Small Things Like These review: groots minimalisme

Onze landgenoot Tim Mielants volgt het uiterst succesvolle Wil op met een kleinschaligere maar even pakkende film. Small Things Like These was de openingsfilm van Film Fest Gent, en de reacties achteraf leken duidelijk te maken: je bent een fan van dit soort storytelling of niet. Wij zijn het alvast wel.

Kloosterwasserij

De regisseur is dan misschien Belgisch, maar het verhaal is Iers. Tim Mielants verfilmt het gelijknamige boek van Claire Keegan over kolenverkoper Bill Furlong (Cillian Murphy), die levert aan een klooster waar jonge meisjes een opleiding krijgen. Maar na enkele verontrustende gebeurtenissen beseft hij dat het jonge, zwangere meisjes zijn die er tegen hun wil vastgehouden en aan het werk gezet worden in de kloosterwasserij. Ze worden ook nog eens gescheiden van hun baby’s.

Bill is een empatisch en eerlijk man, en worstelt met zijn stilte en de rol die het klooster vervult in zijn leven. Flashbacks tonen gaandeweg de persoonlijke redenen waarom hij twijfelt, maar ook de macht die de Kerk heeft in zijn dorpje is immens. De kloosterzusters runnen de school waar Bills vijf dochters gaan. Van de dorpelingen krijgen ze veel aanzien en steun, deels omdat er veel armoede is en geloof dus erg belangrijk is. Die tweestrijd tussen zijn persoonlijke overtuigingen en beschermingsdrang voor zijn gezin wordt steeds moeilijker om te negeren.

Geen paplepel

Door de diepe verstrengeling van de kerk in Ierse dorpjes zoals dat van Bill konden overal zulke kloosters ontstaan, wat geleid heeft tot een gans netwerk van die wasserijen, zogenaamde Magdalene Laundries. Maar Mielants geeft de kijker niks met de paplepel in: als je blind in dit verhaal gaat, moet je misschien wat puzzelen. Small Things Like These is uiteindelijk veel minimalistischer dan ik had verwacht. Het is vooral een karakterstudie en geen misdaaddrama. Die niet-gedramatiseerde aanpak laat een diepere indruk na dan een groots spektakel zou doen. (Mocht je meer willen weten over het ‘fenomeen’ zelf, dan raden we The Woman in the Wall aan.)

Het verhaal focust op de impact op Bills leven en illustreert hoe en waarom goede mensen soms de andere kant opkijken. Daarmee bouwt Mielants voort op de thematiek van Wil. Bills vrouw zegt hier zelf: “Als je vooruit wil in het leven, moet je sommige dingen negeren.” Maar welk soort mensen kunnen dat zonder wroeging? Bill is door en door goed, empatisch en vrijgevig door zijn eigen jeugd en zachte karakter. Het feit dat hij geen tafelspringer is, maakt alles voor hem net moeilijker.

Intern gericht

Velen die Cillian Murphy pas echt leerden kennen in Oppenheimer, zien de acteur hier opnieuw een heel intern gericht personage spelen. En toch is dit weer een ander aspect van zijn kunnen. Zelfs Oppenheimer had een scherp kantje. Zachte personages zijn nog eens zo moeilijk om boeiend te houden, zeker in een ingehouden film. Murphy houdt je de hele tijd aan het scherm gekluisterd met zijn innemende en soms aandoenlijke vertolking.

Lijnrecht daartegenover staat Emily Watson, die amper in één scène opduikt als moeder overste maar een ijzingwekkende indruk nalaat. Ze speelt de non als een heuse maffiabaas, maar opnieuw zonder veel poeha. Een kleine toonverandering en doortastende blik doen Bill schuifelen.

Ook op technisch vlak blijft Mielants uitstekende keuzes maken. Doorheen de film is er ook nog eens weinig muziek, waardoor het geluid de spanning versterkt. Maar meer nog is de beeldvoering een grote meerwaarde. Frank van den Eeden zorgt samen met Mielants voor een warme uitstraling die passen bij Bill. Het camerawerk helpt ook bij de sfeerschepping. Lange trackingshots illustreren het gezapige tempo van het leven daar, zoomshots tonen gaandeweg Bills moeite om nog langer te doen alsof alles normaal is, en werken met scherpte in het perspectief zorgt verder voor intimiteit in deze karakterstudie. Alles klopt, en dat zorgt voor een film die bijblijft.

Small Things Like These is vanaf 20 november te zien in de bioscoop.