Unexplored 2 review: frisse mix tussen tabletop en roguelite met enkele kinderziektes

Unexplored 2 is een roguelite met tabletopelementen waarin je de taak krijgt een mysterieus artefact naar de andere kant van de wereld te brengen en in de spreekwoordelijke vulkaan te dumpen. Hoe daar te geraken is een zoektocht op zich. Eentje die je in contact zal brengen met tal van kleurrijke NPC’s, vervallen tempels en meedogenloze tegenstanders die de brutaal eerlijke wereld vullen. De focus ligt echter zwaar op de klassieke Dungeons & Dragons-achtige interacties en spelmechanieken. Een keuze die het spel diepgaander maakt maar helaas ook doet aanmodderen en de aanwezige momenten van plezier en ontdekking scheidt door uren pietluttige en repetitieve content.

Informatie overload

De intro hierboven is een moeizame samenvatting na tientallen uren spelen. Tijdens het eerste contact met het spel was het allesbehalve duidelijk met wat voor beest we te maken hadden. Ontwikkelaar Ludomotion heeft zijn best gedaan dit in duidelijke tutorials te gieten, maar het was toch even zoeken en vooral sterven alvorens alle informatie was doorgesijpeld. Unexplored 2 is namelijk een procedureel gegenereerd tabletop-avontuur en daar hoort heel wat bagage van het genre bij. Denk dan aan spellen zoals Baldur’s Gate of Divinity. Spellen waar je de vaardigheden en kennissen van je personage moet samenstellen, zwaktes en sterktes moet afwegen in je character sheet, bepalen wat je nodig hebt als startgereedschap voor het avontuur. Een myriade parameters die je nog voor je de wereld en diens mechanieken leert kennen, moet kunnen bepalen. Vergis je je, dan is het brute pech. Doodgaan betekent opnieuw beginnen, hier soms met meer vraagtekens dan voordien. In klassieke roguelites wijst het zichzelf wel uit na een paar potjes. In Unexplored 2 ken je maar best het verschil tussen een skill-check en een lore-test voor je eraan begint. En dat is dan ook nog wat ingewikkelder dan een D20 rollen, al is het systeem voor checks zeer vlot eens je doorhebt.

Maar zelfs als je ervaring hebt met tabletop RPG’s zijn er nog tal van concepten die je onder de knie zal moeten krijgen voor je een eerste succesvol avontuur kan afronden. Unexplored 2 is namelijk ook brutaal en compromisloos in zijn realisme. Vergeten brood te kopen voor een lange tocht door de woestijn? Pech. Gebeten door een rat maar geen verband mee? Dat wordt dan langzaam doodbloeden. De bergen in maar nog geen touwhandelaar tegengekomen? Keer terug naar start, ontvang geen 2000 euro. Je moet op alles letten en alles kan ook mislopen. Om te overleven moeten je ook leren handelen in een wereld zonder geld, en daar heb je ook weer een tutorial voor aan je rekker. Ben je eindelijk mee in wat alles doet en wat je echt wel in stock moet hebben, dan is er nog de combat. De real-time isometrische gevechten zijn niet te ingewikkeld, maar ingewikkeld genoeg dat de developers een combat training-optie aanbieden in het startmenu. We kunnen zo doorgaan, maar het punt is dat nog voor je wel en goed een avontuur kan spelen, je heel wat uren verbaasd en verdwaasd gaat rondlopen. Charme van het genre voor sommigen, een droge dopamine detox voor anderen.

De lange tocht naar Mordor

Maar nu doen we net hetzelfde met een dikke blok uitleg zonder het doel te verklaren. “Hoe speelt Unexplored 2 nu?”. Wel, je kan je tocht naar de vulkaan opdelen in verschillende fasen. Eerst en vooral ga je steden verkennen en aan roleplay doen. Boodschappen halen, NPC’s ondervragen over de wereld en hints opsnuiven om zo de volgende fase gericht te doen: reizen. Op de grote wereldkaart staan je hints nu aangeduid en jij kiest het pad naar daar. Wat je onderweg zal tegenkomen, weet je nooit. Alles wordt on-the-fly gegenereerd en gebouwd. Sommige perikelen zijn instant op de kaart en veranderen je stats enigszins, zoals moeilijk terrein dat je vermoeid maakt waardoor andere events je levenspunten of hoop kunnen kosten. Andere zijn dan echte zones die je al dan niet verplicht moet doorkruisen. Al die zones monden uit op drie andere spelfases: verkennen, vechten of voorbereiden. Bij het verkennen ga je op zoek naar nieuw gerief in een kerker, zijnde dat gereedschap, missies of hints naar meer. Die kunnen ook uitdraaien op gevechten, maar ze bestaan ook apart. Hier moet je gewoon zien te overleven of wijselijk beslissen dat je het niet aankan en rechtsomkeer maken. En voorbereiden is waar er eigenlijk niets gebeurt en je wat planten kan plukken en een kamp kan opzetten om te rusten, te koken, boeken die je vond te lezen, etc. Heel veel afwisseling en wederom een weelde aan mechanieken om te leren. Althans op papier. In de praktijk gebeurt bizar genoeg net het omgekeerde.

