Baldur’s Gate 3 review-in-progress: en we gaan nog niet naar huis

Het Gentse Larian mocht zich na een schitterende prestatie in Divinity: Original Sin 2 van Wizards of the Coast wagen aan de Dungeons and Dragons-licentie met de CRPG Baldur’s Gate 3. Veel spelers hebben heel goede herinneringen aan deel 1 en 2, dus de lat en de verwachtingen lagen hoog. Na een hele tijd in Early Access is het eindelijk zover. Larian heeft er een herkenbare ervaring van gemaakt voor wie Original Sin 1 of 2 gespeeld heeft, maar gebruikte een aangepaste versie van de D&D 5th Edition (5E) in plaats van hun eigen RPG-systeem. Het doel: om een zo getrouw mogelijke weerspiegeling van een echte tabletop RPG-ervaring te creëren. Zijn ze daarin geslaagd? Geekster begon aan een massieve onderneming en testte het voor jullie uit, maar moest onderweg even stoppen om toch al wat te bekomen van de ervaring.

Waarom een review-in-progress?

We hebben al best veel kunnen spelen van Baldur’s Gate 3 en zo zitten we dan ook bijna op het einde… van act 1. Om alle drie de acts van dit immense spel te beleven, zullen we dus nog heel wat tijd nodig hebben. Toegegeven, we steken misschien te veel tijd in het lezen van elk document en het praten met élk personage (na élke plotwending), maar het blijft een massieve CRPG die je helemaal in zijn wereld meezuigt. Ook de multiplayer en de controller gameplay uittesten zal voor later zijn. De stad Baldur’s Gate zelf moeten we ook nog bezoeken! Omdat we het hele verhaal nog niet kennen, weten we ten slotte nog niet in welke mate je kennis van Baldur’s Gate 1 en 2 (of van andere avonturen in deze wereld) nodig hebt. In ieder geval komt er in de toekomst dus een opvolgartikel met onze ervaring na een volledige playthrough.

Word jezelf

In Baldur’s Gate 3 heb je een levende tijdbom in je hoofd. Je bent namelijk ontvoerd door mindflayers, wandelende inktvissen die zichzelf voortplanten door hun larves via de ogen van hun nog levende slachtoffers de weg naar de hersenen te laten zoeken. Een paar dagen tot een week later heeft deze larve je hersenen volledig overgenomen en verander je in een nieuwe mindflayer. Of normaal gezien toch, want om een of andere reden gebeurt dit niet met jou of je medeslachtoffers. Je ontsnapt en gaat dus op zoektocht naar iemand die je kan helpen te begrijpen wat er gebeurd is en die je volledig kan bevrijden van je extra passagier. Of omarm je de nieuwe extra krachten die je gekregen hebt? De keuze is aan jou…

Keuze is hét sleutelwoord van Baldur’s Gate 3, waardoor je echt het gevoel krijgt een digitale, geautomatiseerde versie van een tabletop RPG te spelen. Het begint al bij je character creation, waar het niet onmogelijk is langer dan een uur alle opties te doorlopen en na te denken over je personage, zowel qua uiterlijk als qua mechanics. Welk ras wil je, welke klasse, welke haarstijl, welke stem, welk gender, welke voornaamwoorden, welke genitaliën (Baldur’s Gate 3 is best inclusief!)…? Er is zoveel om over na te denken. Je kan trouwens gemakkelijk tijdens het spelen zelf de mechanische elementen van je personage veranderen, maar je uiterlijk ligt na de character creation vast.

Bovenstaande paragraaf is enkel van toepassing als je zelf een nieuw personage wil maken. Je kan je ook een van de “origin characters” toe-eigenen (hoewel je ook bij hen aanpassingen kan doorvoeren). Wil je spelen als de Fighter Lae’zel, de Cleric Shadowheart (ja, net zoals in een tabletop RPG kunnen de namen idioot zijn, maar we vermoeden dat er hier nog iets mee zal gebeuren tijdens het verhaal) of de ietwat bedenkelijk bleek uitziende Rogue Astarion? Wie je niet kiest, kan je sowieso tijdens het spelen tegenkomen en zal deel van je team kunnen uitmaken, tenzij je hen volledig negeert, hen niet toelaat in je groep of hen zelf om het leven brengt. Dat laatste zal misschien sneller gebeuren dan je denkt als je kiest voor The Dark Urge, een mysterieuze dragonborn die constant moet vechten tegen of toegeven aan de stemmen in zijn hoofd en die voor een heel andere ervaring zorgt dan de andere personages. Meteen ook de reden voor ons om pas onze tweede playthrough met hem te spelen, als we er ooit de tijd voor vinden.

