The Boy and the Heron review: vogels, vogels, vogels, metafoor

De slotfilm van Film Fest Gent, The Boy and the Heron, speelt vanaf nu in de zalen. Het was niet zomaar een slotfilm, maar wel de nieuwste van Studio Ghibli. En het was dan nog niet eens zomaar een Ghibli-film, hij werd dan ook nog geschreven en geregisseerd door Hayao Miyazaki. Dan liggen de verwachtingen natuurlijk hoog, maar zijn deze ook ingelost?

Geanimeerde rouw

In The Boy and the Heron volgen we Mahito, een jongen die met zijn vader wegvlucht uit Tokio nadat zijn moeder omkomt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit trauma verwerken doet Mahito door sterk te leunen op zijn fantasie (klinkt een beetje zoals Pan’s Labyrinth). Je hebt als kijker al snel door dat The Boy and the Heron geen lichte boodschap gaat brengen.

Na het overlijden van zijn moeder woont Mahito op een rustig buitenverblijf met zijn tante en vader. Dit is ook het huis waar zijn moeder als kind opgroeide. De titulaire reiger is de eerste metafoor die in Japan symbool staat voor verdriet en verloren of hervonden liefde. De reiger is het symbool voor het afscheid dat Mahito moet nemen van zijn moeder, die hij op afstand heeft weten sterven. Hij heeft dus nooit echt afscheid kunnen nemen.

Wanneer hij zijn verdriet verder wil verwerken, besluit hij een toren te verkennen die in de buurt staat, waar ook zijn moeder als kind eens verdwenen is. De toren brengt hem naar een andere wereld waar vogels de baas zijn en die een vreemde interactie heeft met de ‘echte’ wereld.

Persoonlijk verhaal

The Boy and the Heron is het meest persoonlijke verhaal van schrijver en regisseur Hayao Miyazaki. Hij heeft zijn eigen verhaal van de oorlog gebruikt als basis om een coming-of-age verhaal te schrijven met een wel heel volwassen thema. Meestal gaan de verhalen van Miyazaki over sterke en gepassioneerde vrouwen (Ponyo, Spirited Away, Princess Mononoke en zoveel anderen). Mahito daarentegen is een stille, gesloten jongen die duidelijk zijn emoties opkropt. Hierdoor weten we vrij snel dat The Boy and the Heron geen standaard Ghibli-film is, maar een (misschien laatste) oprechte boodschap van Miazaki aan de wereld en specifieker zijn familie.

Narratief neemt Miyazaki zijn tijd in The Boy and the Heron. Wanneer Mahito verhuist, duurt het lang voor hij zich kan aanpassen. Alles en iedereen stoort hem en dit wordt vrij lang uitgesponnen. Je moet hier dus mee door en dat allemaal met de duidelijke achtertoon dat Mahito nog aan het rouwen is. We zijn dan ook al ver gevorderd in de speelduur vooraleer het echte avontuur in de toren begint.

Visueel zit de film in de gekende Ghibli-stijl, maar toch kan de animatie nog verrassen met enkele prachtige visuals. Neem al direct het beklijvende gevoel in de openingsscene van het ziekenhuis waar zijn moeder werkte dat in vlammen opgaat, dat subliem in beeld gebracht wordt. Het vasthouden van Studio Ghibli aan de 2D-tekenstijl, is trouwens een feature die ze moeten blijven koesteren.

Niet heel toegankelijk

Miyazaki maakt met The Boy and the Heron niet zijn toegankelijkste film en dat wil al wat zeggen. De speelduur is vrij lang (2 uur) en in het eerste uur gebeurt er vrij weinig. Dit heeft natuurlijk te maken met het rouwproces in beeld te brengen. Als gevolg wordt een groot deel van de personages vrij laat geïntroduceerd waardoor het soms moeilijk is om het overzicht te bewaren. Naar het einde toe maakt Miyazaki dit dan weer helemaal goed en het is niet slecht dat hij zijn grootste boodschap, “Een einde is ook een nieuw begin”, bijna letterlijk geeft. Want alle metaforen die ernaartoe leiden zijn niet altijd even duidelijk, maar dat is niet erg. Je kan zijn verdriet niet letterlijk begrijpen, maar gewoon meevoelen is al een grote stap richting begrijpen.

The Boy and The Heron is vanaf 01/11 te zien in de bioscoop.