Al die fases doorloop je namelijk om en bij de twaalf keer als je reist van trekpleister tot trekpleister. Je reist ook váák. En het verveelt snél. Een paar factoren spelen hier een negatieve rol maar de belangrijkste is het gebrek aan beloning. Het is bijna nooit de moeite om te interageren met content tenzij je een nieuw spoor aan het zoeken bent. Monsters droppen geen loot en als ze dat al doen, zijn het bijna waardeloze spullen die je op tijd moet verhandelen of ze rotten uit je inventory. Kerkers verkennen waar je geen hint voor hebt, zetten je vaker wel dan niet voor een magisch gesloten deur waarvoor je noch de sleutel bezit, noch enig idee hebt van waar die kan liggen. In sommige zeldzame scenario’s vind je dan eens een nieuw wapen of upgrade. Alleen ben je er vaak niets mee door bovenvermelde nutteloze gevechten en zijn deze beloningen ook zo zeldzaam dat je er binnen de kortste keren niet meer op hoopt. Het wordt dan een sleur om van hint naar hint te reizen, om daar dan te horen dat je de andere windrichting uit moet voor het verdere verloop van je avontuur.

De andere factor die dit probleem nog eens uitvergroot is die onvergeeflijke wereld. Alle kleine akkefietjes van het reizen moeten ook opgelost worden. Ben je vermoeid geraakt, moet je een rustplek vinden om te kamperen. Maar zorg dat je ook een tent gekocht hebt, of je kan verkouden geraken en dan moet je dat ook weer oplossen door een kampvuur te maken waar je ook weer gerief voor moet vinden maar als je dat doet trek je aandacht van monsters en die kunnen je verwonden en dan moet je verband hebben en… Het punt is duidelijk. En ergens is dat ook de bedoeling van de makers: focussen op de reis en niet het doel, zoals in die haast onbekende boekenreeks waar je misschien al van gehoord hebt genaamd The Lord of The Rings. Maar het reizen was nooit echt het leuke deel van de boeken, zoals de filmtrilogie ook wijselijk aantoont. Hier in Unexplored 2 zetten ze dubbel en dik in op die moeizame tocht en hameren ze echt op het punt dat het je kop zou kunnen kosten. Het verbaast in de eerste 2 uur, het verrast soms in het uur daarop, het verveelt het uur daarna en frustreert vooral in de uren daarachter.

En dat is echt spijtig want de individuele systemen zijn echt goed en vol ideeën maar ze werken elkaar gewoon tegen. Het vechtsysteem bijvoorbeeld. Een beetje stroef voor real-time knokken maar vooral zeer meticuleus en met weinige marge voor fouten. Meer dan drie vijanden tegelijk vraagt echt al je focus om niet ter plekke de pijp aan Maarten te geven. Maar waarom zou je als je er toch niets voor krijgt? Een raadsel oplossen met checks is ook zo iets. Mits wat geluk kan je het zo doen slagen. Lukt dat niet maar heb je aandachtig punten verzameld om vaker te proberen, geluisterd naar NPC’s op je pad of slim de juiste klasse gekozen in het begin van het spel? Perfect! Het spel respecteert je nauwgezetheid en beloont je er voor met… random flavor text over het type steen in deze tempel. En zo word je echt geprimed om met niets te interageren tot je er een queeste voor hebt. Echt jammer.

