Vorige zomer schreef ik een artikel (lees: essay) over waarom Person of Interest een van mijn favoriete series aller tijden is, maar ook waarom het ten onrechte in limbo gehouden werd door de Amerikaanse zender CBS. Ondanks het drama op zenderniveau hebben de makers een ijzersterk laatste seizoen neergezet. Ter ere van de blu-ray- en dvd-release van seizoen 5 en om ook de makers van jouw favoriete series die kans te geven, geven we even een kleine handleiding mee.
Tip 1: keer terug naar de essentie
In de eerste seizoenen was Person of Interest eerder een procedural, en in seizoen 5 keert de serie even terug naar die roots. Afleveringen 5, 6 en 8 zijn mooie voorbeelden van hoe de serie ook dat format net iets beter kan maken. In ShotSeeker moet John ene Garvin beschermen, een werknemer van een bedrijf dat verantwoordelijk is voor een hoogtechnologisch geluidsbeveiligingssysteem, ShotSeeker. Met die software kan je geweerschoten opvangen uit heel de stad. Een van Garvins vrienden werd vermoord omwille van haar controversieel onderzoek, en die moordenaars willen het bestaan van die research doen verdwijnen door ShotSeeker te hacken en zo ook Garvin om te leggen.
In de aflevering die daarop volgt, A More Perfect Union, krijgt het team het nummer van een huwelijksakte. John en Root komen terecht op een huwelijk, waar ze ogenschijnlijk moeten voorkomen dat een misnoegde vader van de bruid zijn nieuwe schoonzoon iets aandoet. John en Finch bevinden zich nog eens in het ziekenhuis in Reassortment, maar niet voor zichzelf. In een van de afdelingen is namelijk een variant van de vogelgriep uitgebroken. Samaritan (de evil twin van The Machine) heeft het zo gemunt op drie mensen. Of zo lijkt het eerst toch…
Teruggrijpen naar het begin in het laatste seizoen werkt omdat je de kijkers even ademruimte geeft voor de final showdown, maar ook omdat je hen eraan herinnert waarom ze de serie eerst zo goed vonden en tegelijk ook toont hoeveel die gegroeid en geëvolueerd is. En Person of Interest zou Person of Interest niet zijn mochten ook die verhaallijnen uiteindelijk niet bijdragen aan het grotere geheel. Dan krijg je het beste van twee werelden.
Tip 2: blijf trouw aan je personages
Naast de stukjes procedural is er ook in seizoen 5 plek voor een karakterstudie van de hoofdpersonages. In SNAFU, de tweede aflevering, worden Finch en Reese door een softwarefout (eerst met hilarische imitaties van de cast door de cast) uit het geheugen van The Machine gegooid. Ze worden nu gezien als bedreigingen. We krijgen ook flashbacks te zien van de beginstadia van The Machine en de moeilijke beslissingen die Finch moest nemen om het systeem optimaal te doen werken.
Door het contrast tussen het heden en verleden (en ook de parallellen) worden we ook als kijkers verplicht om na te denken over wat goed en kwaad is. Want elk lid van het team heeft dingen gedaan die niet door de beugel kunnen. De serie heeft die vraag al een paar keer aangehaald doorheen de seizoenen, maar door het ook hier nog eens aan te snijden, beseffen we dat niet alles zomaar zwart of wit is. De makers van Samaritan hadden aanvankelijk wellicht goede bedoelingen, maar zijn er te ver in gegaan en daarna hun weg verloren. Doordat The Machine anders gebouwd is en wel rekening houdt met nevenschade blijven Finch en co dat lot bespaard.
Ook in de derde aflevering wordt er nog aan de personages gewerkt. Het nieuwe nummer blijkt een persoonlijke connectie te hebben met John, en we ontrafelen ook zijn verleden nog iets meer. In de aflevering erna, 6,741 tasten de schrijvers de grenzen van Shaw af, hoe ver ze bereid is om te gaan voor de missie en haar teamleden. Deze aflevering is één van de beste die serie gemaakt heeft.
Tip 3: geef je acteurs nog een laatste acteerkluif
Dat Person of Interest een topcast heeft, weten jullie wellicht ook al. Zij schakelen nog een versnelling hoger in het laatste seizoen. In de honderdste aflevering, The Day the World Went Away, spuwt The Machine het sofinummer van Finch uit nadat zijn dekmantel openbaar wordt. Michael Emerson gooit hierin hoge ogen, wanneer Finch de lange strijd stilaan moe wordt en niet meer handelt zoals we dat altijd van hem gewend waren. Die verandering in de computerspecialist wordt in Emersons capabele handen een enigszins begrijpelijke evolutie en geen plotse ommezwaai. Ook Sarah Shahi en Amy Acker krijgen afleveringen waarin zij hun acteertalent nog even in de schijnwerpers kunnen zetten. In de allerlaatste aflevering bewijst Jim Caviezel waarom hij en Reese het ideale toegangspunt waren in de pilot.
