Net zoals bij zombiefilms neemt ook het succes van de zogeheten “traditionele” comedyseries af. Er worden er nog elk tv-seizoen gemaakt, maar slechts een paar blijven ook echt lang genoeg plakken om een impact te hebben. Wat werkt er dan wel? Het nieuwe soort comedy waarin je de grappen soms tussen de lijntjes moet herkennen.
*Nervous laughter*
De wereld van vandaag kent twee fenomenen die de popcultuur beïnvloeden: peak TV en politieke en wereldwijde onrust.
Het leven is niet om te lachen. Of toch niet altijd. Dat zullen de meesten onder ons wel weten, maar Hollywood lijkt dat de laatste jaren ook te beseffen. Er worden steeds minder traditionele sitcoms gemaakt van het kaliber van Friends of The Office, en als iemand zich er toch aan waagt, lijken ze geen lang leven beschoren. Al zeker niet bij een jonger publiek. De wereld van vandaag kent twee fenomenen die de popcultuur beïnvloeden: peak TV en politieke en wereldwijde onrust. Er is dus heel veel televisie van hoge kwaliteit beschikbaar, en dat komt goed uit, want velen gebruiken tv en film om even te ontsnappen aan een steeds meer verdeelde wereld. Maar tegelijkertijd willen we ze kunnen begrijpen. Dat geldt voor de gewone man in de straat, maar ook voor film- en tv-makers.
Daarin kan wel eens de reden liggen voor het toenemend aantal donkere komedies, waarbij humor en tragedie vaak dicht bij elkaar liggen. Vroeger waren er ook al series die regelmatig naar drama neigden, zoals Curb Your Enthusiasm en Louie, maar toen werden ze vaak gewoon komedies genoemd. Vandaag is de term alomtegenwoordig. Dark comedies beloven je lachspieren te bedienen, maar halen hun humor vaak uit minder geestige onderwerpen. Humor wordt door velen gebruikt om moeilijke thema’s te relativeren, en zo kan een publiek er toch mee in contact komen zonder in een depressie geduwd te worden.
Atlanta
Dé serie die de term aan aanzien deed toenemen, was Atlanta. Acteur Donald Glover leerden we kennen in de “traditionele” comedy Community (al past het schoentje ook hier niet echt). Maar de acteur en rapper ontgroeide de serie, en hij zette zijn eigen project op. In het begin wist ik niet zo goed wat ik van Atlanta moest denken. Een serie over een man die zijn neef helpt om rapper te worden, het leek niet meteen iets voor mij. Ik vond het eerder een drama dan een comedy. Maar het loonde om een paar afleveringen uit te zitten, want dan pas begreep ik wat Glover wilde doen.
Het loonde om een paar afleveringen uit te zitten, want dan pas begreep ik wat Glover wilde doen.
Van een zwarte Justin Bieber, een aflevering over een alligator, een achtervolging in het bos tot een van de meest angstaanjagende 30 min uit de recente tv-geschiedenis. De kans is groot dat je het fenomeen Teddy Perkins zag passeren op sociale media, of op de Emmy-uitreiking. Via Atlanta geven Glover en co commentaar op de hiphopindustrie, (zwarte) mannelijkheid, klassenverschillen, discriminatie, het Amerikaanse gevangeniswezen en een resem andere thema’s. Daarbij word je niet overspoeld door monologen of overduidelijke gesprekken. Subtiliteit en creativiteit zijn de codewoorden. Via surrealistische situaties en weinig expliciete uitleg doet hij je soms ongemakkelijk lachen en soms oprecht.
Barry
De afgelopen maanden zat iedereen gekluisterd aan HBO voor Game of Thrones, maar eigenlijk was het de serie die erop volgde die mensen echt (positief) verbaasde. Het tweede seizoen van Barry schakelde net als Atlanta nog een versnelling hoger na een uitstekende eerste reeks afleveringen. De pilot bespraken we vorig jaar al, maar ook hier heb je meerdere afleveringen nodig om volledig mee te zijn met wat de serie wil zijn. In Barry is soldaat-turned-huurmoordenaar Barry zijn criminele leven beu. Toevallig belandt hij bij een theatergezelschap, waar hij zijn nieuwe passie vindt.