De wereld draait door

Extra zonde vooral omdat het roguelite aspect een coole twist met zich meebrengt: een levende wereld. Elke keer je doodgaat blijven je acties nazinderen in de wereld. Nieuwe vriendschappen evolueren in allianties, belegerde voorposten verdubbelen hun bewakers. Niets van je vooruitgang is echt verloren, want zelfs de bezittingen van je voorouder kan je terug oppikken waar je ze achterliet. Een leuke variant op de klassieke formule waarin je niet gefrustreerd wordt met je dood. Sterker, je kan er ook van profiteren. Voel je dat het binnenkort mis gaat gaan? Verstop dan snel je waardevolle spullen in een kruik dichtbij. Voedsel teveel? Pekel het en strooi het op de weg. En het is nodig, want in één leven kan je onmogelijk de staf van Yendor (het equivalent van de One Ring in deze wereld) tot zijn rustplaats brengen. Plan op voorhand, ook in de bigger picture.

Maar pas op! Want de wereld blijft niet altijd bestaan. Overlijd je in de finale zone, dan is het over en out. De wereld zal dan samen met je personage definitief verwijderd worden. Een extra snuifje spanning dat je ook kan belonen. Want loopt het dan toch mis, niet getreurd. Bij het aanmaken van de volgende wereld kan je dan parameters aanpassen. Minder monsters, een zachtere winter of juist hardere monsters met wat meer beloningen; jij maakt er van wat je wil. Toch blijft het vooral afzien van de mankementen in de gameplay. Want als je dacht dat al dat reizen frustrerend was, beeld je dan ons gezicht in de eerste keer dat we op het einde stierven en helemaal opnieuw mochten beginnen. De wereld draait door…

Art style = chef’s kiss

De gameplay kan dus wat beter, de game-loop kan wat strakker maar één ding zit er wel boenk op: de stijl. De stilering van kleurrijke omgevingen met strakke schaduwen geeft Unexplored 2 een ontegensprekelijke allure, op het randje van buitenaards zelf. Straffer nog, ondanks de hele procedurele shtick slaagt elke zone er in om uniek over te komen. Koppel daar aan een rustige maar sfeervolle soundtrack en wat feeërieke animaties van fauna en flora en je krijgt een haast poëtische wereld op je netvlies geprojecteerd. Ook in de donkerste krochten sijpelt de atmosfeer door dankzij de binaire maar zeer passende belichtings-effecten. Het totaalplaatje klopt gewoon. De art-afdeling moet echt voor niemand de duimen leggen.

Ook het schrijfniveau mag gerust gelauwerd worden. NPC’s hebben vaak iets interessant te vertellen en de vele decorelementen in dungeons hebben allemaal een gedetailleerde beschrijving (of ze nu nuttig zijn of niet). Alles wat in tekst gebeurd, is duidelijk beschreven en mooi verwoord. Het komt niet over als een uitvlucht voor ingewikkelde animaties of andere budget belastende toverkunsten. Niet dat andere spellen daar niet in slaagden, maar het blijft toch wel straf in een procedurele game. Na een paar potjes van variërende levensduur zal je wel hier en daar repeats beginnen merken. We zijn dan gelukkig al meer dan tien uur aan het spelen, een tijd waarin je met je ervaring als verkenner normaal het einde van je missie bereikt en het tijd is om een nieuwe wereld te maken.

Verkeerde focus

Ontwikkelaar Ludomotion dacht oorspronkelijk een actiegame te maken maar gaandeweg nam het avontuurgedeelte van het spel de overhand. En dat voel je. Er zijn zoveel mechanieken van tabletop dominerend dat je speelbare keuzevrijheid in de wereld volledig overbodig wordt. Je zou elke verkenning kunnen vervangen door tekst en het zou allemaal vlotter zijn. Paradoxaal zou je er dan nog minder plezier aan hebben, want de echte gameplay is nodig om het plezant te houden. Andere games zonder al te veel gameplay zijn boeiend omwille van andere mechanieken: random loot vinden, een build bedenken, ingewikkelde puzzels oplossen,… Iets dat je doet voelen dat je sterker wordt. In een wereld zonder geld, zonder XP en waar elke puzzel een text-based dobbelsteenrol is, is dat gevoel enorm ver te zoeken. Verkenning en nieuwsgierigheid brengen je maar zover, en al zeker in een wereld waar die nieuwsgierigheid vaak gestraft wordt. Vervang het brutale aspect van de roguelite voor een meeslepend, grootser verhaal of zelfs het competitieve aspect van een bordspel waarin meerdere spelers om het eerst proberen toe te komen in pseudo-Mordor, en het zou al veel beter kunnen zijn. Nu werken de verschillende delen elkaar tegen, en Unexplored 2 zou echt gebaat zijn bij een nauwere focus.