In de aanloop naar Avengers: Infinity War, het summum van 10 jaar MCU, willen we enkele aspecten wat meer in de verf zetten. Hoewel het natuurlijk allemaal om het verhaal en de personages draait, verdienen de minder opvallende zaken ook wat aandacht. Als je iemand zou vragen om een muzikaal thema uit het MCU te neuriën, zoals dit video essay in 2016 deed, zal dat misschien niet meteen lukken. Nochtans heeft het MCU op muzikaal vlak ook wel wat pareltjes voortgebracht. De opvallendste is misschien wel de score van de recentste MCU-film, Black Panther, door Ludwig Göransson. Maar laten we bij het begin beginnen. Voor elke MCU-film vertellen we je wat meer over de score en geven we minstens een track mee die je zeker moet gehoord hebben. Die vind je in deze handige Spotify-lijst.

Een hoeder

Naast de componisten die voor elke film worden aangenomen, is er ook een music supervisor. Voor alle (!) MCU-films is dat Dave Jordan. Hij staat mee in voor het zoeken van de sound en componisten voor de films en hij kiest vooral bestaande muziek om in de film te stoppen en verkrijgt ook de rechten voor het gebruik ervan. Voor de Guardians of the Galaxy-films heeft hij flink mogen uitpakken en aangezien er in de meeste films wel minstens één liedje zit, hebben we ook wat aan hem te danken.

Iron Man (2008)

De film waar het allemaal mee begon, had meteen een heel eigen sound. Dat was blijkbaar vooral de verdienste van regisseur Jon Favreau. Toen componist Ramin Djawadi (Game of Thrones, Person of Interest) pas was aangenomen, begon hij met het schrijven van een orkestrale score met titelmuziek die heel superheldenachtig klonk. Favreau vond het op zich goed passen voor een superheldenfilm, maar hij wou een andere richting uit. Djawadi had toen namelijk het script nog niet gekregen, waardoor hij de toon van de film moeilijk kon inschatten. Hij vond Tony meer een rockster dan een echte superheld, en daar kunnen we moeilijk iets tegen inbrengen. Toen de eerste trailer gereleaset werd, met een liedje van Black Sabbath erin, kwam hij op het idee om veel met zware gitaren te werken. Het resultaat was een rocksoundtrack die nog steeds memorabel is en perfect bij de film past. Toch gebruikt hij op de gevoelige momenten wel strijkers en een klassiek orkest, zoals wanneer Tony gevonden wordt door Rhodey in de woestijn.

Note: Omwille van een beslissing van de platenmaatschappij is de score van Iron Man niet meer beschikbaar op Spotify. Beluister hier onze aanraders op YouTube: Driving With The Top Down, Merchant of Death en Mark I voor de zwaardere gitaren en Vacation’s Over en Extra Dry, Extra Olives voor de zachtere momenten.

The Incredible Hulk (2008)

De tweede MCU-film wordt vaak vergeten, maar ik vond hem bij het herbekijken toch beter dan ik me herinnerde. Een van die redenen is zonder meer de score van componist Craig Armstrong. Armstrong is vooral bekend van zijn werk voor romantische films zoals Love Actually en dus had Marvel eerst twijfels bij zijn aanstelling. Maar regisseur Louis Leterrier had al eerder met Armstrong samengewerkt toen die nog de arrangeur was van de band Massive Attack en hij luisterde voortdurend naar zijn eerder werk tijdens het plannen van de film. Zelfs music editor Peter Myles had zijn werk gebruikt als temp score, de muziek die tijdelijk op de beelden wordt gezet zodat de regisseur (en soms de componist) weet hoe het moet of kan klinken.

