Onze favoriete Londense politieagent is terug voor een vijfde en waarschijnlijk laatste seizoen. Luther dook de afgelopen 8 jaar af en toe op op de BBC om ons weer te verbazen over hoe sterk deze reeks wel niet is. Idris Elba zit daar voor een groot stuk tussen, en met dit seizoen zou het dus kunnen dat hij Luther z’n geweldige jas aan de haak hangt. Is het een waardig afscheid? Geekster zat aan de tv gekluisterd en zocht het uit.
Als het lijkt alsof Luther al eeuwen bezig is, of dat dat vorige seizoen zo wazig lijkt in je hoofd, kan dat best kloppen. De reeks begon namelijk al in 2010 en keerde terug voor een tweede seizoen in 2011. Het derde seizoen kwam pas twee jaar later in 2013, het vierde in 2015 en nu dus het vijfde vier jaar later. Het is dus handig om even te herhalen wat er nu weer in dat vierde seizoen en vroeger gebeurde. Daarom maakte Den Of Geek deze handige recap. Ik had die jammer genoeg niet gelezen, waardoor ik soms wat verloren was.
Oud en nieuw
Wanneer we Luther eindelijk terugzien, is hij duidelijk nog steeds wat verloren door de dood van Alice Morgan.
We beginnen in het vijfde seizoen echter niet bij Luther zelf. Naar goede gewoonte zien we de slechte kanten van Londen en de mensheid weer bovenkomen. Een jongen die naar huis wandelt door een verlaten buurt, merkt ineens een kapot raam op. Uit het huis komt ineens een figuur met donkere kleren maar een kap met LED-lichten in. Die dienen om zijn gezicht te verbergen en de camera te misleiden en dat is bijzonder effectief. De jongen loopt in paniek weg, maar niemand laat hem binnen. Zo kennen we meteen het volgende slachtoffer.
Wanneer we Luther eindelijk terugzien, is hij duidelijk nog steeds wat verloren door de dood van Alice Morgan (Ruth Wilson). Hij is ook verhuisd naar een nog wat troostelozer appartement. Daar krijgt hij bezoek van oude bekende Schenk (Dermot Crowley), die nu zijn baas is en aankondigt dat Luther een nieuwe partner krijgt. Agent Catherine Halliday zal hem vanaf nu vergezellen, maar daar lijkt hij niet blij mee te zijn omdat gezegd wordt dat ze nogal ambitieus is. Of misschien omdat hij weet dat zijn partners meestal niet wel varen bij hem. (Wat er precies met zijn vorige partner Emma Lane (Rose Leslie) is gebeurd, komen we niet te weten. Also, RIP Ripley.)
Vanaf dan begint het onderzoek naar onze dader. Hij houdt er een redelijk gruwelijke modus operandi op na: hij heeft het voor steekwonden en verwijdert graag ogen of organen bij zijn slachtoffers. Psychiater Vivien Lake ziet het verhaal in de media en meent een van haar patiënten te herkennen. Ondertussen heeft Luther ook andere zaken aan zijn hoofd. George Cornelius, die door Luther in seizoen 4 verdacht werd van de moord op Alice, duikt terug op en beschuldigt Luther er op zijn beurt van zijn zoon te hebben ontvoerd. Zo begint een nieuw kat-en-muisspelletje tussen de twee. Aan het einde van de eerste aflevering duikt er op de koop toe nog een oude bekende op die heel Luther z’n wereld op zijn kop zet.
Niemand minder dan Alice duikt namelijk terug op. Haar dood werd dus in scène gezet en dat maakt allerlei emoties los bij Luther.
In vorm
Luther is nooit echt een heilig boontje geweest, maar dit seizoen wordt pijnlijk duidelijk dat zijn keuzes niet altijd juist uitpakken.
De eerste aflevering introduceert dus vooral de oude en nieuwe spelers en zet alle schaakstukken op zijn plaats. Vanaf dan begint het spel en weet je meteen waarom Luther zo’n succes is geworden. De toon in deze serie is heel anders dan bij andere politieseries. Humor blijft eerder iets zeldzaams maar dat staat enigszins tegenover de meestal excentrieke methodes van de centrale misdadiger. Ook de grijze zone waarin Luther opereert, onderscheidt hem van andere agentenpersonages, die meestal toch volgens het boekje werken. Luther heeft daarentegen dat boekje al in seizoen 1 verbrand.
Luther is dus nooit echt een heilig boontje geweest, maar dit seizoen wordt pijnlijk duidelijk dat zijn keuzes niet altijd juist uitpakken. Toch verlies je je sympathie voor hem niet omdat hij goeie bedoelingen heeft en dat komt ook door in Elba z’n vertolking. Voor sommige mensen gaat hij door het vuur, en anderen voor hem ook. Maar jammer genoeg weten de slechteriken dat ook.
Zoals bij het vorige seizoen is zijn persoonlijke verhaal dus net weer iets belangrijker dan de misdaad die hij moet oplossen. De weinige sporen worden dan ook niet door hem gevonden maar door zijn nieuwe collega, tegenover wie hij erg weigerachtig stond. Haar personage zorgt trouwens voor een goeie dosis optimisme, aangezien zij nog niet zo getormenteerd is door het vak als Luther. Door haar wordt de zaak niet zomaar opzijgeschoven bij de eerste aanwijzing. Beide verhaallijnen lopen een beetje naast elkaar, waardoor je soms teleurgesteld bent als ze weer politiewerk gaan doen. Niet dat dat aspect saai wordt neergezet. Integendeel, door een bepaald moment in de eerste aflevering zal een avondlijke rit met het openbaar vervoer toch niet meer hetzelfde zijn. Ook de psychiater wordt nog belangrijker dan ze op het eerste gezicht lijkt.
Focus op de man
Het gros van de vier afleveringen gaat dus over hoe Luther omgaat met de terugkomst van die belangrijke oude bekende en het effect dat dat heeft op zijn relatie met Cornelius. Want die kennen elkaar wel degelijk en dat blijkt ook Luther zijn zwakte. Een confrontatie met Cornelius, heerlijk vertolkt door acteur Patrick Malahide, is dus onvermijdelijk en die heeft verstrekkende gevolgen.
Cornelius is dan ook op zoek geweest naar Alice om het haar betaald te zetten. Luther z’n wil om haar te beschermen brengt hem dan ook in een lastig parket bij de man. Ruth Wilson is trouwens ook weer schitterend als Alice, een personage waar ze duidelijk veel plezier aan beleeft.
Luther zijn persoonlijke leven blijft interessanter dan de moordenaar die hij probeert te pakken.
Het is het laatste seizoen en dus zijn de stakes best hoog, met emotionele momenten tot gevolg. In de finale komt alles tot een kookpunt, ook de zaak. Hier zien we zowel de gevolgen van Luther zijn verdeelde aandacht als het vertrouwen dat hij toch stelde in Halliday. Toch probeert Luther soms zijn verleden te ontlopen, maar dat haalt hem altijd in. Wanneer we aan de laatste scène komen, heb je wel het gevoel dat het moeilijk anders kon eindigen. Het is misschien niet het sterkste seizoen van de reeks maar we zijn nog lang niet uitgekeken op Luther. Hopelijk is dit misschien dan toch niet het einde, want telkens als we afscheid moeten nemen van hem voelt het toch bitterzoet.
Luther begint op 19/01 op Canvas met de eerste twee afleveringen van seizoen 5. Een week later volgen de laatste twee. Ze zijn ook te bekijken op vrt.nu. In Nederland is het seizoen nu beschikbaar op Netflix.
