je soms afvraagt of je nu hoort te lachen of niet.
Hallo, Academy
Een ding is zeker: de cast is geweldig. Vooral Lupita Nyong’o zou, na de snub van Toni Colette voor Heriditary vorig jaar, toch echt kans moeten maken op een Oscar. Vooral als de kwaadaardige dubbelganger is ze fantastisch. De dingen die ze doet met haar stem maar vooral gezicht jagen je de stuipen op het lijf. Van het ene moment op het andere vertrekt ze haar gezicht naar iets onmenselijks. Als je ergens nachtmerries aan overhoudt na deze film is het wel de plotselinge transformaties van Nyong’o.
De dingen die Lupita Nyong’o doet met haar stem maar vooral gezicht jagen je de stuipen op het lijf.
Maar ook de rest van de cast moet niet onderdoen. Wie Winston Duke alleen van Black Panther of Person of Interest kent, ziet hier toch een andere kant van hem. Zijn Gabe is stoer, maar toch begripvol en zorgt met zijn dad jokes en expressieve gezicht voor de humor waar ik al over sprak. Ook Shahadi Wright Joseph en Evan Alex zijn sterk als de kinderen van het gezin. Meestal erger ik me steendood aan kinderen in horrorfilms want die doen altijd iets irritants waardoor een leuker personage in moeilijkheden belandt. Hier zijn ze daarentegen volwaardige, nuttige personages. Dat is natuurlijk grotendeels te danken aan het script, maar ook de vertolkingen. De twee jonge acteurs zijn goed als hun echte personages, maar vooral ook als hun slechte versies.
Daarnaast zijn er nog de buren, gespeeld door Elisabeth Moss (The Handmaid’s Tale) en Tim Heidecker (helft van comedyduo Tim & Eric). Zij krijgen ook allebei iets anders te doen, gezien Moss hier eerder de verwende echtgenote speelt en comedian Heidecker zich aan iets serieuzers mag wagen. Nog een leuk detail: hun tienerdochters worden gespeeld door de meisjes die destijds Emma speelden in Friends. We worden oud, jongens.
Symboliek op maat
Het plot zelf is als home invasion redelijk duidelijk, maar het zou geen Jordan Peele-film zijn als ook dat niet een extra dimensie kreeg. De aanwezigheid van de dubbelgangers hint er al naar: deze film speelt zich niet af in de wereld die wij kennen. In die dubbelgangers en in andere aspecten van het verhaal kan je heel wat thema’s zien: de kloof tussen rijk en arm, de spanningen tussen blanke en zwarte Amerikanen, genetische manipulatie… Je kan er zo veel in zien dat het eigenlijk wat te veel wordt. Sommige kijkers zullen het leuk vinden dat ze het voor zichzelf kunnen uitmaken. Voor mij leek het eerder alsof Peele niet helemaal kon beslissen wat hij nu met dit verhaal wilde vertellen. Veel filmmakers kiezen net voor horror om een duidelijke boodschap over te brengen, en daarin is hij met Us niet helemaal geslaagd.
Er zijn zo veel thema’s dat het soms lijkt alsof Peele niet helemaal kon beslissen wat hij nu met dit verhaal wilde vertellen.
Qua beelden is de film dan weer helemaal niet ambigue, zoals ik al eerder zei. Er zitten wel wat jump scares in, maar veel van de horror komt toch van het angstaanjagende gedrag en uiterlijk van de dubbelgangers. Of dat nu alleen door de acteurs is, of door wat visual effects en make-up, het resultaat is bijzonder effectief. De slasher-scènes worden niet beperkt tot het huis alleen en leveren wel creatieve resultaten op. De enge sfeer komt trouwens volledig tot zijn recht dankzij de muziek van Michael Abels. Net als in Get Out begint de film met een koor die een schijnbaar klassiek liedje zingt, maar dan in een ander genre overgaat. De score zelf is speciaal maar op een goeie manier. Over de climax van de film speelt trouwens een magistrale instrumentale versie van een bekend liedje, wat de scène een heel ander gevoel geeft. Je kan het al lezen: als Peele nu een thema gekozen dat hij wilde overbrengen, had hij een nog groter meesterwerk dan Get Out afgeleverd. Nu moet Us nog allesbehalve onderdoen.
Us speelt vanaf 20/03 in de bioscoop.