Armstrong heeft echter niet geluisterd naar welke stukken ze precies gebruikt hadden. Hij koos ervoor om ook minder voor de superheldenvibe te gaan, met onverwachte strijkers en zware trombones, daarom lijken een paar stukken recht uit een actiefilm te komen, zie Harlem Brawl. Hij verkoos een klassiek orkest boven elektronische muziek, steunde erg op strijkers en gebruikte etnische instrumenten zoals drums voor de delen in Brazilië. Die kan je horen in bijvoorbeeld Favela Escape, een track die een heel opzwepende sfeer creëert of in Bruce Goes Home, waarin ook piano aan bod komt.

Iron Man 2 (2010)

Voor de tweede Iron Man-film wilde Jon Favreau opnieuw samenwerken met zijn “vaste” componist John Debney en dus keerde Ramin Djawadi niet terug. Debney volgde wel de stijl van die laatste en omschreef zijn score als “Led Zeppelin met een orkest”. Hij introduceert een duidelijker theme voor Iron Man en zet nog meer in op de zware gitaren, dat hoor je in de track Sledgehammer V2. Ook deed hij een beroep op een koor voor sommige tracks  en liet hij hen in het Russisch zingen voor het theme van Ivan Vanko zoals in Ivan’s Demise / The Kiss. Het koor is ook te horen in Mayhem in Monaco, een track die in de eerste vijf minuten een echte mengeling is van gitaren, strijkers en elektronische muziek.

Daarnaast werd een soundtrackalbum uitgebracht dat werd samengesteld door AC/DC en dan ook hun grootste hits bevatte zoals Shoot to Thrill, Back in Black en Highway to Hell. Een nieuw liedje, Make Way for Tomorrow Today, werd speciaal geschreven door Richard M. Sherman om af te spelen tijdens de Stark Expo. Het was een hommage aan zijn eigen liedje There’s a Great Big Beautiful Tomorrow, dat elke dag te horen is in de Disney-parken.

Thor (2011)

Componist Patrick Doyle en regisseur Kenneth Branagh werkten al jarenlang samen toen ze dat weer deden voor Thor. Doyle voegde zich in 1987 bij het Renaissance Theatre Company, dat gesticht werd door Branagh, als componist voor onder andere Hamlet. Toen Branagh daarna de filmwereld introk, volgde Doyle hem en schreef hij de muziek voor veel van de films waarin hij in meespeelde (Sense and Sensibility en Gosford Park) en die hij regisseerde (Henry V en onlangs Cinderella).

Toen Doyle aan het project begon, was hij er zich zeker van bewust dat het op commercieel vlak één van de grootste films was die hij op dat moment had gedaan. Branagh wilde een score met veel melodieën en een duidelijk theme voor Thor. Doyle schreef er eentje, te horen in onder andere Ride To Observatory, dat erg koninklijk en aanstekelijk was, maar jammer genoeg niet werd hergebruikt in de volgende film. Om muzikaal een onderscheid te maken tussen Thor z’n tijd op aarde en op Asgard, gebruikte de componist meer strijkers en een groter orkest om de schoonheid en grandeur van Asgard weer te geven en meer hedendaagse, elektronische muziek met percussie voor op aarde, zoals in The Destroyer. Het theme van Thor wordt op een zachtere en ingetogen manier hergebruikt in Science & Magic voor de scène waarin Thor Jane over Yggdrasil vertelt. Je begrijpt daarmee meteen waarom Branagh hem gevraagd had: tussen de wereld van Thor en Shakespeare zijn veel gelijkenissen.

Captain America: The First Avenger (2011)

