Blijf op de hoogte
Geekster nieuwsbrief

Inschrijven

Sharp Objects: vrouwelijke woede, trauma en horror

Tijdens de eerste aflevering van Sharp Objects vermoedde ik al dat de serie niet ging zijn wat het op het eerste zicht leek: een rechtlijnige moordprocedural verteld vanuit het standpunt van een ietwat onbetrouwbare protagonist. En ik had gelijk. De fantastische HBO-serie werd een uiteenzetting over geërfd trauma en de woede van vrouwen. 

My emotions

Journaliste Camille Preaker (Amy Adams) wilde helemaal niet terugkeren naar haar geboortestad Wind Gap. Ook niet om de moord op twee meisjes te verslaan. Maar haar eindredacteur wilde het zo, en dus trok ze toch naar Missouri. Haar verleden verstopte ze dankzij de flessen drank die ze leegde en de lange mouwen en broeken die ze droeg. Haar moeder Adora (Patricia Clarkson) is geobsedeerd met hoe ze overkomt bij haar dorpsgenoten, en daardoor schaamt ze zich voor alles wat Camille komt doen in Wind Gap. Na de moorden is ze bovendien bijzonder overbeschermend voor Camilles jongere zus Amma (Eliza Scanlen).

In Sharp Objects zien we een sprekend voorbeeld van hoe vrouwen vaak omgaan met woede.

Hetzelfde deed ze toen Camille jong was. Haar intussen overleden zus Marian was constant ziek, en die angst heeft Adora overgeheveld op haar jongste kind. Maar het overheersende gedrag had duidelijk een effect op beide dochters van Adora. Camille verzette zich tegen haar moeder en Amma rebelleerde buitenshuis door zich uitdagend te kleden, te feesten en te drinken. Maar Camille werd na de dood van haar zus overmand door alle geïnternaliseerde woede en trauma en begon te drinken en zichzelf te snijden.

En hierin zien we een sprekend voorbeeld van hoe vrouwen vaak omgaan met emotie, vooral woede. Hoe je het ook draait of keert, vrouwen worden vandaag de dag nog steeds vaak onderschat. De frustratie die daaruit voortkomt, uiten we meestal niet door eens goed te roepen, zoals dat bekend is bij onder andere bekende mannen en bedrijfsleiders. Vrouwen internaliseren. We richten onze frustratie voornamelijk op onszelf. Dat is wellicht een van de redenen waarom depressie en burn-out op het werk over het algemeen meer voorkomen bij vrouwen.

Maar omgekeerd is er ook een probleem. Mannen, zelfs jongens, worden aangeleerd om geen “zachte” emoties te tonen, zoals verdriet of angst. Daarom kanaliseren zij dat vaak naar woede en geweld, zoals “echte mannen” dat doen. Het is ook de reden waarom niemand in Wind Gap eraan twijfelt dat een man de meisjes vermoordde. Een vrouw heeft bovendien niet de fysieke kracht om tanden uit te trekken met een tang, zoals bij de meisjes gebeurd was. Gendervooroordelen op hun best.

Van vrouw tot vrouw

Maar de woede van Camille (en Amma) komt vooral voort uit trauma, en daarin staat hun moeder centraal. En vreemd genoeg is dat een tot nu toe weinig behandeld thema geweest in films en tv. Vrouwen met “daddy issues” zijn er in overvloed, maar de relatie tussen moeders en dochters is minstens even belangrijk – en kan even schadelijk zijn. In het overgrote deel van de popcultuur komt een slechte relatie met de vader bij een (hetero)vrouw tot uiting als ze zelf een liefdesrelatie wil aangaan. Maar dat heeft eerst en vooral een effect op de persoon zelf. Bij een slechte relatie met een moeder, zoals het geval is bij Camille en Adora, ligt de focus eerder op hoe dat de persoonlijkheid van Camille veranderd heeft. Relaties zijn daar een onderdeel van. Zelfs op dat vlak is er een verschil in weergave.

Een gebarsten moeder-dochterrelatie kan bij momenten liefdevol zijn, maar vaak ook keihard.

Hoe je het ook draait of keert, een moeder is bij velen het eerste en belangrijkste vrouwelijke rolmodel in hun leven. Bewust of onbewust, we willen dat ze trots is op wie we zijn en wat we doen. En de visie over wanneer je nu precies goed bezig bent met je leven, botst soms met elkaar. Kritiek of afwijzing door een moeder komt meestal harder aan dan van iemand anders. Daardoor kan er ook veel frustratie ontstaan. Een gebarsten moeder-dochterrelatie kan bij momenten liefdevol zijn, maar vaak ook keihard. En het is verfrissend dat dat in Sharp Objects aan bod komt.

Horror op het kleine scherm

Deze serie werd wellicht door velen omschreven als traag omdat je niet de snelle vooruitgang hebt van plot point naar plot point, waarbij alle ontwikkelingen duidelijk uitgesproken of herhaald worden. Sharp Objects geeft je echter alles wat je nodig hebt. Geen enkele minuut, seconde wordt verspild. De ongewone, flitsende montagestijl verbergt meer informatie dan je op het eerste zicht zal beseffen. We leren Camille kennen dankzij de flashbacks en droombeelden. Pas achteraf begrijp je waar elk moment zijn plaats had. Dit is geen serie die je in de achtergrond kan opzetten terwijl je de krant leest of de was opvouwt. Jean-Marc Vallée dwingt je om aandachtig te zijn, om verder te kijken dan wat je ziet. En dat is niet eens zo moeilijk, dankzij het tempo en de dosering van informatie. Daardoor voelt Sharp Objects op bepaalde momenten aan als een horrorfilm.