Tip 4: beloon de fans van het eerste uur
Iets waar ik het in mijn vorige artikel niet over had om echt alle mogelijke spoilers te vermijden, is eigenlijk ook één van de dingen waar Person of Interest bekend om is geworden: de relatie tussen Root en Shaw. Al in de eerste aflevering van Sarah Shahi merken fans iets op tussen de twee. ‘Shoot’ is geboren. Aanvankelijk is er enkel geplaag en (al dan niet gespeelde) irritatie tussen twee vrouwen die heel verschillend zijn. Maar Amy Acker vertelde op Comic Con in 2014 dat dat al snel veranderde. De schrijvers begonnen steeds meer hints expliciet in het script te zetten. Iedereen zag het potentieel. In seizoen 5 worden de fans beloond voor hun trouw aan de grootste ship uit PoI (met daarna Reese/Finch en Reese/Carter).
Ook de elfde aflevering, Synecdoche, heeft iets in petto voor de mensen die de serie vanaf het begin gevolgd hebben. In die aflevering reist het team naar Washington voor hun bekendste nummer tot nu toe: de president van de VS. Dat doet je eigenlijk afvragen waarom dat pas na vijf jaar het geval is, en of enkel in New York de criminaliteitscijfers iets lager blijven dankzij The Machine. In Synecdoche komen we daar meer over te weten, en komt er een blast from the past die Reese en Finch eraan herinnert dat ze wel degelijk een verschil gemaakt hebben.
Om Finch daar nog meer van te overtuigen stuurt The Machine hem in de voorlaatste aflevering in een It’s a Wonderful Life-versie van de wereld, een waarin Finch zijn creatie nooit gemaakt had. Het is een veelgebruikte trope in tv, maar wel een van mijn favoriete. Elk van ons vraagt zich wellicht wel eens af hoeveel impact je hebt op je omgeving. Opnieuw vinden we hier een aantal easter eggs voor de trouwe kijker.
Tip 5: verhoog de inzet
Ondanks al het voorgaande slaagt Person of Interest erin om met het overkoepelende verhaal nog een versnelling hoger te schakelen. Helaas kan ik hier niet zo veel over zeggen zonder dingen weg te geven, maar laat ik zeggen dat de strijd tussen The Machine en Samaritan groot, tragisch en eerlijk wordt beslecht. Nogal contradictorisch, zeg je? Wel, zoals we nu al weten is alles niet altijd zwart-wit.
Wat we ook weten is dat het PoI-universum nooit een utopie of sprookje is geweest, en de stakes zijn ongelofelijk hoog in het laatste seizoen. De makers lachen er niet mee. Dat niet iedereen de eindmeet haalt, kan je hier wel uit afleiden, zeker? De verschillende verhaallijnen komen op een inventieve en onvoorspelbare manier samen, wat op het einde zelfs nog zorgt voor een naar mijn mening perfect einde, volledig in lijn met het DNA van de serie.
Tip 6: save the best for last (aka prop je laatste seizoen vol topafleveringen)
Als de Van Dale een nieuwe definitie nodig heeft van”eindigen op een hoogtepunt”, kunnen ze het logo van PoI er wel naast zetten. Door zelf te beslissen dat seizoen 5 het laatste zou zijn, hebben Jonathan Nolan (op de foto hierboven maakt hij een cameo in Return 0) en zijn crew het verhaal kunnen afsluiten zoals zij dat wilden, wat toegegeven niet heel veel series gegeven is. Niets zo frustrerends als een seizoen dat eindigt met een afgesloten verhaal, maar waar er toch nog een cliffhanger is die nooit opgelost wordt (RIP Agent Carter).
Dat creatieve licht aan het einde van de tunnel zorgde er ook wel voor dat ze de afwikkeling van de verhaallijnen in 13 afleveringen moesten doen in plaats van de gebruikelijke 22. Hoewel er daardoor ook misschien wat opbouw verloren gaat, komt zo enkel het belangrijkste aan bod en gaat het tempo omhoog. In deze bingewatchtijden is dat geen slechte zaak.
En zo goed als iedereen was het hierover met me eens. Recensenten van onder andere IGN, The AV Club (die het trouwens ook heeft over een perfecte finale) en The New York Times gaven aan meerdere afleveringen 9 en meer. De kijkers stemden maar liefst 7 van de 13 afleveringen uit seizoen 5 in de top 25 van beste afleveringen. Hoe je het ook draait of keert, het laatste seizoen is de finale indruk die je serie zal nalaten. Waarom bewaar je dan het beste niet voor het laatst?
Tip 7: rond het af met een mooie, allesomvattende quote
Eerder een tip voor mij, want niet elke serie zal hier mee gebaat zijn. Person of Interest wel. Bij de beelden die we op het einde te zien krijgen, hoort naast de prachtige muziek ook een stem. Die allerlaatste quote in Return 0 ga ik hier niet verklappen, maar eentje van eerder in de aflevering vind ik hier wel relevant.
The Machine: “I was built to predict people. But to predict them, you have to truly understand them. So, I began breaking their lives down into moments. Trying to find the connections, the things that explained why they did what they did… And what I found was, that the moment that often mattered the most, the moment when you truly found out who they were, was often their last one.”
Ze zeggen wel eens dat het niet gaat om de bestemming maar om de reis. Als de bestemming dan ook zo goed is, weet je zeker dat de reis het waard was.