Narratieve keuzes

Wanneer je avontuur begint, kom je terecht in een wereld bomvol personages die allemaal wel iets te zeggen hebben, en waarmee je vaak al dan niet uitgebreide dialogen kan voeren. Hierin heb je een grote vrijheid. Je kan lief zijn tegen iedereen en zo moreel mogelijk proberen te spelen, je kan constant beloningen eisen voor je acties, je kan de problemen van de andere personages volledig negeren of je kan een complete seriemoordenaar worden. Oké, dat kan je in andere games ook, maar in Baldur’s Gate 3 heb je toch de indruk dat je zowel meer narratieve mogelijkheden hebt als het feit dat die mogelijkheden later meer gevolgen blijken te hebben, zowel in het hoofdverhaal als in de optionele zijmissies. Een grote keuze in het hoofdverhaal van de eerste act kan bepalen welke NPC’s bijvoorbeeld later nog leven en hoe die je zullen behandelen. Door te praten kan je trouwens veel (proberen) tot een goed einde (te) brengen, en soms zelfs gevechten (of baasgevechten!) vermijden. Het spel is massief, maar ook goed geschreven, en we hebben al vaak even moeten nadenken voor we voor een bepaalde keuze gingen.

Dat alles betekent natuurlijk ook dat je in je eerste playthrough niet alles zal kunnen zien. Als je er bijvoorbeeld niet voor kiest om Speak with Animals (in een Larian-spel! Waarom zou je dat niet als eerste keuze nemen?) of Speak with Dead te kunnen gebruiken, zal je heel wat informatie en soms zelfs volledige quests mislopen. Je moet ook kiezen welke drie andere personages deel uitmaken van je team en welke medegeïnfecteerden je in het kamp achterlaat. Kleine tip: de Tiefling Barbarian Karlach is zowel qua mechanics als qua attitude zalig. Als je wil, kan je natuurlijk ook een romantische relatie met een (of meerdere) party members beginnen, want na een tijdje zijn ze allemaal zo thirsty als het maar zijn kan. Soms komt dit trouwens uit het niets. Minstens één teammate interpreteert bijvoorbeeld gewoon vriendelijk tegen hem zijn als keihard flirten, wat wat raar kan overkomen. Je hebt ook de vrijheid om net zoals in een tabletop RPG domme dingen te doen. Iedereen bestelen tot je betrapt en aangevallen wordt door een heel kamp, bijvoorbeeld, of jezelf overgeven aan een stervende mindflayer die je hersenen wel eens goed zou kunnen gebruiken. De makers hebben veel tijd en geld gestoken in het uitwerken van momenten die misschien door bijna niemand gezien zullen worden, wat echt toont dat ze hun eigen visie wilden uitvoeren.

Baldur’s Gate 3 heeft creatieve gameplay

De keuzevrijheid van het verhaal heb je ook in de gameplay. Wil je beter zijn in vechten, in magie, in andere teamleden steunen, in heimelijke acties of in het overtuigen van andere personages? Of wil je meerdere specialiteiten hebben, maar nergens héél goed in zijn? De verschillende klassen hebben zoals in Dungeons and Dragons hun eigen identiteit, en een Warlock speelt bijvoorbeeld helemaal anders dan een Ranger. Om ervoor te zorgen dat je echt het personage kan spelen zoals jij wil, hangt er trouwens veel meer vast aan je klasse en subklasse dan aan je ras. Zo kan je bij je character creation vrij twee stats kiezen om extra te verbeteren, en hangen die niet vast aan de keuze van je ras. Rassen (en subrassen!) hebben meestal een of twee verschillen zoals met welke wapens en harnassen je al goed kan omgaan of een unieke vaardigheid, en zijn daarnaast vooral bedoeld voor roleplaying. Er wordt bijvoorbeeld soms anders op je gereageerd wanneer je een Drow of Tiefling bent dan wanneer je een Elf of Human bent. Voor speciale checks wordt er met een d20 gerold en kan je er meerdere bonussen aan toevoegen. Met dit alles kan je dan soms op alternatieve wijze problemen oplossen. Waarom door een hele dungeon lopen als je een mage hand doorheen de tralies kan doen en de hendel van de deur laten overhalen of wanneer je jezelf voorbij een kapotte brug kan teleporteren?

