Heb je het afgelopen jaar Avengers: Infinity War gezien? De excentrieke man met de grote rode cape in dat grote huis? En natuurlijk de jonge knokige Spider-Man die te pas en te onpas door het beeld slingert? Het is begrijpelijk dat de gemiddelde kijker denkt dat ze werden bedacht door Stan Lee. Maar Lee deed het niet alleen.
De naam van de man die Doctor Strange en Spider-Man voor het eerst op het papier slingerde, is Steve Ditko. En hij is eind juni overleden in zijn appartement in Manhattan. Ditko werd 90 jaar.
Wie was Steve Ditko?
Ditko werd op 2 november 1927 geboren in Pennsylvania. Zijn vader was een verwoed lezer van krantenstrips en diens liefde voor strips zoals Prince Valiant beïnvloedde zijn zoon. Toen Ditko, na een korte periode als dienstplichtige soldaat tijdens de Tweede Wereldoorlog, terugkeerde naar de Verenigde Staten, vertrok ie naar New York waar hij aan de toenmalige The Cartoonists and Illustrators School ging studeren om het vak van stripmaker te leren.
Na een trage start met wat medische ongemakken klopte hij in 1956 aan bij een klein kantoortje in het Empire State Building. Daar deed de jonge Stan Lee open en dat zou uiteindelijk het begin inluiden van een zeer succesvolle periode.
Marvel Comics
Tot het begin van de jaren zestig zwoegde Ditko samen met namen als Ross Andru, Joe Sinnott en Don Heck aan allerlei monstertitels. In die jaren stond Atlas Comics vooral bekend als een pulpuitgever van monsterblaadjes, ondeugdende boekjes en eigenlijk alles waar een publiek voor was.
Dat veranderde toen Stan Lee en Jack Kirby in de zomer van 1961 een nieuwe comic genaamd The Fantastic Four op de markt brachten. Atlas Comics werd Marvel Comics. De Amerikaanse stripwereld zou nooit meer hetzelfde zijn.
In de schaduw van het superduo Lee en Kirby liet Ditko ook van zich horen. Toen Lee niet tevreden was met de wijze waarop Kirby bezig was met het ontwerpen van Spider-Man, gaf hij de opdracht aan Ditko. De resultaten zijn bekend.
Daar voegden Lee en Ditko in 1963 nog een tweede held aan toe. In dat jaar lanceerde ze als backupverhaal, in de comic Strange Tales, de avonturen van Stephen Strange, meester van de zwarte magie. Het psychedelische tekenwerk zorgde ervoor dat Marvel Comics ook aansluiting vonden bij de hordes studenten. De jaren zestig waren natuurlijk de jaren van drank, drugs en vrije liefde.
Veel studenten dachten dat het een vrolijke boel was op de Marvel Comics en zagen in de pagina’s van Doctor Strange het bewijs dat er vast veel drugs werd gebruikt. Ze konden er niet verder naast zitten.
Objectivisme
Er is een oud vooroordeel dat de meeste kunstenaars vrije geesten zijn en niet vies zijn van de nodige experimenten met genotsmiddelen. Ditko was duidelijk een uitzondering op de regel. In de jaren zestig raakte hij onder de invloed van het Objectivisme. Een filosofische stroming bedacht door de schrijfster Ayn Rand. Wikipedia schrijft over deze stroming:
Het objectivisme van Ayn Rand stelt dat de werkelijkheid onafhankelijk is van interpretaties door individuen, deze is zoals zij is, objectieve kennis is mogelijk en heeft altijd een context, het nastreven van ieders eigen geluk ofwel “rationeel eigenbelang” is ethisch en het juiste uiteindelijke doel, het enige sociale systeem consistent met deze ethiek is het laissez-faire kapitalisme en kunst heeft de rol een ode aan het leven te zijn.
Toen bleek dat Lee en Ditko verschillende inzichten hadden over de rol die de tekenaar vervulde en de richting die Spider-Man op moest gaan, deed hij wat iedere objectivist zou doen. Hij leverde de laatste pagina’s in die hij contractueel gezien verplicht was en vertrok. Al zou hij jaren later terugkeren.
Ander werk
De tekenaar was ook actief voor Charlton Comics en DC Comics. Het boeiendste karakter dat hij hier ontworp was zonder enige twijfel The Question, die ook nog eens terugkwam als zijn eigen creatie Mr. A dewelke op zijn beurt model stond voor Rorschach. Je weet wel.. uit Watchmen.
Meer weten?
De stripmaker vond dat het werk voor zich moest spreken en kwam daarom nooit op conventies en gaf praktisch geen interviews meer. Dat verhinderde de Engelse tv-persoonlijkheid Jonathan Ross er niet van om in 2007 op onderzoek uit te gaan en hier een documentaire over te maken.
Klik hier om The Search for Steve Ditko te bekijken.
