A Complete Unknown review: gewoon ongewoon

Bijna 20 jaar nadat James Mangold het leven van Johnny Cash verfilmde in Walk the Line, neemt hij opnieuw een muzieklegende onder de loep. In A Complete Unknown volgen we Bob Dylan, van snelle weg naar succes tot een kantelpunt in zijn leven. We zagen hem op het filmfestival van Oostende, waar het niet onlogisch een van de populairste voorstellingen was.

Vijf frank

“Je zou hem vijf frank geven”. Dat gezegde gebruiken we in mijn streek om aan te geven dat iemand wat onbeholpen of zelfs wat zielig is. De jonge Bob Dylan (Timothée Chalamet, Dune: Part Two) is net zo’n vijffrankontvanger. Met te grote en eerder sjofele kledij, zonder geld maar met een gitaar komt hij een psychiatrisch ziekenhuis binnenstappen. Hij wil er een nummer brengen voor zijn idool, folkzanger Woody Guthrie (Scoot McNairy, indrukwekkend met weinig schermtijd). Ook aanwezig is diens beste vriend Pete Seeger (Edward Norton). Beide mannen zijn meteen onder de indruk van zijn gitaarspel, teksten en doorleefde zang.

Zo gaat het precies ook bij Timothée Chalamet. Hij had me mee vanaf zijn eerste gezongen zin. Bob Dylan wordt nooit een man van grote emoties of uitspattingen, maar legt alles in zijn muziek. Net dan heb je een acteur nodig als Chalamet die alles kan overbrengen met zijn ogen en gezicht. Ook al lijkt Dominic Sessa misschien meer op de jonge Dylan, dit is onberispelijke casting. Van de ongemakkelijke jeugdigheid tot de koppige artiest en uiteindelijk ietwat gedesillusioneerde muzikant – Chalamet is elke seconde geloofwaardig en zoekt nooit de karikatuur op.

Kon deze film dan nog fout gaan? Zeker wel. Hoewel ik zelf nog altijd heel grote fan ben van Walk the Line, was de lange tijdlijn van het verhaal zowel boeiend als vermoeiend. A Complete Unknown heeft nog altijd veel gemeen met die film, maar James Mangold heeft zich wel narratief verbeterd. Deze keer kiest hij een korte maar bepalende periode in de carrière van zijn onderwerp: Dylans ongelooflijke meteoorstart tot zijn controversiële omschakeling naar elektrische muziek. Die beslissing om te focussen op vijf jaar van Dylans leven was een goede. Een snapshot van iemands leven kan je even veel vertellen over het onderwerp als een volledige levensbeschouwing. Mangold houdt ook het tempo erin, en zo voelt de film nooit aan als 2,5 uur. Sommigen zullen dit soort haast ouderwetse biopic misschien te rechtlijnig en doorsnee vinden voor iemand als Bob Dylan, maar experimenteel is ook niet voor iedereen.

Monstersucces

Na die beginscènes in het ziekenhuis gaat het namelijk snel voor Bob Dylan. Amper twee jaar nadat Pete Seeger hem onder zijn vleugels neemt, brengt Dylan het legendarische album The Freewheelin’ Bob Dylan uit. Het is een monstersucces en Dylans leven verandert in een oogwenk. In de tussentijd leerde hij een paar belangrijke mensen kennen. Sylvie (Elle Fanning, The Great) is een jonge gelijkerechtenactiviste die zijn vriendin wordt en hem mee inspireert om meer protestsongs te schrijven. Zo wordt hij bekend in een tumultueuze tijd. Hij treedt op bij de March on Washington en reageert met zijn liedjes ook op de Cuban Missile Crisis en de dood van president Kennedy.

Joan Baez (Monica Barbaro, Top Gun: Maverick) is al een folkster wanneer ze Dylan leert kennen, maar ze zoekt meer betekenisvolle nummers zoals die van Bob. De aantrekkingskracht tussen de twee is bij momenten onvermijdelijk, en ze belanden door de jaren heen al eens samen in bed. Die chemie ziet Sylvie ook. Zij wordt steeds argwanender. Terecht, maar zo krijgt vooral Fanning wel steeds minder interessant materiaal om mee te werken. Ook Barbaro’s Joan botst op zijn wispelturigheid, maar ook zijn niet te ontkennen talent én empathie. Omdat ze ook een artieste speelt, kan Barbaro wel iets meer nuance in haar rol leggen. Het toont wel dat Bob op menselijk vlak nog altijd onbeholpen is en een eenzaat blijft.

Hij raakt ook stilaan verloren in zijn succes. Dylan blijft deels een mysterie, moeilijk te doorgronden. En toch vindt Chalamet ook in dit hoofdstuk herkenbare stukjes om naar voren te brengen. Arrogantie steekt de kop op, en ook het groeiende gevoel dat weinigen hem begrijpen. En dan komt een nieuwe trend opzetten die Dylan een nieuwe impuls geeft, maar ook veel tegenkanting: de elektrische gitaarmuziek. Hij wil dat folkmuziek evolueert en relevant blijft, terwijl vooral Seeger het ‘puur’ wil houden. Die tegenstelling wordt bepalend.

Hoogtepunten

Naast de vertolking van Chalamet valt of staat deze film met de muziek. Ook daar kunnen we weinig over morren. De film bulkt van de Dylannummers, een brede waaier aan hits en minder bekende nummers die mee vertellen wat de zanger op dat moment doormaakt. Hoogtepunten zijn de zachte ontdekking van Blowin’ in the Wind, het kwade Masters of War en een meeslepende podiumversie van het onsterfelijke The Times They Are A-Changin’.

Chalamet oefende jarenlang om Dylans kunnen te evenaren — de film duurde even om te produceren. Hij staat er met zelfvertrouwen, en wordt ook goed omringd. Monica Barbaro klinkt loepzuiver als Baez, en Norton heeft de warmte van Seeger. Ook die oude inspiratie van Mangold komt opduiken. Johnny Cash wordt hier vertolkt door Boyd Holbrook, en de acteur moet vocaal alleszins allesbehalve onderdoen voor Joaquin Phoenix. Een soundtrack om op repeat te zetten, dus.

A Complete Unknown is vanaf 19 februari te zien in de bioscoop.