Nu Black Panther stilaan uit de zalen verdwijnt, is de eerste solofilm van een zwarte superheld in het Marvel Cinematic Universe op het witte doek een overweldigend succes gebleken. Maar hoe doen Marvel én concurrent DC het op het vlak van LGBT+-representatie? In dit eerste deel bekijk ik de stand van zaken bij Marvel.
Laten we meteen met de deur in huis vallen: er is nog veel werk aan de winkel. Eerder had ik het al over de rol van vrouwen in het Marvel Cinematic Universe (MCU) en het DC Extended Cinematic Universe (DCEU), maar met de voorstelling van seksualiteit is het nog erger gesteld. Nochtans ligt het niet aan het bronmateriaal. De laatste jaren voegden de schrijvers bij Marvel en DC steeds meer LGBT+-relaties toe aan hun verhaallijnen. Sommigen zullen daarop misschien zeggen dat het dan vooral gaat over versies van personages uit alternatieve universums, maar wat dan nog? Ze zijn er tenminste. Zo waren bij Marvel onder andere Iceman, Deadpool en zelfs Wolverine (toch het toonbeeld van de hetero alfaman) al homo. Bij DC kregen Green Lantern, Poison Ivy en Catwoman een partner van hetzelfde geslacht of ze outten zich als biseksueel. Volg die evolutie, Hollywood! Geloof me, ook hetero’s krijgen stilaan genoeg van boy meets girl.
Films: veel metaforen, weinig actie
Het is wel heel triest dat we tot nu slechts één personage kunnen noemen dat niet hetero is.
Als we alle personages in de Marvel-films tot nu toe opsommen, komen we zeker aan een 70-tal mannen, vrouwen en wasberen. Daarom is het wel heel triest dat we tot nu slechts één personage kunnen noemen dat niet hetero is: Valkyrie uit Thor: Ragnarok, de zeventiende film in het MCU, is biseksueel. Maar het gaat dan niet eens over een specifieke keuze van the powers that be maar van actrice Tessa Thompson zelf, naar het voorbeeld van de comics. Valkyries zijn de vrouwelijke strijders van Asgard, de thuis van Thor. Eigenlijk heet Thompsons personage in de film officieel Scrapper 142, maar als aan het licht komt dat zij de enige overlevende Valkyrie is, meet zij zich die naam aan. Een scène in de film toonde hoe een vrouw de kamer van Valkyrie buitenkomt, maar door tijdsgebrek besloot regisseur Taika Waititi het fragment te knippen. Hopelijk leren we Valkyrie beter kennen in de volgende films. We kunnen Tessa Thompson ondertussen enkel loven omdat ze het heft in eigen handen nam.
De volgende LGBT+-personages in de Marvel-films hadden we kunnen verwachten in Black Panther. In een van de eerste teasers was er chemie te bespeuren tussen Okoye (Danai Gurira) en Ayo (Florence Kasumba), twee leden van de Dora Milaje, de beveiliging en het leger van T’Challa/Black Panther. Een kink in de kabel: Marvel heeft een relatie tussen de twee al ontkend, en ook in de film is er niets meer tussen de twee te bespeuren. Integendeel, Okoye wordt aan een ander, mannelijk personage gekoppeld. Een zwaar gemiste kans, als je het ons vraagt. Ook hier moesten ze enkel het voorbeeld van de comics volgen: daar zijn de twee belangrijkste leden van de Dora Milaje een koppel. Black Panther is al een mijlpaal voor persiteit, maar deze kleine toevoeging had de film nog belangrijker gemaakt.
Dan hebben we nog één personage wiens seksualiteit bevestigd lijkt… maar wel op een heel problematische manier. In Iron Man 2 wordt Justin Hammer (Sam Rockwell), de concurrent van Tony Stark, gearresteerd. Dat overkomt drie jaar later ook The Mandarin, de slechterik uit Iron Man 3. In de one-shot (een soort kortfilm) All Hail the King treft hij zijn voorganger in de cel aan… met een jongen die vooral zijn hulpje lijkt, maar ook zijn geliefde blijkt te zijn. Aangezien Iron Man 2 sterk deed uitschijnen dat Hammer hetero is, mogen we hieruit dus afleiden dat hij in de gevangenis bi- of homoseksueel geworden is. Het cliché van de prison bitch en ‘homoseksualiteit komt enkel voor in opsluiting’ mochten jullie in de jaren 80 gelaten hebben, Marvel. Jullie zijn wel beter dan dat.
