Blijf op de hoogte
Geekster nieuwsbrief

Inschrijven

little women

Little Women spoilerbijbel: de film vergeleken met het boek

Little Women van Louisa May Alcott is terecht een klassieker. Het boek is geweldig geschreven en op veel manieren de tijd van toen (1868) ver vooruit. Het is zeker de moeite om te lezen. Regisseur en scenariste Greta Gerwig heeft er echter redelijk wat aanpassingen aan gedaan voor haar filmbewerking. Maar wat heeft Gerwig dan precies aangepast, en hoe vormt het een nieuw geheel? Wij vergelijken het boek met de film en zoeken de betekenis achter de wijzigingen. 

Opgelet: Dit artikel bevat spoilers voor de film en het bijna 150 jaar oude boek. Dit is de meest recente editie van spoilerbijbels, die we eerder al deden voor Avengers: Infinity War, Avengers: Endgame, Spider-Man: Far From Home en The Rise of Skywalker.

little women
© Sony Pictures Releasing

Timey wimey stuff

Dit is de meest significante bewerking van het boek die Greta Gerwig heeft uitgevoerd. Little Women was oorspronkelijk een apart boek dat enkel de tienerjaren van de meisjes besprak. Omdat dat zo’n succes werd, kreeg Alcott de opdracht om een vervolg te schrijven, dat Good Wives heette. Dat tweede deel werd later bij het eerste gevoegd en kreeg de titel Little Women. Opletten dus als je aan het lezen wil gaan: de versie van 700 pagina’s is het volledige boek!

Opletten als je aan het lezen wil gaan: de versie van 700 pagina’s is het volledige boek!

Het tweede deel van het verhaal is door de jaren heen niet uitgebreid verfilmd. De nadruk lag vaak vooral op de jonge jaren van de meisjes. Volgens Gerwig was er meer inhoud en betekenis te rapen in het leven van de volwassen zussen. Daarom weeft ze de twee tijdlijnen door elkaar. We leren het viertal – en Laurie – eerst kennen als volwassenen, en flitsen daarna terug naar 7 jaar eerder.

Naast andere kapsels en kleren is er ook een kleurenfilter gebruikt bij het camerawerk van Yorick Le Saux. De jongere jaren zijn warmer, de oudere jaren iets kouder, wat de desillusie van opgroeien voorstelt en de nostalgische blik op je jeugd. Toch is een van de grootste kritieken op de film dat de periodes moeilijk te onderscheiden zijn. Maar eerlijk, voor iedereen die ooit een film van Christopher Nolan zag, is Little Women na de eerste sprong een eitje om te volgen.

beth
© Sony Pictures Releasing

Beth

Als je ooit Friends gezien hebt, zal je vast en zeker één gebeurtenis uit Little Women op voorhand geweten hebben. Beth dies. Dat tragische einde voor de meest engelachtige zus heeft Gerwig niet aangepast. Net zoals Louisa May Alcotts eigen zus Lizzie kreeg Beth roodvonk door contact met een arm gezin. Als lezer verwacht je misschien dat ze meteen zal sterven als ze erg ziek wordt, maar Beth geneest in het eerste deel van het boek. Ze blijft wel zwak, en overlijdt dan als jonge twintiger, wellicht door hartfalen.

Als je ooit Friends gezien hebt, zal je vast en zeker één gebeurtenis uit Little Women op voorhand geweten hebben. Beth dies.

De dood van Beth is zo hartverscheurend omdat ze de laatste is die zoiets verdiende. Ze was altijd een luisterend oor voor haar zussen en ouders, en was blij met het weinige dat ze had en kon, zoals piano spelen. Beth is logisch gezien het minst uitgediepte personage in de film. Een aantal van haar verhaalelementen zijn weggelaten, zoals de poppen en dieren die ze altijd bij zich hield, het feit dat de baby van het gezin op haar schoot stierf en wellicht het belangrijkste: Jo’s foute vermoedens dat Beth eigenlijk depressief was omdat ze verliefd was op Laurie. In het boek was dat deels de reden waarom Jo naar New York vertrok; ze hoopte dat Laurie voor Beth zou vallen in plaats van voor haar.

