High Flying Bird is de meest recente film van Steven Soderbergh, die regisseur die op pensioen ging gaan, weet je nog? We zijn heel blij dat hij definitief op die beslissing is teruggekomen, want na Unsane is dit opnieuw een entertainend drama dat iets te zeggen heeft.
NBA: National Basketball Association, de belangrijkste professionele basketliga van de VS
Draft pick: Elk jaar mogen jonge spelers zich kandidaat stellen voor de draft van de NBA. Teams uit de liga kunnen aan het begin van het seizoen om beurt een speler kiezen. De eerste die gekozen wordt, heeft dus het grootste potentieel. Draft picks mogen niet voor een ander team spelen als ze gekozen worden.
Players Association: een soort vakbond voor basketters. Zij behartigen de belangen van de spelers en onderhandelen met de teameigenaars over salaris en winstdeling.
The man in the machine
Het script van Tarell McCraney (wiens toneelstuk werd verfilmd tot Moonlight) is flitsend en snel.
De NBA is zoals alle grote sportorganisaties een machine. Tot die conclusie kom je al snel door als je aan High Flying Bird begint. Dat ondervindt ook Erick (Melvin Gregg) nu hij mag basketten bij een team in die liga. Nu ja, spelen heeft hij nog niet kunnen doen, want de Players Association en de Amerikaanse tv-zenders raken het niet eens bij contractonderhandelingen. Met als gevolg dat het professionele basketbal in een lockout zit. Er mag niet gespeeld worden, wat betekent dat de spelers ook niks verdienen.
Rookie Erick verdient dus voorlopig niks en kan nergens anders terecht tot de lockout voorbij is. Hij leent wat geld, en zijn vertegenwoordiger Ray (André Holland, Moonlight) geeft hem daarvoor een uitbrander in de eerste scène van de film. Maar ook Ray voelt de financiële onzekerheid realiteit worden. Zijn firma krijgt voorlopig ook geen inkomsten binnen: creditkaarten werken niet meer en vervoer is ook op eigen kosten. Hij voelt de hete adem van zijn overste (Zachary Quinto).
Het script van Tarell McCraney (wiens toneelstuk werd verfilmd tot Moonlight) is flitsend en snel. Hij en Soderbergh willen vooral aanhalen hoe oneerlijk de NBA in elkaar zit. De rijke teameigenaars – voornamelijk blanke mannen – hebben volledige macht over een industrie die vooral door zwarte mannen en spelers gedreven wordt. Zij zitten vast, zowel op financieel als op promotioneel vlak, terwijl de hoge piefen nog wel even kunnen doorgaan met de lockout.
Dat beaamt Rays vroegere basketcoach (Bill Duke, heerlijk droog). Toen de Harlem Globetrotters succesvol werden, bedachten invloedrijkere mannen manieren waarop ze er munt konden uit slaan. “They created a game on top of a game.” Tegelijkertijd wijst hij erop dat spelers in de NBA ook bevoorrecht zijn. Makkelijke vergelijkingen met slavernij kunnen bij hem niet door de beugel en worden bestraft met een verplicht op te zeggen mantra.
Head in the game
De personages worden door de focus op de industrie niet heel diep uitgewerkt qua persoonlijkheid.
Spelers raken door al die manipulaties niet enkel een deel van hun vrijheid en geld kwijt. Ook de liefde voor het spel kan erdoor wegebben. Dat heeft Ray persoonlijk ondervonden. Getuigenissen van echte NBA-spelers geven hetzelfde aan. Samen met zijn voormalige assistente Sam (Zazie Beets, Atlanta) gaat de vertegenwoordiger op zoek naar manieren om de toekomst van zijn speler en zichzelf te verzekeren. Daarvoor probeert hij de sociale media te gebruiken, waar iedereen vrijheid en een platform vindt. De parallel met Soderbergh zelf is opvallend. Ook hij gaat de conventionele kanalen, de filmstudio’s, voorbij voor meer mogelijkheden bij Netflix.
High Flying Bird is wel niet niet altijd makkelijk om te volgen. Je moet basiskennis hebben van basketbal en de industrie errond (om jullie een streepje voor te geven, heb ik de belangrijkste begrippen even uitgelegd). De personages worden door de focus op de industrie niet heel diep uitgewerkt qua persoonlijkheid. Hun ambities voor de lockout zijn hier belangrijker. Toch zijn de personages niet eendimensionaal, ondanks de weinige persoonlijke achtergrond.
Vooral de vrouwen krijgen hier de betere behandeling. Sam probeert haar weg te vinden in de harde sportwereld, maar blijft bij haar principes. En twee kleine rollen maken indruk door de sterke combinatie van dialoog en actrice: Jeryl Prescott als de onverbiddelijke moeder/manager van een rivaal van Erick, en Sonja Sohn als Myra, een vertegenwoordigster van de Players Association.
De pay-off is geslaagd, en voegt een nieuwe laag aan het verhaal toe die interessante discussies in gang kan zetten over het beleid van menig sportorganisatie.
Uiteindelijk moet je even wachten op de resultaten van wat er in de tweede helft allemaal in gang gezet wordt. Maar de pay-off is geslaagd, en voegt een nieuwe laag aan het verhaal toe die interessante discussies in gang kan zetten over het beleid van menig sportorganisatie. De makers geven zelf toe dat ze het wiel niet uitgevonden hebben. Er is een referentie naar een bekend boek, The Revolt of the Black Athlete uit 1986, die de geschiedenis van blanke exploitatie van zwarte atleten detailleert. Auteur en Dr. Harry Edwards maakt zelfs een cameo. Soderbergh en co vestigen er graag nog eens de aandacht op.
Nog een raakvlak met Unsane: Soderbergh (ook DP en monteur onder een pseudoniem) greep opnieuw naar de iPhone om High Flying Bird te filmen. Met gemengd succes. De levendige kleuren en scherpe beeldvorming passen goed bij de kinetische energie die doorheen de film loopt. Maar toch valt het op dat een iPhone nog steeds moet onderdoen voor andere camera’s. In wijde shots valt de diepte vaak weg, en in scènes waarin veel licht gebruikt wordt (wanneer iemand het licht in de badkamer aansteekt, bijvoorbeeld), hapert het beeld op een onnatuurlijke manier. Maar eerlijk: als Soderbergh dankzij een iPhone sneller en liever dit soort films kan maken, neem ik dat er graag bij.
High Flying Bird is nu te zien op Netflix.