Ook tijdens de turn-based gevechten zelf (waar het rollen voor je aanvallen eerder automatisch gebeurt) heb je meerdere opties. Elke beurt kan je je een bepaalde afstand verplaatsen en krijg je normaal gezien een gewone actie en een bonusactie. Het is vooral met de gewone acties dat je vijanden schade kan berokkenen, maar je kan ook met de bonusacties best creatief zijn. Afhankelijk van je klasse is het bijvoorbeeld goed mogelijk dat je een hele waaier aan spells hebt om bij je gewone actie uit te kiezen, maar daarnaast heeft iedereen ook bepaalde extra mogelijkheden. Sluipen, extra ver lopen, voorwerpen gooien of je vijanden (of nietsvermoedende slachtoffers of zelfs bazen!) met een klein duwtje de afgrond in krijgen bijvoorbeeld. En het zou geen spel van Larian zijn als je je terrein niet goed zou kunnen gebruiken (of zelf bijvoorbeeld een ontvlambaar terrein zou kunnen maken). Net zoals in Original Sin 2 kan je dus gerust grote vuurhaarden creëren waar je vijanden niets tegen kunnen doen (vooral als je daarna de enige deur uit de kamer sluit en dichthoudt). Je krijgt door dit alles het idee dat je speelt met een DM die “waarom ook niet” antwoordt wanneer je een creatieve manier voorstelt om een situatie mee op te lossen.

Baldur’s Gate 3 worstelt soms met 5E

Zoals gezegd kan je de omgeving vaak gebruiken om de uitdagingen gemakkelijker te maken, maar je hebt ook inspiration (de mogelijkheid om – buiten de gevechten – een rol te herproberen), buffs en debuffs, stukken uitrusting met verschillende bonussen… Als een Bard is het na een tijdje heel ongebruikelijk om een sociale check niet te halen en kan je zelfs een aantal bazen overtuigen niet tegen jou te vechten, en bovendien om ook hun eigen troepen en misschien zelfs zichzelf uit te schakelen. Vooral als je personages een aantal levels onder hun riem hebben, worden de gevechten heel leuk. Het probleem is wél dat je in de eerste levels minder opties hebt én veel vaker aanvallen zal missen, wat irritant kan zijn. Na een tijdje (pakweg level 3 of 4) heb je echter al veel meer mogelijkheden. Je eerste feat (een extra bonus om jezelf mee te verbeteren) komt pas ten vroegste op level 4. Ook kan je zowel tijdens als tussen de gevechten potions (die je ook overal kan vinden of kopen) gebruiken, dus is healen niet zo moeilijk. Als er iets is van Original Sin 2 dat we niet leuk vinden, is het wel de vreselijke inventory management. Gelukkig is het hier beter en kan je, bijvoorbeeld als je op je weapon slot klikt, alle beschikbare wapens zien, hoewel je na een tijdje nog veel in je rugzak zal zitten hebben.

5E betekent ook dat je veel vaardigheden maar één of een paar keer kan gebruiken voor je moet rusten, wat je vooral in het begin beperkt. Je krijgt twee korte rusten (snelle genezing, sommige mogelijkheden worden terug beschikbaar) voor je een lange rustpauze moet nemen om alles terug te krijgen. Dat laatste kost je eten of drinken, maar dat kan je overal vinden en is geen enkel probleem. Lang rusten om bijvoorbeeld je spell slots terug te krijgen betekent wel dat bepaalde quests waar iets dringend aan de hand is (een brandend huis met mensen in, iemand die aan het stikken is…) zonder jouw hulp verdergaan, vaak met desastreuze gevolgen. Het probleem is dat het spel dat niet uitlegt en je dat zal moeten ondervinden of ernaar zal moeten raden. Aan de andere kant word je gedwongen om genoeg te rusten, zelfs als je je vaardigheden niet terug nodig hebt, want een groot deel van de scènes met je teamleden (of dieren die je in de wereld vindt!) spelen zich enkel in je kamp af. Je krijgt de indruk dat dit systeem erin zit omdat het ook in 5E aanwezig is, en dat het toch wat anders had mogen zijn.