Uiteindelijk is de kern van wie Beth is wel duidelijk in de adaptatie en mis je niet veel met de weglatingen. Haar vriendschap met Mr Laurence is teder gebracht en ook de relatie tussen de zussen toont hoe belangrijk Beth was. Iedereen die een zus of broer heeft, kan zich wel voorstellen hoeveel pijn zo’n verlies doet.

laurie
© Sony Pictures Releasing

Laurie

Laurie (Timothée Chalamet), de rijke buurjongen van de March-zussen, krijgt het iets harder te verduren in de film dan zijn geschreven versie. Zijn traject als jonge tiener is zo goed als hetzelfde, maar als volwassene raakt hij de weg tijdelijk kwijt. Ook in het boek wist hij niet wat hij met zijn leven moest aanvangen, maar zijn groeiende relatie met Amy brengt daar verandering in. In de film laat hij zich echter echt gaan. In Europa daagt hij niet op voor zijn afspraak om met haar naar het bal te gaan, wordt dronken en zet haar dan voor schut als ze elkaar toch zien op het bal.

De scène toont tegelijkertijd aan dat Amy niet met zich laat sollen, maar je ziet ook de gevolgen van de gouden kooi waarin hij altijd geleefd heeft. Hij had geld, maar geen vrijheid. Het ontbrak hem ook aan het warme nest dat hij zag bij het gezin March, ondanks dat zijn grootvader zijn best deed. In Europa heeft hij de vrijheid, maar mist hij een doel, zeker na de afwijzing van Jo. Totdat zijn band met Amy groeit en ze samen aan een leven bouwen.

meg
© Sony Pictures Releasing

Meg

Van de zussen die overblijven (sorry), is Meg (Emma Watson) degene die het meest onderbelicht blijft. Ze is ook de zus met het minste twists and turns in haar leven. In het boek verloopt de romance tussen haar en John Brooke een stuk trager, omdat Meg nog te jong is om te trouwen en lang volhoudt dat ze hem eigenlijk niet wil. In de film zien we al van in het begin dat Meg getrouwd is en kinderen heeft, en later komt ook John in beeld.

Jo probeert te verhinderen dat Meg haar ambities opgeeft voor John, maar zij maakt duidelijk dat ze wil trouwen en dat Jo haar keuze ook moet respecteren. “Just because my dreams are different than yours doesn’t mean they’re unimportant” is nu al een van de meest memorabele zinnen uit de film. Zo benadrukt Greta Gerwig dat alle doelen die een vrouw kan hebben waardevol zijn, zolang ze er zelf voor kiezen.

Louisa May Alcott ging meer in op de moeilijkheden die Meg ondervindt als echtgenote en moeder.

Louisa May Alcott ging meer in op de moeilijkheden die Meg ondervindt als echtgenote en moeder, onder andere bij het koken voor een gezin en de te vergevingsgezinde opvoeding van haar kinderen. Gerwig gaat daarentegen dieper in op haar inherent slechtste eigenschap, die haar later dan ook in de problemen brengt. Meg gaat van alle zussen het minst goed om met hun arme afkomst, zeker wanneer haar rijkere vriendinnen in de buurt zijn. Tijdens het debutantenbal kleedt en gedraagt ze zich zo extravagant dat Laurie haar terechtwijst.

Ook als volwassene bezwijkt Meg onder de groepsdruk, wanneer ze geld voor Johns nieuwe jas gebruikt om een nieuwe jurk voor zichzelf te kopen. De teleurstelling van John en de slechte gezondheid van Beth doen haar echter inzien dat ze de wens voor rijkdom los moet laten, en ze ruilt de stof voor haar jurk om voor een nieuwe jas voor haar man. Terwijl de andere zussen al snel redelijk sterk in hun schoenen stonden, moest Meg nog deels aanvaarden wie ze was.

florence pugh timothee chalamet
© Sony Pictures Releasing

Amy

Het personage dat het meest geherwaardeerd is sinds de film in de zalen kwam, is vast en zeker Amy (Florence Pugh). De jongste zus was in het boek een typisch kind dat ouder wou zijn dan ze was, en het liet merken wanneer ze haar zin niet kreeg. Veel fans heeft Amy door de jaren heen niet verzameld, onder andere door de scène waarin ze Jo’s schrijfwerk verbrandt. Maar kleine kinderen worden groot, en als het even meezit ook volwassen. In de film leren we Amy eerst kennen als jonge vrouw die zichzelf heeft gevonden in Europa en een boontje heeft voor haar jeugdvriend, maar hem niet over haar heen laat lopen.

