The Fabelmans review: warm en eerlijk familieportret

Heb je je ooit afgevraagd hoe Steven Spielberg, een van ‘s werelds meest geliefde regisseurs, in het vak gerold is? Hij zet zichzelf, maar vooral zijn eigen familie in de schijnwerpers in The Fabelmans. Het is een opvallend eerlijke en intieme kijk op zijn jeugd die tegelijk een ode aan de cinema is. De film maakt dan ook kans op zeven Oscars.

Je doel vinden

De jonge Sammy Fabelman (Mateo Zoryan Francis-DeFord) beleeft een grote avond aan het begin van The Fabelmans. Zijn ouders nemen hem voor het eerst mee naar de bioscoop, voor Cecil B. DeMilles The Greatest Show on Earth. Sammy is begeesterd door een treincrashscène, maar niet uit angst zoals zijn ouders denken. Hij vraagt een trein voor kerst om die daarna te kunnen doen crashen. Mama Mitzi (Michelle Williams) geeft hem een camera om het stel niet te blijven beschadigen, en de rest is geschiedenis. Samen met zijn zussen en later ook zijn vrienden bedenkt hij alsmaar creatievere manieren om actie op camera te krijgen. Die scènes zijn heerlijk opgebouwd en bevatten een aantal knipogen naar Spielbergs eerdere werk.

Maar terwijl Sammy zijn doel gevonden lijkt te hebben, blijven zijn ouders wat op de dool. Mitzi was ooit een concertpianiste, maar gaf dat op toen ze trouwde en kinderen kreeg. Vader Burt (Paul Dano) is dan weer een workaholic en vastbesloten om het te maken als computeringenieur, samen met zijn beste vriend Bennie (Seth Rogen). Dat zorgt al snel voor spanningen in het gezin. Mitzi krijgt het mentaal steeds moeilijker en wordt onvoorspelbaar, Burt sluit zichzelf wat meer af. Sammy wordt ouder en beseft dat alles veel ingewikkelder is dan hij dacht.

Mantel der liefde

Met 2,5 uur op de teller is The Fabelmans een lang familieportret, maar er gebeurt zodanig veel dat je die lengte grotendeels vergeet. Het gezin verhuist twee keer, we doorlopen een stuk van Sammy’s kindertijd en zijn adolescentie, met alles wat daarbij komt kijken. Op school krijgt hij vaak te maken met antisemitisme van pestkoppen, zeker wanneer het gezin voor Burts werk verhuist van New Jersey naar California. De vrienden die hij had, moet hij achterlaten. Zijn introverte neigingen zorgen bovendien soms voor paniekaanvallen. Een lief vindt hij wel in de katholieke Monica, die hem aanmoedigt om zijn passie voor film te gebruiken op school.

Hoewel The Fabelmans gefictionaliseerd is, deinst Spielberg er niet voor terug om de kleine kantjes van zijn gezin te tonen. Zowel zijn eigen koppigheid of occasioneel gebrek aan tact, maar zeker ook die van zijn ouders. Burts ambitie gaat soms voor op alles, en hij heeft het moeilijk om Sammy’s dromen te steunen. Mitzi’s problemen zorgen soms voor absurde maar ook pijnlijke en gevaarlijke momenten. Daar komt nog eens bij dat ze Sammy deels meesleurt in een geheim dat hen allemaal aanbelangt. Voor die keuzes moet je Spielberg wel bewonderen, want er wordt vaak veel bedekt met de mantel der liefde. Zijn scenario toont hen op een genuanceerde manier die hen heel erg menselijk maakt.

Empathie

Hij kan ook wel rekenen op een slim gekozen cast. Weinig acteurs kunnen beter empathie uitlokken dan Paul Dano en Michelle Williams. Dano heeft een veelzijdigheid die niet veel anderen gegeven is, om er zowel aandoenlijk als een beetje sinister uit te zien (zoals we konden zien in Prisoners en The Batman). Williams heeft niet de makkelijkste opdracht, want Mitzi kon in andere handen te slecht overkomen, maar in haar handen is daar geen sprake van. Hoe ze schakelt tussen impulsieve speelsheid en pakkende teleurstelling is indrukwekkend.

Seth Rogen en Judd Hirsch zijn allebei erg goed in hun bijrollen, maar nieuwkomer Gabriel LaBelle laat een stevige indruk achter als de fictieve Steven Spielberg. Je aandacht wijkt zelden van hem af als hij in beeld is, geen koud kunstje met zulke tegenspelers. Enkel de keuze om hem blauwe lenzen te geven om overeen te komen met de ogen van zijn evenbeeld en jongere versie is soms afleidend en in een fictieve versie eigenlijk onnodig.

Oude getrouwen

Het is een Spielberg-film, dus alles klinkt en ziet er opnieuw onberispelijk uit. Van de lichtreflectie die de regisseur en cinematograaf Janusz Kamiński in elke film stoppen ben ik niet zo’n fan, maar Kamiński’s kleurenwerk blijft een stijl op zich. John Williams, die andere Spielberg-vriend, zorgt opnieuw voor de muziek, een score vooral gedragen door de piano. Het is minder opvallende muziek, maar daarom niet minder mooi. Williams is ondertussen 90, maar zei onlangs dat hij muziek zal maken voor Spielberg zolang hij kan.

The Fabelmans is een familieportret dat onvermijdelijk wat getint is door nostalgie, maar Spielberg is realistisch genoeg om dat binnen de perken te houden. Het laatste shot is een mooie ode aan zijn parcours als regisseur en een reminder om creatief te blijven.

The Fabelmans is vanaf 10 februari in avant-première te zien en vanaf 22 februari in alle bioscopen.