Een laatste irritatie is dat NPC’s soms spontaan beginnen te praten tegen het eerste personage dat ze zien in plaats van tegen je eigen personage. Oké, je kan hen dan nog wel controleren en hun antwoorden kiezen, maar zo is het niet meer jouw avontuur (en kan het zijn dat je bepaalde bonussen van je eigen personage zal missen). Dit gebeurt niet als je zelf met NPC’s gaat praten, maar wel wanneer je bijvoorbeeld een groep verrast of (héél soms) wanneer een gevecht gedaan is, waardoor je er nog eens extra voor moet zorgen dat de laatste slag (of stoot, of por, of spreuk, of…) door jouw personage is uitgevoerd.

Vormgeving en ervaring

Met zo’n massief spel is het niet verwonderlijk dat er hier en daar ook wat bugs in zitten. Toch waren het er minder dan je cynisch zou verwachten. We zijn jammer genoeg één gebroken quest tegengekomen die niet te voltooien was, en één verloren gewaande smeedse die pas wou werken nadat we een eerdere save hadden herladen (en een baasgevecht moesten herdoen), maar afgezien daarvan was onze ervaring heel vlot. Ook op minder krachtige pc’s draait alles goed, hoewel je zoals bij elk spel dan wat zal moeten prutsen in de settings. Crashes zijn nog niet voorgekomen.

Qua vormgeving is Baldur’s Gate 3 ook een hele prestatie. Voor een CRPG zijn de graphics best goed (maar zeker niet de beste), en in tegenstelling tot voorganger Divinity: Original Sin 2, krijg je hier wél volledige cutscenes en wordt er tijdens de dialogen ingezoomd op je personages. Graphics zijn natuurlijk niet alles, en het is vooral als we kijken naar het design van de personages en de omgevingen dat Larian een hoge score haalt. Je zal verschillende (soms massieve) gebieden bezoeken die elk hun eigen visuele identiteit hebben en ook vaak boordevol kleur zitten. Achter elk hoekje of onder elke struik kan er natuurlijk ook iets verstopt zitten, dus je moet goed opletten.

De muziek is na die in Divinity: Original Sin 2 alweer van de hand van Borislav Slavov en is een plezier om naar te luisteren. Vooral het hoofdthema zal in je oren blijven zitten, en daarnaast zijn er nog een aantal andere thema’s die vaak terugkomen. Er was ook een zalig moment waarbij bepaalde vijanden een lied zongen voor we tegen hen vochten. Dat lied kreeg dan een meer actievolle versie tijdens het gevecht om dan na onze overwinning in een rustige interpretatie te weerklinken terwijl we het gebied nog wat verkenden. Echt leuk!

De voice acting in Baldur’s Gate 3 is ook heel goed. Je zal aan de ene kant wel bij de NPC’s, en dan vooral bij bepaalde vijanden, het typische lower class British tegenkomen, maar het stoort niet en bovendien zijn al je compagnons prachtig vertolkt. Speciale erkenningen gaan voorlopig naar de schitterende vertelster Amelia Tyler, die je als een ware DM helemaal in de sfeer houdt, en naar Samantha Béart, die Karlach speelt. Waarom hebben we het nog niet over de meer beroemde stemacteurs gehad? Omdat we hen nog niet tegengekomen zijn. Sorry, J. K. Simmons, Jason Isaacs en Maggie Robertson (Lady Dimitrescu uit RE8), hopelijk maken we snel kennis!

Baldur’s Gate 3 is een pleidooi voor de eigen visie

Baldur’s Gate 3 is niet het eerste spel dat probeert om de ervaring (en dus niet enkel de mechanics) van een tabletop RPG in een videogame te veranderen, maar slaagt er wel het beste in van alle games. Zelfs met de beperkingen van een videospel krijg je zoveel keuze, zowel op narratief vlak als qua gameplay, dat de creativiteit van zowel de makers als van jezelf de mogelijkheid krijgt zich helemaal te ontplooien. Niet elk spel kan of moet even groots of creatief zijn en vol keuzevrijheid zitten, en voor kleinere studio’s zal het onmogelijk zijn dezelfde nieuwe prestaties te halen. Baldur’s Gate 3 toont echter wel nog eens welke schitterende resultaten er kunnen zijn als ontwikkelaars hun eigen visie volledig kunnen uitwerken. Dat is de hopelijk nieuwe standaard die nagevolgd moet worden, niet de omvang van een spel. Er zijn andere games die even lang of langer ontwikkeld geweest zijn met een even groot of groter budget, maar die dankzij bemoeienissen van uitgevers of zielloze verslaving aan microtransacties of veel te dure DLC een veel minder speciaal gevoel achterlaten. 

En nu Baldur’s Gate 3 nog uitspelen en kijken of het allemaal nóg indrukwekkender wordt…