The Outrun review: pakkende karakterstudie

Saoirse Ronan zet opnieuw een ijzersterke vertolking neer in The Outrun, een verslavingsdrama dat de meeste clichés kan vermijden.

Op een eilandje

Timothée Chalamet mag dan wel de meest geprezen jonge acteur van het moment zijn – met twee Oscarnominaties voor zijn 30ste – Saoirse Ronan doet het nog beter: zij had er al vier. Op dat lijstje staan Atonement, Brooklyn, Lady Bird en Little Women. Velen hadden verwacht dat The Outrun haar vijfde ging worden. De leden van de Academy hebben anders beslist, maar dat maakt de film niet minder waardig om te bekijken. Want Ronan doet alweer een verhaal opleven.

Ze speelt de jonge Rona, die is teruggekeerd naar haar thuishaven, op de afgelegen Orkney-eilanden boven Schotland. Zoals vele jongeren was ze jaren eerder naar Londen getrokken om er te studeren en een leven op te bouwen. Alleen dreigt dat in duigen te vallen door haar steeds verder escalerende drankprobleem. Al in de eerste scène zien we hoe ze nog een laatste rondje wil in een bar en agressief wordt wanneer ze haar dat weigeren. Rona vervreemdt van haar vriend en familie en besluit naar een afkickkliniek te gaan. Wanneer ze die weer verlaat, hoopt ze op de Orkneys weer rust en evenwicht te vinden. Ze helpt er haar vader (Stephen Dillane) op zijn boerderij, maar moet haar demonen onder controle zien te houden wanneer haar vaders bipolaire stoornis hem opnieuw verlamt.

Niet-lineair

Verslavingsverhalen zijn legio in films, dus moeten nieuwe het vooral hebben van het personage en de manier van vertellen. Dat is bij regisseur en scenarist Nora Fingscheidt goed gelukt. Rona’s verhaal wordt niet-lineair getoond, met eigenlijk enkel haar verschillende haarkleuren om jezelf te oriënteren. Daardoor komen de ups en downs van haar herstel niet altijd op de momenten die je verwacht, zoals in een traditionelere film. Herinneringen aan vroeger – of dat nu eerder in haar herstel is, in de diepe put van haar verslaving of haar jeugd – duiken ook vaak plots op, zoals bij een black-out na het drinken. In fragmenten, of uit het niets. Ze overvallen Rona en daardoor ook ons.

Rona zelf is ook een interessant en goed uitgewerkt personage. Ze wil loskomen van haar religieuze en overbezorgde moeder die haar geen rust biedt, maar haar vader geeft dan weer geen stabiliteit. De lokroep naar Londen en haar oude leven weerhouden haar eerder van vooruitgang, en ook dat draagt bij aan de beslissing om zich op de Orkneys nog meer af te zonderen. Ze trekt naar een ander eiland, verblijft er in een piepklein huisje zonder wifi en neemt een job bij de natuurbescherming.

Orkney

De Orkney-setting is uniek en zorgt zowel narratief als atmosferisch voor een meerwaarde. Het landschap is er prachtig maar soms ook onherbergzaam. De wind en regen versterken het gevoel van isolatie, de zonneschijn en weidsheid weerspiegelen de vrijheid die Rona wil bereiken. Die natuur gebruikt Fingscheidt ook om The Outrun een poëtische slag te geven. Rona is marinebioloog en dus krijgen we af en toe tussenbeelden van zeeën, golven, onderwaterdieren, vergezeld door een voice-over. Al in de opening vertelt Rona ons over de mythe van selkies, zeehonden die ooit mensen zouden geweest zijn. De film is daardoor bij momenten net iets te geforceerd poëtisch, maar uiteindelijk stoorde het me niet al te veel gezien de sfeer van het geheel.

Het geeft ook contrast aan de soms harde realiteit die de film weergeeft. Rona vraagt zich af of geluk ooit wel nog mogelijk is als ze elke dag moet vechten tegen zichzelf. Een gesprek met een andere ex-verslaafde stelt het ook niet rooskleuriger voor dan het is. “Het wordt gewoon minder moeilijk”. Een herkenbaar gevoel, niet alleen voor verslaafden maar iedereen die met mentale problemen kampt.

Al die nuances komen over, maar niet op een bombastische of overdreven dramatische manier. Saoirse Ronan is magnetisch in de hoofdrol, omdat zij net zo veel kan overbrengen met een blik of een houding. Door haar veelzijdigheid zijn zowel de persoon die Rona kan zijn als haar lelijke kantjes geloofwaardig. Wil je een masterclass in acteren zien die ervoor zorgt dat een verhaal dat we al zagen een pakkende karakterstudie wordt? Dan is The Outrun zeker je tijd waard.

The Outrun is vanaf 9 april te zien in de bioscoop.