Catch & Kill en Zij zei review: het begin van #MeToo

In oktober is het drie jaar geleden dat de redacties van de New York Times en The New Yorker het jarenlange seksuele en machtsmisbruik van Hollywoodproducer Harvey Weinstein naar buiten brachten. Twee uitstekende maar totaal verschillende boeken beschrijven hoe journalisten de #MeToo-beweging in gang zetten, ondanks tegenkanting uit allerlei hoeken.

Catch & Kill: Chantage, spionage en het complot om seksmisbruik te verzwijgen van Ronan Farrow

Originele titel: Catch and Kill: Lies, Spies, and a Conspiracy to Protect Predators

Even geleden zag ik een video-essay over hoe sommige films over journalistiek de realiteit van het beroep niet opsmukken en toch nagelbijtend spannend kunnen zijn. Nu is Ronan Farrow in hetzelfde opzet geslaagd, maar met een boek. Farrow was één van de journalisten die het slechtst bewaarde geheim in Hollywood naar buiten wist te brengen. Jarenlang had filmproducent Harvey Weinstein zijn macht misbruikt en vrouwen aangerand en verkracht en hen vervolgens bedreigd om hen het zwijgen op te leggen.

Hier is echter alles waargebeurd, en de verstrekkende invloed van machtshouders, zowel misbruikers, journalisten als advocaten, is soms ronduit schokkend. De vele namen die Farrow vermeldt, kunnen soms wel verwarrend zijn en het gevoel opwekken dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Uiteindelijk zijn dat slechts details. Na afloop blijf je verontwaardigd en licht gedesillusioneerd achter.

Zij zei: #MeToo: het journalistieke onderzoek, de onthullingen en de wereldwijde impact van Jodi Kantor & Megan Twohey

Originele titel: (She Said: Breaking the Sexual Harassment Story That Helped Ignite a Movement)

Terwijl Ronan Farrows boek spionnen bevat en leest als een thriller, is Zij zei een meer traditioneel verslag van onderzoeksjournalistiek. Dat betekent echter niet dat het saai is. Integendeel, dit boek bewijst dat verslaggeving zoals die van Kantor en Twohey een mijnenveld is, zelfs als de volledige redactie achter je staat.

Net als Farrow belichten ze ook de impact van de zaak op hun eigen levens, maar ze houden de lezer net iets meer op afstand en focussen op het algemene plaatje. Meer inzicht krijg je dan weer in de werking van de Times-redactie, en hoe zelfs een van de meest invloedrijke kranten ter wereld voortdurend moet schipperen tussen verschillende partijen en belangen. Kantor en Twohey gaan ook ver voorbij het begin van de Me Too-beweging. Vooral de hoofdstukken over Christine Blasey Ford en haar krachtige getuigenis voor het Amerikaanse congres tegen de ondertussen tot opperrechter verkozen Brett Kavanaugh waren bijzonder verhelderend. Helemaal op het einde vindt een bijeenkomst plaats van slachtoffers, en ook dat is een hoofdstuk dat aan je huid blijft kleven.

De nasleep

Het duo deelde uiteindelijk de Pulitzerprijs met Farrow, en ook hun boeken zijn twee kanten van dezelfde medaille. Bepaalde elementen keren in beide boeken terug maar vanuit een andere hoek, en bepaalde pistes die een van hen liet vallen, werd door de andere opgepikt. Catch & Kill is All the President’s Men, Zij zei kan je vergelijken met Spotlight. Waar je voorkeur naar uitgaat, is volledig persoonlijk. Ik raad je aan om ze allebei te lezen, en daarna misschien een abonnement op een krant te nemen.

Maar als je één ding moet overhouden van beide boeken, is het respect. Respect voor de moed die slachtoffers van machtsmisbruikers zoals Weinstein, Trump (ook hij komt aan bod) en Kavanaugh voor de dag legden en het doorzettingsvermogen van journalisten die niet bogen voor intimidatie. En gelukkig kregen de slachtoffers gerechtigheid. Weinstein brengt de volgende 23 jaar door in de gevangenis.