Ze heeft ambitie om schilder te worden, maar wanneer ze beseft dat haar slaagkans miniem is, vertelt ze aan Laurie dat ze een plan B heeft: rijk trouwen. Voor mensen uit de 21e eeuw lijkt dat absurd, maar zoals Gerwig een aantal keer duidelijk maakt, was het een van de enige manieren om er zeker van te zijn dat je toekomst verzekerd was. Vrouwen konden geen bezittingen hebben, en slechts enkelingen konden op zichzelf genoeg verdienen.

Kleine kinderen worden groot, en als het even meezit ook volwassen.

Via de flashbacks zien we hoe Amy die gedachtegang ontwikkelt. Ze ziet Meg, haar oudste zus en rolmodel, die ongelukkig is door de financiële situatie van het gezin. Ze ziet Jo, die weigert om te trouwen en zelf op haar benen wil staan. Maar de duidelijkste invloed komt van Aunt March (Meryl Streep). Zij pepert haar meermaals in dat zij de enige is die haar gezin kan redden door rijk te trouwen. Als je dat van kleins af meekrijgt, is het dan verwonderlijk dat zoiets Amy’s leven gaat beheersen? Voor haar werd een rijke man een noodzaak, en ze was bereid om romantiek en haar eigen geluk op te geven voor financiële stabiliteit. Dat lijkt mij eerder zelfzuchtig dan egoïstisch.

Wanneer ze voor Laurie valt, komt ook haar onzekerheid naar boven. Nadat ze haar grote liefde jarenlang Jo achterna zag lopen, was ze ervan overtuigd dat ze zijn tweede keuze was. Ze wou er in haar jeugd ook gewoon bij horen, Maar ook Laurie kon zien dat Amy gegroeid was. Dankzij Greta Gerwig wordt duidelijk dat achter die streken meer zat dan je op het eerste gezicht ziet, en dat ze een van de meest boeiende personages is. #TeamAmy!

© Sony Pictures Releasing

Jo

De kern van wie Alcotts hoofdpersonage is, blijft grotendeels onveranderd. Jo was gebaseerd op Alcott zelf, en die gelijkenissen heeft Gerwig extra in de verf gezet en zelfs uitgebreid. Ze is vastberaden, maar ook koppig, liefdevol maar ook licht ontvlambaar. Jo ziet voor zichzelf geen man in haar toekomst, maar een carrière als schrijfster. Alcott had dezelfde visie en zei daarover ooit het volgende: “I’d rather be a free spinster and paddle my own canoe”. Die zin stopte Gerwig in het scenario.

Gerwig is vooral met de grove borstel door Jo’s einde gegaan. Ze heeft er namelijk het echte leven van Louisa May Alcott in verwerkt.

Jo kan zich niet vinden in de genderrol die de maatschappij voor haar heeft gevormd. “I can’t get over my disappointment in being a girl,” zegt ze op een bepaald moment. Ook Alcott deed tijdens haar leven uitspraken die we vandaag als queer kunnen zien, zoals “I have half a mind to think I’m a man born into a woman’s body.” Wat ze daar precies mee bedoelde, zullen we nooit weten, maar de aanname is niet bij de haren gegrepen. Gerwig en kostuumontwerpster Jacqueline Durran besloten samen dan ook om Jo een iets androgynere look te geven. Haar outfits bestaan vaak uit een rok met hemd en ondervest. Soms werden die zelfs geleend uit de garderobe bestemd voor Timothée Chalamet.