Camille voelt zich bijna constant ongemakkelijk in de thuishaven waar zij niet meer thuishoort. Dat gevoel neem je als kijker over van haar. Alle personages in Wind Gap lijken zo het tegenovergestelde van onze gids doorheen het stadje dat er wel iets mis moet zijn. De slepende beelden van de rollerschaatsende meisjes – die vaak de enige mensen in het openbaar lijken- , de close-ups en focus op Adora, Alan en zijn grote liefde, zijn muziekinstallatie, de vrouwen in Wind Gap… Van Camille krijgen we mondjesmaat te zien wat ze verbergt, maar alle anderen blijven een gesloten boek. Als je dan te weten komt dat sommigen onder hen wel degelijk iets te verbergen hebben, voel je je gevalideerd, maar niet beetgenomen of teleurgesteld. Want Camille is ons ankerpunt in deze wereld, en zij weet als geen ander dat stille waters soms metersdiepe gronden hebben.

Datzelfde gevoel van onbehagen ervoer ik ook bij het bekijken van de laatste aflevering. Op het einde van de voorlaatste aflevering komen we te weten dat Adora aan Münchhausen by proxy lijdt, een mentale stoornis waarbij je anderen ziek maakt om voor hen te kunnen zorgen en belangrijk te worden voor hen. Zo is Marian, de zus van Camille en Amma, om het leven gekomen. Vergiftigd door haar moeder. Ook Amma onderging die behandelingen al gans haar leven, en zo erfde ook zij het trauma van haar moeder. Achteraf is het volkomen logisch dat Amma meer deed dan enkel de mean girl uithangen. Adora zit in de gevangenis voor drie moorden. Camille en Amma bouwen hun nieuwe leven op in St. Louis.

Maar dat onheilspellend gevoel bekruipt je weer. Er klopt iets niet. Hier geeft de serie wel hints, in tegenstelling tot de woorden die doorheen de eerdere afleveringen in beeld verschenen. Tijdens de laatste minuten dringt het door. Uitspraken van Amma zoals “I could eat you up” tegen haar zus lijken plots wel vreemd. De jaloerse opmerking nadat haar nieuwe vriendin Mae vertelt dat ze net als Camille journaliste wil worden. De ruzie tussen de twee jonge vrouwen die Maes moeder zelf omschrijft als een woordenwisseling over “jongens of nagellak”. Je voelt dat er iets niet klopt. Deze serie doet niet aan makkelijk afgeronde en rechtlijnige conflicten. Er staat nog iets aan te komen, maar je weet nog niet wat.

De revelatie komt er opnieuw via een horrorelement: dat indrukwekkende maar enge poppenhuis, een exacte replica van het huis van de Crellins. Camille ontdekt dat de vloer in de nagebouwde slaapkamer van Adora gemaakt is uit tanden. Mensentanden. Vrouwentanden. Amma heeft zich verzet op de meest radicale manier. Door veel lawaai te maken. Amma heeft haar voormalige vriendinnen vermoord, en zo blijkt uit de end-credits scène, ook haar nieuwe vriendin. Bij Adora was de schijn omhoog houden alles. Ze wilde dat de inwoners van Wind Gap ervan overtuigd waren dat de Crellins het perfecte gezin waren. Camille, met haar “oneerbare beroep” en onconventionele levensstijl, verstoorde dat beeld, en Adora liet dat niet onopgemerkt voorbij gaan.

Amma heeft die drang naar perfectie uiteindelijk ook geërfd, en dat heeft zich vooral geuit in haar poppenhuis. Alles was precies zoals in het echte huis, tot op de bekleding van de stoelen na. De ivoren vloer van Adora’s slaapkamer was het enige struikelblok. Uiteindelijk vond de tiener daar ook een oplossing voor: de tanden van haar slachtoffers. Het eerste wat ze zegt tegen Camille als zij de waarheid beseft? “Don’t tell mama.” Want als zij het te weten komt, is ze haar moeders brave meisje niet meer. Want vrouwen doen dat niet, zo gewelddadig. “Until they do,” zei Camille daarop. Until they do, indeed.

Hoezo, je bent nog niet aan deze serie begonnen?

Regisseur Jean-Marc Vallée zal terecht zijn ster nog meer zien rijzen.

Dat al deze onderwerpen aan bod kwamen in een “prestigereeks” van HBO, is allemaal te danken aan het creatieve team. Regisseur Jean-Marc Vallée zal terecht zijn ster nog meer zien rijzen. Hoe hij de aparte visuele en ritmische stijl van Sharp Objects volledig doet slagen is een kunst apart. Auteur Gillian Flynn kent deze wereld natuurlijk door en door, en samen met Marti Noxon schreef ze een scenario dat je aan het scherm kluistert. En daarmee hebben de drie hoofdrolspeelsters het onderste uit de kan gehaald.

Het rauwe acteerwerk dat Amy Adams neerzet, bewijst dat ze een van de beste actrices van haar generatie is. Patricia Clarkson haat je hier met plezier, en nieuwkomer Eliza Scanlen geeft hier nogal een visitekaartje af. De Australische (!) is ondertussen al gekozen door Greta Gerwig om mee te spelen in haar remake van Little Women. Adams mag haast zeker al even nadenken over een Emmy-speech voor volgend jaar. Clarkson en Scanlen zullen het wellicht tegen elkaar moeten opnemen.

Als ik deze miniserie moet samenvatten, zou ik zeggen dat Sharp Objects de tv-equivalent is van vrouwelijke woede, een karakterstudie van de specifieke relatie tussen moeders, dochters en zussen. Geïnternaliseerd, tot het breekpunt er komt. Ik zal er alvast veel lawaai over maken.

Sharp Objects is volledig te zien op Play More van Telenet.

Total
0
Shares
Een reactie achterlaten
Gerelateerde artikels