Het tweede seizoen van Barry was verbazend genoeg nóg beter dan het eerste.
Deze absurde en, laat ons eerlijk zijn, een beetje onnozele premisse zijn echter het perfecte platform voor maker Bill Hader om te schitteren. De Saturday Night Live-acteur is vooral bekend om zijn goofy rollen, maar in Barry kan hij een heel andere, duistere kant laten zien. En dat gaat hem uitstekend af. Ook Barry zelf probeert een andere kant van zichzelf te ontwikkelen, na zo lang omgeven te zijn door geweld. Maar het verleden laat je niet zo makkelijk los, en op het einde van het eerste seizoen moet Barry een keuze maken, die gevolgen heeft voor de rest van de serie.
Het tweede seizoen van Barry was verbazend genoeg nóg beter dan het eerste. Want naast verrassende plotwendingen en humor waarvan je je afvraagt “Mag ik hier eigenlijk mee lachen?” weten Hader en mede-bedenker Alec Berg nu zeker wat werkt en gaan ze er verder mee. De persoonlijkheid en het verleden van Barry worden uitgediept. De meest memorabele personages, wholesome kartelbaas NoHo Hank (een fantastische Anthony Carrigan) en de oneindig ambitieuze Sally (Sarah Goldberg), krijgen eigen verhaallijnen die ook nog eens spelen met stereotypen en verwachtingen.
NoHo Hank blijft het vrijwel enige echt zachte personage, ondanks dat hij via zijn criminele organisatie illegale dingen doet en mensen vermoordt. Barry toont hoe die zachtheid in een machtspositie een voordeel en een nadeel kan zijn. Het is tegelijk een omkering van de toxic masculinity die vaak in die wereld overheerst.
Sally wil het nog steeds maken in de film- en tv-industrie, maar moet leren omgaan met de harde realiteit daarvan. Kansen zullen je niet altijd te beurt vallen, ook al verdien je ze. Maar ook zij heeft nog een geheim dat haar leven vorm heeft gegeven. Al deze elementen resulteren in een verhaallijn over de druk van de maatschappij om zowel zwakte te tonen als je beter voordoen dan je bent, en dan vooral op welke manieren dat geldt voor een vrouw. Een minutenlange monoloog in aflevering 7 bewijst hoe goed Goldberg, Hader, Berg en hun schrijvers dat allemaal hebben aangepakt.
De creativiteit in het tweede seizoen mondde uit in ronny/lily, een echte rollercoaster van een aflevering.
Barry zelf moet zich steeds meer de vraag stellen of hij nog een tweede kans verdient, of mensen echt kunnen veranderen en hun verleden zomaar kunnen ontgroeien. Is iemand die geweld pleegt ook automatisch een kwaadaardig persoon, of niet? Net als in Atlanta worden deze onderwerpen lichtjes verborgen in absurde en vaak hilarische, soms angstaanjagende situaties.
De creativiteit in het tweede seizoen mondde uit in ronny/lily, een echte rollercoaster van een aflevering. Barry moet nog een laatste klus klaren om (denkt hij) huurmoordenaar af te zijn, maar dat loopt helemaal uit de hand wanneer zijn slachtoffer een taekwondokampioen blijkt. Even later komt ook zijn dochter in beeld, en zij lijkt recht uit een horrorfilm te komen. Deze “feral mongoose”, zoals Barry haar omschrijft, maakt van ronny/lily een heerlijk absurde maar toch emotionele aflevering waarvan ik er graag meer wil zien in seizoen 3.
Atlanta is te bekijken op Fox. Vandaag maandag wordt de serie opnieuw uitgezonden vanaf aflevering 1.
Barry is te bekijken op Play (More) van Telenet.
Geïnteresseerd in nog meer donkere komedies? In Atlanta en Barry zijn vooral mannen de hoofdpersonages. Eerder bespraken we al Russian Doll en Dead to Me, uitstekende reeksen met vrouwen in de hoofdrol.