Tot zover de ‘bevestigde’ personages. Het is wel algemeen geweten dat de X-Men eigenlijk een metafoor zijn voor de LGBT+-gemeenschap. Ze moeten zich verbergen en hun krachten geheim houden voor de buitenwereld, en weten aanvankelijk niet hoe ermee om te gaan. Er zijn ook al verschillende verhaallijnen geweest over The Mutant Cure en de gevolgen daarvan. Helaas zijn tot nu alle X-Men hetero geweest.
Laten we eerlijk zijn: had een van hen een vrouw geweest, de twee waren al jaren een koppel.
Tot nader order moet de LGBT+ gemeenschap het houden op wishful thinking. En zo komen we tot de internetcultuur rond Marvel. Als je geen grote fangirl of fanboy bent, ben je misschien niet op de hoogte van shipping. In het kort: als je fan bent van een koppel (of dat nu een bestaand koppel is of niet), dan ben je een shipper. En twee van de grootste ships in het MCU zijn niet-hetero: Tony Stark (Robert Downey Jr.)/Steve Rogers (Chris Evans) en Steve Rogers/Bucky Barnes (Sebastian Stan). De geschiedenis tussen die personages is totaal verschillend: respectievelijk tegenstanders en beste jeugdvrienden. Maar de shippers zijn het wel over een ding eens: de mooiste boodschap voor de LGBT+ gemeenschap zou een bi- of homoseksuele Captain America zijn, de leider van de Avengers en een nationaal symbool in de VS.
Er is een hele subcultuur ontstaan rond Cap, en vóór Captain America: Civil War in première ging, kwam er een heuse internetcampagne met de hashtag #GiveCapABoyfriend. Voorlopig lijken geen van deze scenario’s waarheid te zullen worden, ook al zijn de fans volgens regisseurs Anthony en Joe Russo ‘vrij om hun interpretatie aan de bestaande relaties te geven’. Ook bij de X-Men zijn de shippers met velen. De relatie tussen Professor X en Magneto is een van de meest fascinerende die er bestaan. En laten we eerlijk zijn: had een van hen een vrouw geweest, de twee waren al jaren een koppel.
Aan witte heteromannen en acteurs die Chris heten, hebben de Marvel-films geen gebrek. Nu de LGBT+ personages nog.
Televisie: beter dan niets?
Op televisie gaat het er bij Marvel toch al beter aan toe. Tot nu toe heeft Marvel twaalf tv-series gemaakt: Agents of S.H.I.E.L.D., Agent Carter, Inhumans, Daredevil, Jessica Jones, Luke Cage, Iron Fist, The Defenders, The Punisher, Legion, Runaways en The Gifted.
In 2013 introduceerde de eerste Marvel-serie, Agents of S.H.I.E.L.D. (AOS), Victoria Hand (Saffron Burrows). In de comics is de AOS-agente lesbisch, maar in de serie werd dit nooit expliciet vermeld. In 2015 verwelkomde AOS tijdens het derde seizoen Inhuman Joey (Juan Pablo Raba), die Latino is, een vriend heeft en metaal kan doen smelten. Veel ceremonie komt er niet bij kijken, het is gewoon wie hij is, maar de serie gaat wel in op zijn coming-out, en hoe hij lang met een geheim heeft geleefd omdat hij bang was. Helaas heeft de acteur AOS verlaten voor een ander project en is Joey ondertussen verdwenen.
Een paar maanden later leerden we in Jessica Jones Jeri Hogarth (Carrie Ann Moss) kennen, een advocate die samenwerkt met Jessica en op vrouwen valt. Maar de grootste eer gaat naar de jongste Marvel-serie. Runaways verdraait al je verwachtingen en laat twee personages samen met de kijker hun seksualiteit ontdekken. Sterk gedaan en een van de redenen waarom de nieuwe serie de moeite is om te bekijken.
Voorlopig doen de series het ietsje beter, maar vier personages over twaalf series, veel applaus kunnen we daar helaas niet voor geven. In een volgend artikel bekijk ik of concurrent DC het beter doet.
Dit artikel verscheen eerder op ZiZo. Header: Michiel van Thillo
