Queer review: abstracte ontdekkingsreis

Daniel Craig heeft z’n carrièremakende rol als James Bond nu al even vaarwel gezegd, maar nergens doet hij dat radicaler dan in Queer. Regisseur Luca Guadagnino bracht vorig jaar nog maar Challengers uit maar waagde zich ook aan deze verfilming van William S. Burroughs. Wij gingen kijken op filmfestival Oostende in een uitverkochte zaal en waren redelijk verbluft maar niet altijd positief.

Wazige avonden

Ik heb zelf het boek niet gelezen, en weet dus niet goed hoeveel eruit is overgenomen, maar de film is alvast opgedeeld in hoofdstukken. We beginnen bij William Lee (Daniel Craig), een Amerikaan die in Mexico woont. Hij vult z’n dagen met praten met vriend Joe (Jason Schwartzman) en het zoeken van queer mannen om mee naar bed te gaan. Op een dag ziet hij Allerton (Drew Starkey, Outer Banks) van ver in een bar, van wie hij meteen in de ban is.

Later komt hij hem opnieuw tegen, maar hij vertoeft altijd in het gezelschap van een meisje, waardoor Lee niet zeker is dat hij wel queer is. Uiteindelijk beginnen de twee toch een relatie, die heel intens is. Maar Lee kampt ook met een drugsprobleem. Hij wil naar Zuid-Amerika om daar yagé te proberen, wat je telepatische krachten zou geven. Allerton beslist om met hem mee te gaan, maar het wordt geen gewone reis.

Ongewoon

De novelle Queer is een vervolg op Junkie, dat ook gaat over het personage William Lee en semi-autobiografisch was voor William S. Burroughs. Maar waar Junkie vooral over verslaving gaat, zei Burroughs zelf dat Queer eerder voorstelt hoe hij was zonder heroïne. In de film moeten we het zonder die achtergrond doen, waardoor de verslaving niet meteen duidelijk was. Wel valt op hoe onzeker en een beetje onbeholpen William is wanneer hij Allerton ontmoet en zijn aandacht probeert te trekken.

We weten dus bijzonder weinig over William, maar het is wel duidelijk dat hij zich niet goed in z’n vel voelt. Hij kampt dus nog steeds met verslaving en probeert dat voor vanalles in te ruilen: vooral sigaretten, drank en mannen. Vooral op dat laatste vlak is de film toch explicieter of authentieker dan gewoonlijk. Guadagnigno deinst er niet voor terug om full-frontal nudity te tonen bij mannen, wat toch minder gebeurt dan bij vrouwen, of logische gevolgen zoals sperma op een kussen toch in beeld te brengen. Maar op den duur begint al het drinken en roken, en uiteindelijk ook drugsgebruik, wel wat veel en onnodig te worden.

In het eerste deel van het verhaal probeert William Allerton dus voor zich te winnen. Wanneer ze dan toch een relatie krijgen, blijft er een zekere afstand tussen beiden. Maar voor mij was die er ook tussen het publiek en de personages, waardoor ik maar weinig voelde bij wat ze doormaakten. Ook de dialogen gaan vaak over ongerelateerde dingen of zijn wat absurd. Alles blijft wel best interessant tot ze naar de Zuid-Amerika trekken, waar alles nog wat raarder begint te worden. Soms hou ik wel van wat abstracte en rare dingen maar in Queer werkte het toch allemaal minder voor mij.

Belgische twist

Wel staat het vast dat Daniel Craig hier een uitstekende rol neerzet. William doorloopt alle emoties en straalt constant een soort kwetsbaarheid uit. Craig zei zelf dat hij dit soort rol nooit had kunnen spelen tijdens zijn periode als Bond, maar hij heeft het duidelijk wel in z’n mars. Drew Starkey heeft dan weer weer niet de emoties mee in z’n rol maar is zeker charismatisch en intrigerend. Verder duiken ook nog Jason Schwartzman en Lesley Manville op in bijrollen, maar voor ons is het vooral ook uitkijken naar kunstenaar Michaël Borremans. Hij speelt een dokter in een enkele scène maar onthulde in een interview met VRT dat hij en regisseur Guadagnigno een heuse geschiedenis samen hebben. De rol is te kort om er veel over te zeggen en Borremans heeft geen acteerambities maar het is wel leuk om te weten.

Op visueel vlak doet de film wel heel interessante dingen, die naar verluidt ook wat geïnspireerd zouden zijn door de werken van Borremans. Er komen een aantal absurde scènes voor die evengoed uit een (koorts)droom hadden kunnen komen. Op een aantal momenten beeldt William zich momenten ook anders in, waarbij die gedachte, halftransparant als een geest, toch uitkomt, zoals wanneer Lee het gezicht van Allerton zou willen aanraken tijdens een gesprek. Dat is wel een originele manier om de innerlijke stem van het personage toch duidelijk te maken. Maar ook de composities lijken vaak zorgvuldig gekozen en leveren mooie beelden op.

Op een aantal momenten worden ook miniaturen gebruikt in plaats van CGI, zoals wanneer een vliegtuig vertrekt. De belichting is soms ook opmerkzaam. Zo zitten personages soms deels in de schaduw. Er komen ook vaak shots van bovenaf voor en de kleuren in beeld lijken wat dof en tegelijk heel licht, wat voor een speciale combinatie zorgt. De muziek is daarnaast weer van Trent Reznor en Atticus Ross, die niet bang zijn van een speciale score. Toch bleef de muziek me hier minder bij dan in Challengers bijvoorbeeld. Dat geldt over het algemeen ook wel voor de film voor mij, maar als je voor een ongewone trip naar de cinema wil, ben je bij Luca Guadagnino aan het juiste adres.

Queer is nu te zien in de bioscoop.