Het verhaal van Ultimate X-Men begon rond de eeuwwisseling en vond zijn oorsprong in bittere noodzaak. In deze periode was Marvel Comics aan het opkrabbelen van een mogelijke bankroet.
Een van de zaken die hen parten speelde was het feit dat de lopende stripreeksen nogal naar hun eigen navel staarden. Je moest wel haast een graad in de literatuur hebben om nog chocola te kunnen maken van de verhalen die veelal naar zichzelf verwezen. De verkoopcijfers waren sinds de jaren 90 aardig ingestort en er was maar weinig instroom van nieuwe lezers. Wat te doen?
Onder de bezielende leiding van Bill Jemas en Joe Quesada werd gestart met het Ultimate-universum. Deze comics waren bedoeld voor de tieners en twintigers van deze periode. De nieuwe lezers die graag superheldenstrips op zouden pakken maar niet weten waar te beginnen. Er werd gestart met vier reeksen die begonnen met de vraag hoe de betreffende held of helden zouden beginnen wanneer Stan Lee en Jack Kirby ze zouden ontwikkelen in 2000 in plaats van 1962.
Natuurlijk kreeg Marvels vlaggenschip The Uncanny X-Men de Ultimate-behandeling. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat deze reeks samen met Ultimate Spider-Man geschreven zou worden door Brian Michael Bendis. Maar deze had natuurlijk al veel werk en durfde het simpelweg niet aan om de X-Men onder handen te nemen. En dus kwam Marvel uit bij de tweede optie: Mark Millar.
Wat veel mensen nu niet beseffen, was hoe moeilijk het voor de uitgever was om goede talenten aan zich te binden. Iedereen was bang dat Marvel kopje onder zou gaan en dat zij dan zouden blijven zitten met een onbetaalde factuur. De enige talenten die zich wilden binden waren mensen die niets te verliezen hadden en daar hoorde Mark Millar bij.
Hij had de jaren daarvoor furore gemaakt bij DC Comics onder de vleugels van Grant Morrison en Warren Ellis. Millar was doorgebroken als schrijver van de populaire comic The Authority maar had zich bij DC onmogelijk gemaakt door de hoofdredacteur Paul Levitz een gebrek aan ruggengraat te verwijten. Hij kon niet anders dan naar Marvel Comics omdat DC hem niet meer wilde hebben.
Maak kennis met The Ultimate X-Men
De mutanten leven in een wereld die hen haat en vreest. De eerste comic wrijft je dat al meteen onder de neus. Een zwerm Sentinels vliegen over Los Angeles en doden willekeurig mensen. Een van deze mensen lijkt aan de dans te ontsnappen maar wordt door een Sentinel doodgetrapt. De reden? Hij draagt het gen wat van hem een mutant maakt.
In de nieuwsberichten die volgen, merk je in wat voor wereld we leven. Magneto en zijn Brotherhood of Evil Mutants zaaien dood en verderf en steken hun ambities over het neerzetten van een nieuwe wereld voor mutanten (en het onderwerpen van de normale mens) niet onder stoelen of banken. Het valt dus te begrijpen dat de Amerikaanse regering nogal drastisch ingrijpt.
Ondertussen zien we ook hoe een jonge Jean Grey enkele mutanten rekruteert voor de X-Men. In deze harder wordende wereld is er namelijk ook een baken van hoop voor de mutanten. Een zekere Charles Xavier heeft enkele jonge mensen om zich heen verzameld om een instituut op te richten. Een school waar mutanten een plek hebben om tot rust te komen maar ook waar ze kunnen leren om hun plek in de wereld in te nemen. Een plek waar ze zich in kunnen zetten voor de droom van Xavier. Een droom waarin mensen en mutanten in vrede samen leven.
Een fraai tijdsdocument
Het is heel bijzonder om deze comics na 20 jaar weer te zien. Het is duidelijk dat Marvel hier heel hoog op inzette. Het leeuwendeel van deze eerste omnibus is getekend door Andy Kubert. Maar ook invalkrachten als Esad Ribic en David Finch mogen er zijn. Deze omnibus bevat ook de miniserie Ultimate War, die werd getekend door Chris Bachalo. Grafisch geeft deze eerste omnibus je het beste superheldentekenwerk dat je zou wensen.
Mark Millar was een mede-architect van het Ultimate-universum en schreef een groot deel van de issues in deze omnibus. Hij had echter weleens wat moeite met zijn deadlines. Daarom schrijven Chuck Austen en Geoff Johns (ja, DC’s wonderboy werkte ooit voor Marvel) ook een fill-in issue.
Het is een verhaal dat stiekem twee keer verteld wordt. Het draait om de confrontatie tussen de X-Men, en dan Charles Xavier in het bijzonder, en Magneto. Het is een confrontatie tussen twee wereldvisies. De ruimte tussen de twee confrontaties wordt ingenomen door een trits aan soapachtige verwikkelingen die vermakelijk zijn, zoals het subplot van een Beast die denkt een leuk meisje via internet gevonden te hebben maar niet beseft dat hij met The Blob chat, maar ze lijken vooral bedoeld te zijn om de ruimte op te vullen.
Je merkt dat Mark Millar moeite heeft om echt te schrijven. Mensen maken geen ontwikkeling door. In feite merk je dat hij moeite heeft om een verhaal na 12 issues nog boeiend te houden. Al probeerde hij hier wel. Inmiddels schrijft hij comics voor Netflix die niets meer dan filmpitches zijn. Als je deze comic hebt gelezen, dan begrijp je waarom.
Epiloog
Met het Ultimate-universum liep het uiteindelijk slecht af. De lopende Spider-Man- en X-Men-reeksen in het reguliere universum werden dankzij nieuwe schrijvers weer goed. En eigenlijk werden de Ultimate comics achterhaald door de ontwikkelingen in Hollywood en door veranderende lezersvoorkeuren irrelevant.
Het is een prachtig uitgevoerde comic en het voldoet absoluut aan de cool-factor. Voor het grotere plaatje van het Marvel Universum is het totaal irrelevant. Toch herken je ook wel de tijdsgeest van de eeuwwisseling in de pagina’s van deze omnibus, dus het is absoluut lekker leesvoer.
Ultimate X-Men omnibus verscheen in november 2022. Koop deze omnibus bij bol.com