De intrede van Captain America in het MCU was meteen ook de intrede van Alan Silvestri. Toen hij aangenomen werd, had hij nog 7,5 weken om de volledige score te schrijven. Hij en regisseur Joe Johnston hadden maar één meeting en daaruit kwam naar boven dat Johnston, net als Branagh, een theme wilde. Silvestri sloot zich daar meteen bij aan. Voor hem bindt een theme voor een personage of bepaald deel van de film de hele score pas echt samen en wordt het een duidelijker geheel. Cap heeft dan ook z’n eigen themamuziek die een paar keer terugkomt, bijvoorbeeld in Triumphant Return. Dat kan zeker omschreven worden als patriottistisch, ook al omdat de film zich afspeelt in de Tweede Wereldoorlog. Er zijn bepaalde instrumenten en melodieën die ondertussen echt verbonden worden met die tijd en het fenomeen van de held. Voor Silvestri betekende dat percussie, een aantal herhaalde noten en bovenal het gebruik van hoorns, trombones en trompetten om een soort fanfare te maken. Daarmee bedoelt hij niet het orkest, maar de muzieksoort die vooral wordt gebruikt bij plechtige openingen en ceremonies. Diezelfde opzwepende stijl kan je horen in Howling Commando’s Montage, wanneer Cap en (duh) de Howling Commando’s het veld intrekken om Hydra-basissen te veroveren. Dat hij ook emotie geeft aan de trage stukken, bewijst hij in This Is My Choice. Ook in de actiescènes zoals Hydra Train keren bepaalde melodieën vaak terug en hebben de blaasinstrumenten, percussie en strijkers de bovenhand.

Daarom is er als bonus voor de score zelfs een march-versie van het theme gemaakt, die nu vaak gebruikt wordt door orkesten en fanfares. Ook het liedje Star Spangled Man, dat wordt gebruikt bij de tour van Cap en werd geschreven door Alan Menken en David Zippel, is op de soundtrack terug te vinden.

Marvel’s The Avengers (2012)

Een jaar later mocht Silvestri al terugkomen voor de climax van Phase One, die alle helden samen zou brengen. Hij werd daarmee meteen de eerste composer die mocht terugkeren, maar bleef niet de enige. Ook regisseur Joss Whedon wilde een theme, maar dan voor de Avengers als groep. Als er voor elk personage een theme was, zou de muziek een wirwar worden. Ook al is het een moderne film, toch wou Whedon een gouwe ouwe score met strijkers en een voltallig orkest omdat bestaande liedjes te veel zouden afleiden van wat er precies gebeurde.

Zelf zegt Silvestri een theme te hebben voor S.H.I.E.L.D., dat in het begin speelt tijdens de track Arrival, zijn eigen theme voor Cap, een nieuw, Oost-Europees klinkend stuk voor Black Widow (dat aan het begin van Red Ledger kan gehoord worden) en het theme voor de Avengers, dat al kort speelt bij de title card en voor het eerst volledig te horen is bij het iconische groepsshot in Assemble. Een van de vroege hoogtepunten is ook de track Helicarrier, waarin de muziek volledig op de voorgrond treedt. Dat stuk zou later hergebruikt worden in Age of Ultron. Om na het grote gevecht even te bekomen, zet Silvestri een simpele gitaarmelodie die daarna langzaam overgaat in het theme en zo voor een extreem energiek einde zorgt. Voor de aftitelingstrack The Avengers wilde hij dat alles samenvoegen: de muziek van S.H.I.E.L.D. in het begin om daarna volledig over te gaan in het Avengers-theme.

Een bestaand stuk muziek, namelijk String Quartet no 13 van Schubert, speelde bij de scène in Stutgart wanneer Loki het concertgebouw binnenkomt en gaat dan over in de score. Dit stuk staat niet precies op de officiële score maar wel op de uitgebreide versie die op YouTube te vinden is. Wat ik niet wist, is dat er toen ook een soundtrackalbum is uitgekomen: Avengers Assemble (Music from and Inspired by the Motion Picture). Daarop stond Live To Rise, een track van de band Soundgarden dat speciaal geschreven werd voor de film en speelde tijdens de aftiteling, en nieuw werk van o.a. Papa Roach, Bush en Evanescence.

Editors note: Voor mij is dit nog altijd een van m’n favoriete scores van het MCU. Ik hou erg van melodie in scores en ik heb ontelbaar veel keer naar The Avengers geluisterd (als pre-examen oppepliedje). De muziek was dan ook een van de redenen waarom ik de film zo goed vind.

De Avengers zijn gevormd en de toon (pun intended) is gezet, op naar Phase 2!