Maar het is vooral het einde van haar verhaal waar Gerwig met de grove borstel is doorgegaan. Ze heeft er namelijk het echte leven van Louisa May Alcott in verwerkt. Ook zij moest van haar uitgever een traditioneel einde verzinnen voor het tweede deel, nadat ook lezers erom gevraagd hadden. Ze schreef het volgende naar een vriendin: “So many enthusiastic young ladies wrote to me clamorously demanding that she should marry Laurie, or somebody, that I didn’t dare refuse & out of perversity went & made a funny match for her.” Die ‘funny match’ was Friedrich Bhaer.

In het boek is hij een Duitse 40’er die niet bepaald moeders mooiste is en de moraliteit van Jo en haar verhalen zo erg bekritiseert dat ze zich begint te schamen en nooit meer zou schrijven. Toch valt ze voor hem en trouwen ze. Wanneer tante March sterft, beginnen ze samen de school die ook in de film voorkomt. Het was Alcotts manier om tegen de rollenpatronen van toen in te gaan, maar levert voor lezers van vandaag niet bepaald een volledig bevredigend einde op.

friedrich bhaer
© Sony Pictures Releasing

En ze leefden nog lang en gelukkig?

Gerwig past een mouw aan dat einde, volledig in lijn met de thema’s die ze al had aangekaart. Om te beginnen is Friedrich nu Frans en wordt hij gespeeld door de charmante Louis Garrel. Ook hij bekritiseert haar sensationele verhalen, maar hij laat vooral doorschijnen dat ze haar talent voor iets anders kan gebruiken. We zien Jo ook eerder met hem dan met Laurie. Hun dynamiek is bovendien na de theaterscène en het aansluitende feestje (niet inbegrepen in het boek) al snel duidelijk. Ze zijn vrienden en er is wederzijdse interesse.

Na de dood van Beth stopt de film met heen en weer springen tussen de twee tijdsperiodes. Nu ze alleen met Marmee achter blijft in het huis, twijfelt Jo aan de keuzes die ze gemaakt heeft. Ze vertelt Marmee dat ze Laurie nu niet zou afwijzen. Ondanks haar sterke geloof in de veelzijdigheid en complexiteit van een vrouw is ze eenzaam. Marmee herinnert haar dochter eraan dat geliefd willen zijn niet hetzelfde is als iemand graag zien. Wij zien ondertussen dat Amy en Laurie een koppel worden, maar Jo schrijft hem een brief waarin ze zegt hoe jong en dom ze was om hem af te wijzen. Hij krijgt die brief nooit te lezen, want nadat Jo hoort van hun huwelijk, gooit ze hem weg. Laurie vertelt haar dat ze gelijk had en ze nooit een goede match waren geweest.

Na de dood van Beth stopt de film met heen en weer springen tussen de twee tijdsperiodes.

De spijt van Jo is nergens te bespeuren in het boek van Alcott. Amy en Laurie hadden in een brief al eerder laten weten dat ze verloofd waren, dus Jo komt niet zo uit de lucht gevallen. Jo’s gesprek met Marmee doet wel vermoeden dat ze vooral niet alleen wilde zijn en niet echt van Laurie hield zoals Amy dat deed. Zo benadrukt Gerwig dat ook de meest vastberaden vrouw wel eens twijfelt of ze goed bezig is en de juiste keuzes maakt. Soms besluipt eenzaamheid ook de meest standvastige mensen.

In Gerwigs Little Women geeft Jo gelukkig het schrijven niet op. Integendeel. Tijdens het uitje van Beth en Jo naar de zee, leest Jo een stukje voor van een verhaal dat ze voor Beth geschreven had. Dat fragment kwam rechtstreeks uit het boek. Na de dood van Beth eert ze haar zus door hun verhaal verder te schrijven. Ze erft Plumfield House van tante March en vertelt haar zussen over haar boek. Ze schrijft dagen- en nachtenlang, en vergeet de wereld rondom haar… totdat Friedrich bij haar thuis verschijnt. De hele familie is ontzettend gecharmeerd. Na zijn vertrek, waarbij hij subtiel (iets te subtiel voor Jo) polst naar Jo’s interesse om hem terug te zien, is Amy ervan overtuigd dat ze van hem houdt. De muziek zwelt aan en Jo wordt door haar zussen buiten geleid om hem achterna te gaan.

greta gerwig
Greta Gerwig op de set. © Sony Pictures Releasing

Kies je einde

Vanaf dan schippert de film tussen twee eindes. Het ene weerspiegelt Alcotts leven en het andere het einde van haar boek. De kleurenfilter van de tijdlijnen wordt opnieuw gebruikt om de twee te onderscheiden. Jo keert terug naar uitgever Dashwood met haar afgewerkte verhaal. Hij vraagt zich af waarom ze niet met de buur trouwt. Maar volgens Jo trouwt haar hoofdpersonage met niemand. Dat kan Dashwood niet aanvaarden (net als de uitgever van Alcott) en hij stelt een romantisch einde voor. Net dan keren we terug naar de zussen die in een koets naar het station snellen, waar Friedrich op het punt staat te vertrekken. Het regent, maar dat deert haar niet.

In het andere einde onderhandelt Jo over de auteursrechten met Dashwood. Jo wil haar eigen boek bezitten, en ook hier is Gerwig (wellicht onbedoeld) relevant. Denk maar aan de strijd die Taylor Swift voert om haar mastertapes terug te krijgen en haar zelfgeschreven liedjes te bezitten. Ze kan haar auteursrechten behouden en doet zo iets waar Alcott zelf ook in slaagde. Zij kon dankzij dat auteursrecht haar familie jarenlang ondersteunen.

De film schippert tussen twee eindes. Het ene weerspiegelt Alcotts leven en het andere het einde van haar boek.

Terwijl Friedrich en Jo elkaar in het ene deel de liefde verklaren, kijkt Jo in het andere toe hoe haar boek gedrukt en gebonden wordt. Ze heeft een aarzelende blik op haar gezicht, alsof ze het zelf niet kan geloven. Jo en Friedrich hebben hun romantische kus in de regen, en we zien hoe jaren later de Plumfield Academy een succes is geworden. Tientallen kinderen lopen er gelukzalig rond. Elk lid van de March-familie draagt hun steentje bij, en ook Friedrich is erbij. We zien het gezin samenkomen om de verjaardag van Marmee te vieren.

In het andere deel wordt Jo’s boek afgewerkt en de cover onthuld: Little Women. Dit shot is een herneming van een shot aan het begin van de film, waar als auteur L. M. Alcott te lezen was. De cirkel is rond. Jo’s boek komt terecht in de vitrine van de boekenwinkel en Jo krijgt het eerste exemplaar overhandigd in de drukkerij. Allerlei emoties zijn op haar gezicht te lezen, om uiteindelijk over te gaan in een trotse glimlach. Het beeld wordt zwart.

Saoirse Ronan Writing GIF by LittleWomen - Find & Share on GIPHY

Maar welk einde is nu echt? In het scenario van Gerwig, dat je hier online kan lezen, staan de passages met Friedrich aangeduid met FICTION(?). Net zoals Christopher Nolan deed met Inception is het einde dus bewust ambigu gelaten. We weten niet zeker wat echt is en wat niet. We kunnen onze vermoedens hebben, maar ook onze voorkeur. Jo werd gelukkig op zichzelf en ziet hoe haar eigen boek een succes werd. Ze krijgt zo het einde dat Louisa May Alcott voor ogen had, een einde dat haar eigen leven weerspiegelde. Maar wie weet heeft ze daarna ook het andere einde gekend en zien we een flashforward.

Maar eigenlijk maakt het niet uit, want Greta Gerwig maakt opnieuw hetzelfde punt. Soms moet een personage niet getrouwd zijn om een happy end te krijgen, maar soms ben je gewoon in the mood voor een kus in de regen. In het Little Women-universum van Greta Gerwig kan je je eigen einde kiezen.

Little Women is nu te zien in de bioscoop. Dankzij Project Gutenberg kan je de Engelstalige versie ook lezen als e-book.

Total
0
Shares
Een reactie achterlaten
Gerelateerde artikels