Films gebaseerd op waargebeurde feiten vallen meestal al snel in een van twee categorieën, afhankelijk van wie eraan meewerkt: Lifetime-film of Oscarmateriaal. De laatste tijd verschijnen er meer en meer van die laatste categorie op het witte doek want deze films geven vaak aandacht aan een onderbelicht onderwerp. Dat geldt ook voor Dark Waters, een aanklacht en cautionary tale voor de macht van grote chemiebedrijven, die op mij alleszins een diepe indruk naliet.
Rage against…
In 1999 is Rob Bilott (Mark Ruffalo) een jonge milieuadvocaat bij de kantoor Taft. Een boer, Wilburt Tennant (Bill Camp), duikt op aan het kantoor. Tennant beweert dat een fabriek van het bedrijf DuPont afval loost in het water, waardoor zijn koeien ziek worden. Aanvankelijk heeft Rob geen oren naar de zaak, aangezien hij bedrijfsjurist is die de chemische bedrijven vertegenwoordigt. Daardoor heeft het kantoor ook connecties in de chemiewereld.
Na een verontrustend bezoek aan het domein van de boer vraagt Rob echter aan het hoofd van DuPont (Victor Garber) naar het milieurapport dat destijds werd uitgevoerd om Tennant gerust te stellen. Dat blijkt aanvankelijk in orde maar Bilott vindt al snel onregelmatigheden en start een onderzoek. Dit is natuurlijk niet naar de zin van DuPont en wanneer Bilott om meer informatie vraagt, begraven ze hem in het werk. Daarbij komt nog dat DuPont het hele stadje volledig in zijn macht heeft. Maar dat is buiten Bilott gerekend. Hij bijt zich vast in het onderzoek met onthutsende ontdekkingen tot gevolg.
Je zal misschien denken: Oké, een film met Mark Ruffalo als onderzoeker die het opneemt tegen een grote macht, dat heb ik precies al eens gezien. Dat geef ik je na, Spotlight, de Oscarwinnaar van vier jaar geleden, gaat van hetzelfde principe uit. Maar dit soort films is wel echt mijn ding. Dit keer was Ruffalo zelf de drijvende kracht. Wie de acteur een beetje volgt op sociale media weet dat hij een activist is op alle vlakken: voor gelijkheid, de presidentsverkiezingen, rechten van de inheemse Amerikanen en ook het milieu. (En wholesome persoon in het algemeen.) Zo heeft hij zich al meerdere keren uitgesproken voor de mensen in Flint. Deze film was dus op zijn lijf geschreven. Aanvankelijk zou hij alleen producent zijn van de film maar uiteindelijk nam hij ook de hoofdrol op zich. Daarna werd Todd Haynes (Carol, Wonderstruck) aangesteld als regisseur.
…the Machine
Het script is gebaseerd op een artikel uit The New York Times genaamd The Lawyer Who Became DuPont’s Worst Nightmare. Daarin wordt het hele verhaal van Bilott al geschetst. Dit is een echt rechtbank/advocatendrama. Verwacht veel shots van papieren, vergaderingen, afspraken met experts en technisch jargon in het algemeen. De schrijvers vinden wel een goeie balans tussen te veel onnodig willen uitleggen en toch dingen duidelijk te maken de doorsnee kijker niet weet, bijvoorbeeld de chemische stukken. Ondanks de looptijd van twee uur wordt het tempo hoog gehouden. De acties en tegenacties volgen elkaar dan ook snel op. In het begin hebben we natuurlijk de verplichte fase van onderzoek en door de papierberg gaan, maar het belang daarvan wordt later wel duidelijk.
Maar wat mij het meeste opviel was de gespannen sfeer van Dark Waters, die tot stand komt door het script, de montage, de cinematografie en het productiedesign. In het begin is alles nog redelijk onschuldig wanneer er nog niet veel aan de hand is. Maar een benauwder en benauwder gevoel bekruipt je. De overheersende kleur van de film is een grauwig blauw, wat toepasselijk is voor de titel. Veel van de film speelt zich ook af in trieste kantoorruimtes en de ietwat vervallen boerderij van Tennant, verwezenlijkt door Hannah Beachler (die vorig jaar een Oscar won voor Black Panther). Het script en de montage blijven dan weer opbouwen tot een beklijvende scène waarin Bilott aan zijn vrouw vertelt wat hij tot dan toe ontdekt heeft. Die wisselt af met beelden van documenten en foto’s die laten zien wat er aan de hand is, waardoor je even een klop van de hamer krijgt.
Op de acteurs valt weinig aan te merken. Ruffalo is erg goed als de verbeten Bilott en zijn inherente likeability zorgt ervoor dat je al snel met hem meeleeft. Aan het sterke accent van Bill Camp is het wel even wennen, maar hij toont hoe verbitterd en wanhopig Tennant geworden is. Daarnaast is er goeie steun van Tim Robbins als het hoofd van Taft en Victor Garber als het gezicht van DuPont. Van beide mannen zijn we misschien de omgekeerde rollen gewend dus dat was een mooie afwisseling. Op Anne Hathaway kan je altijd rekenen, al kreeg ze hier wat minder te doen als “vrouw van”.
Even bekomen
Toch kan het script van Dark Waters soms de tropes niet vermijden. Zo zijn er speeches die voelen alsof ze voor een Oscarmoment gemaakt zijn en in het echt misschien niet helemaal zo verlopen zijn. Ook een moment waarop de top van het advocatenkantoor zegt dat de tegenstand kan doodvallen, doet toch af aan de authenticiteit die je op de meeste momenten wel hebt. Aanvankelijk vond ik dat Anne Hathaway wat verspild werd als Sarah, de vrouw van Bilott. Er wordt een paar keer vermeld dat ze zelf advocate was, maar dat komt niet tot uiting in de praktijk. Natuurlijk is dit wel hun levensverhaal voor een stuk, waardoor die kritiek ook niet helemaal opgaat: zo waren de tijden vroeger jammer genoeg. Zelf zegt ze ook op een gegeven moment tegen de baas: “Don’t talk to me like I’m the wife.”
Mocht het niet waargebeurd zijn, zou je op sommige momenten denken dat er te veel twists zijn. Net wanneer je denkt dat er een doorbraak komt, gooien ze weer een obstakel voor de voeten. Maar zoals vaker is het echte leven gekker dan wat je zelf kan bedenken, zeker wanneer je over zulke machtige bedrijven bezig bent. Het lijkt soms te veel, ook al weet je dat het waargebeurd is. Sommige voorvallen zijn zo misselijkmakend dat je bijna niet kan geloven dat het echt is. Tot je het bewijs uit het echte leven met je eigen ogen kan zien. Ruffalo en Haynes kwamen de film onlangs voorstellen in het Europees Parlement om meer regulatie te krijgen voor de zogenaamde “forever chemicals”. In deze film krijg je te zien waarom dat nodig is, en zorgt ervoor dat je toch redelijk verbouwereerd en hoofdschuddend de zaal zal verlaten.
Dark Waters is op 18/02 in avant-première te zien tijdens Film Fest Gent On Tour en speelt vanaf 26/02 in alle bioscopen.