Een literaire klassieker verfilmen, het is een populaire onderneming, maar een die zelden het bronmateriaal overstijgt. Dat het wel degelijk kan, bewijst Greta Gerwig met haar inventieve versie van Little Women.
Er is een soort patroon te vinden in de belangrijkste werken van actrice, regisseur en scenariste Greta Gerwig tot nu toe. De protagonisten van Frances Ha, Lady Bird en nu Little Women zijn allemaal iemand anders aan het worden. Frances, de danseres die haar carrière een boost wil geven maar de middelen niet heeft; Christine, die haar wereld wil uitbreiden maar tegenkanting krijgt van haar omgeving. Deze vrouwen willen ergens naartoe, ze willen méér.
Little Women, het boek van Louisa May Alcott, vertelt het levensverhaal van de zussen in twee delen.
Maar in geen van de door Gerwig geschapen werelden is dat moeilijker dan in die van Jo March (Saoirse Ronan, Lady Bird, Mary Queen of Scots). In het Amerika van de late 19e eeuw wordt van vrouwen vooral verwacht dat ze een goede man vinden en alle andere ambities opgeven. Dat is echter buiten Jo gerekend, die schrijver wil worden en niet van relaties moet weten. Jo heeft nog drie zussen, met verschillende persoonlijkheden en wensen in het leven. Meg (Emma Watson) acteert graag, maar is niet zo gekant tegen het huwelijk als Jo. De zachtaardige Beth (Eliza Scanlen, Sharp Objects) heeft een zwakke gezondheid en is tevreden als ze piano kan spelen. De jongste zus, Amy (Florence Pugh), is ook de meest mondige, en wil de kost verdienen met schilderen.
Little Women, het boek van Louisa May Alcott, vertelt het levensverhaal van de zussen in twee delen: als tieners en als vroege twintigers. Oorspronkelijk werden die twee delen uitgegeven in afzonderlijke boeken. Het eerste deel was zo’n succes dat Alcott een tweede boek moest schrijven, dat Good Wives heette. Nadien werden beide delen samengevoegd in één 700 pagina’s tellende roman en bleef de titel Little Women.
Gerwig zoekt vaak parallellen of contrasten om de twee tijdsperiodes met elkaar te verbinden.
Dat pakt Greta Gerwig anders aan (in een apart artikel lees je over de verschillen tussen film en boek). Ze mengt de twee tijdsperiodes door elkaar. De film begint namelijk met de volwassen Jo die een manuscript probeert te verkopen aan de lokale uitgever Dashwoord (Tracy Letts). Tot haar verbazing lukt dat haar ook. Ze rent meteen naar het pension waar ze verblijft, puur uit vreugde. Een na een leren we de volwassen zussen en hun buurjongen en jeugdvriend Laurie (Timothée Chalamet, Call Me By Your Name, Beautiful Boy) kennen, tot we meegenomen worden naar 7 jaar eerder. De meisjes en hun omgeving zijn een pak jeugdiger, en zo gaat het verhaal heen en weer tussen wie ze geworden zijn en hoe ze die evolutie doormaken.
Gerwig zoekt vaak parallellen of contrasten om de twee tijdsperiodes met elkaar te verbinden. Ze laat het ons echter ook zien. Samen met cinematograaf Yorick Le Saux koos ze twee kleurenfilters om het de kijker makkelijker te maken om te volgen. Ook de haarstijlen en kostuums van de zussen zijn anders. Net zoals bij de meeste films met verschillende tijdlijnen is het in her begin even bijbenen, maar het is een schitterende keuze van Gerwig om zo het verhaal nieuw leven in te blazen en het een soort spanningsboog te geven.
Ook al verandert ze niets aan de tijd waarin de zussen opgroeien, speelt ze met de mentaliteit van toen, met economische en maatschappelijke verwachtingen en realiteiten. Door de volwassen zussen centraal te stellen, kijk je anders naar hun gedrag en keuzes als meisjes, en neem je hen ook meer serieus. Want de sintels van je persoonlijkheid zijn er al nog voor die oplaaien in volwassenheid. Ze laat zien dat verschillende levensstijlen waarde hebben, zolang je er zelf maar in eer en geweten voor kiest.
Verwacht niet dat je alle antwoorden krijgt, maar dat is gezien de boodschap van de film ook helemaal niet nodig.
En dat is nu net iets waar Alcott bij het schrijven op stootte. Van haar uitgever moest ook Jo uiteindelijk trouwen, en dus deed ze dat. Of dat in deze film ook gebeurt, zal je zelf moeten ontdekken. Wat Gerwig met het einde doet, kwam bij mij alvast serieus binnen (ugly crying was involved). Verwacht niet dat je alle antwoorden krijgt, maar dat is gezien de boodschap van de film ook helemaal niet nodig.
Naast het geliefde verhaal kan Gerwig ook rekenen op een groep geliefde acteurs om de personages te vertolken. Saoirse Ronan is geweldig als Jo: vurig, een tikkeltje androgyn, ambitieus en gehecht aan haar gezin. Eliza Scanlen zorgt ervoor dat de zieke en bijna heilige Beth toch een dieper kantje krijgt. Emma Watson heeft het Amerikaanse accent nog niet volledig beet, maar verlegt haar grenzen door de meest “traditionele” zus vol overgave te spelen. Maar het is Florence Pugh die toch de grootste indruk nalaat als Amy. Zij heeft van de grootste zeur uit het boek (volgens sommigen, niet volgens mij) een rationele en realistische vrouw van haar tijd gemaakt. Zowel Ronan als Pugh maken terecht kans op een Oscar.
Laura Dern lijkt geen slechte rollen te kunnen spelen, en voegt een scherp kantje toe aan de moeder van de zussen. Zij is niet zomaar het moedertje, ook al laat ze regelmatig haar zachtere kant zien. Timothée Chalamet is de perfecte dosis tragisch en charmant als het belangrijkste mannelijke personage, die opgroeit in een gouden kooi en een boon heeft voor Jo.
De productie heeft net als het verhaal een levendigheid die de 19e eeuw verrassend aantrekkelijk maakt. De kleurenfilters en de muziek van Alexandre Desplat, vol piano en harp, verrijken de prachtige setaankleding en de geweldige kostuums van Oscargenomineerde Jacqueline Durran. Greta Gerwig heeft met haar artistieke visie het bronmateriaal verheven. Ze levert zo de beste bewerking van Little Women tot nu toe af.
Little Women gaat dit weekend in een aantal bioscopen in avant-première en is vanaf 12 februari overal te zien.
