Het wordt steeds populairder om delen van films en series in lange shots op te nemen. Alejandro Gonzalez Iñaritu deed het enkele jaren geleden al voor de film The Revenant. Mike Flanagan deed het in 2018 voor de horrorserie The Haunting of Hill House. Ook Utoya 22 juli gebruikte het effect op een beklijvende manier. Vorig jaar nog deed ook Alfonso Cuaron het voor Roma, met een heuse volksopstand en bosbrand als grootste uitdagingen. Sam Mendes wilde aan dat rijtje verder breien maar gaat daarbij nog een stapje verder in 1917: een oorlogsfilm is op zich al een huzarenstukje maar in een lang shot levert het een indrukwekkend resultaat op.
In formatie
Het verhaal speelt zich logischerwijze af in 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog. De jonge Britse soldaten Blake (Charles Dean Chapman, Game Of Thrones) en Schofield (George MacKay, Pride) worden door een generaal (Colin Firth) op missie gestuurd. Zij moeten voorbij de vijandelijke Duitse grens zien te geraken om een aanval te laten afblazen die de volgende morgen van start zal gaan. Blake werd daarvoor uitgekozen omdat zijn broer in de compagnie zit die mee zal aanvallen. Zo gaan de twee zonder steun op pad in een race tegen de klok.
Een knap staaltje regiewerk van Sam Mendes.
1917 is vooral een knap staaltje regiewerk van Mendes. Want om een oorlogsfilm met de illusie van een lang shot te kunnen verwezenlijken moet alles minutieus zijn uitgestippeld en moeten alle departementen perfect op elkaar afgestemd zijn. Het eerste dat daarbij waarschijnlijk kwam kijken was de locatiescouting. Om een realtime traject te kunnen voorstellen, moeten er een groter gebied gevonden worden waarin alle verschillende gebeurtenissen zich moeten afspelen. Alles lijkt zich dan ook echt op locatie af te spelen. Als er al “gezeurd” werd door in een studio te werken, valt het niet op.
Daarvoor verdient het productiedesignteam dan weer een pluim. Want je locatie mag er dan wel zijn, maar die moet ook aangekleed zijn en blijven tot je personages aankomen. