Dune heeft voor velen de ongevraagde rol gekregen van Redder Van De Cinema. Denis Villeneuves nieuwste project wordt door de meesten bekeken als de eerste grote blockbuster die de massa terug de weg moet tonen richting Het Witte Doek. De hamvraag is natuurlijk of dit de juiste film is ervoor. Kan deze film ons verenigen in een liefde voor cinema of blijkt het een valse Messias te zijn? Eén ding is zeker: aan ambitie schiet het alvast niet te kort.
Villeneuve weet zijn uitdagingen te kiezen.
De film, gebaseerd op het eerste boek in Frank Herberts epos, is namelijk al eens verfilmd geweest. De echte filmfans herinneren zich ongetwijfeld David Lynchs versie uit de jaren 80. Nog grotere fans weten dat Jodorowsky daarvoor nog geprobeerd had om het verhaal te verfilmen. Die eerste was geen commercieel succes en Jodorowsky’s Dune liep al spaak bij de pre-productie. Het boek werd daarna bekroond met de term ‘onverfilmbaar’ en ergens diep weggestoken in de archieven. Om maar te zeggen: Villeneuve weet zijn uitdagingen te kiezen.
Om het verhaal van Dune goed uit de doeken te doen, moet er namelijk veel verteld worden. Frank Herberts wereld blinkt uit in boeiende concepten en verschillende werelden met elk hun kenmerken. Mijn grote vrees was dat het geheel onsamenhangend of verwarrend zou zijn. Scenaristen Eric Roth en Jon Spaihts zijn erin geslaagd om met verve het universum op een organische manier te introduceren. Deze Dune is zonder twijfel toegankelijk voor iedereen en ik kan niet genoeg onderstrepen hoe indrukwekkend dat is. Ik vermoed dat dit een groot argument was om het boek in 2 films in te delen. Het zorgt ervoor dat we op een rustig tempo alle belangrijke spelers leren kennen.
Aan middelmatigheid Dune we niet
Zelden heb ik een cast geweten die zo perfect gekozen is voor hun respectievelijke rollen.
Paul Atreides (Timothee Chalamet) wordt geplaagd door visioenen van een meisje (Zendaya) op Arrakis, de woestijnplaneet. Zijn vader en hertog van Huis Atreides, Leto (Oscar Isaac) kreeg de opdracht van De Keizer om te heersen over de planeet. De vorige heersers, Huis Harkonnen, zijn niet te spreken over de machtswissel en zinnen op wraak. Arrakis is namelijk de enige planeet waar men ‘Spice’ kan vinden. Een verslavend goedje met levensverlengende en geestverruimende krachten.
De Harkonnen mijnen al decennia lang Arrakis en zijn daardoor obsceen rijk geworden. Dit allemaal ten koste van de oorspronkelijke inwoners, de Fremen. Met Atreides op de planeet verliest Huis Harkonnen een gigantische bron van inkomsten.
De moeder van Paul, vrouwe Jessica (Rebecca Ferguson), maakt deel uit van een matriarchale, religieuze groep genaamd de Bene Gesserit. De zusters hebben doorheen de jaren bovenmenselijke krachten ontwikkeld dankzij fysieke en mentale training. Oh ja, heb ik al gezegd dat de woestijnplaneet gigantische ondergrondse zandwormen heeft?
Op papier klinkt dit allemaal heel absurd maar in de handen van de juiste acteurs surf je gewillig op die zandgolven. Timothee weet de film te dragen, maar het volledige ensemble rond hem tilt het niveau hoger. Jason Momoa als Duncan Idaho, Josh Brolin als Gurney Halleck, Javier Bardem als Stilgar, Stellan Skarsgard als Baron Harkonnen, zelden heb ik een cast geweten die zo perfect gekozen is voor hun respectievelijke rollen.
Politiek en religieus
Meer dan een sciencefictionverhaal is Dune een politiek en religieus verhaal.
Meer dan een sciencefictionverhaal is Dune een politiek en religieus verhaal waarin er commentaar geuit wordt op kolonialisme en ecologisme. Deze thema’s zijn heel voelbaar in de film. Zeker met name het politieke steekspel tussen de verschillende huizen wordt prachtig in beeld gebracht. Onder de prachtige soundtrack van Hans Zimmer worden de ene na de andere fenomenale beelden op je afgestuurd. Het credo ‘Every frame a painting’ gaat hier, net zoals bij zijn voorganger Blade Runner 2049, volledig op. Ook moet ik hier even stilstaan bij de art direction. Het volledige plaatje klopt. Ruimteschepen, wapens en sets zijn allemaal adembenemend en helpen mee om de nodige gravitas te brengen. Mensen die Jodorowky’s Dune gezien hebben, zullen merken dat het team geprobeerd heeft om bepaalde zaken mee te nemen. Het voelde echt als een mooi eerbetoon aan.
Tot nu toe zou je denken dat ik deze film een perfecte score zou geven en hoewel ik heel geneigd ben om dat te doen, toch schrijf ik deze recensie met een dubbel gevoel. Zoals eerder gezegd wordt het boek in 2 films gedeeld. Het verhaal wordt doormidden gesneden op een punt waar de spanningsboog net iets in elkaar zakt.
Hoewel ik snap waarom de film eindigt waar die eindigt, vraag ik me luidop af of het niet te anticlimactisch zal zijn voor nieuwelingen. Vanuit een thematisch standpunt was het de enige, juiste keuze maar narratief kan het mogelijk teleurstellend zijn. Het is een argument dat ik meegeef omdat ik de film wil beoordelen op zichzelf, wat moeilijk is omdat dit duidelijk een deel is van een groter geheel. Hou dat dus in het achterhoofd als jullie deze film gaan bekijken in de bioscoop. Zie het niet als een onbevredigend einde, maar een einde dat je achterlaat met een verlangen naar meer.
Dune is vanaf 15 september bij ons in de zalen te zien.
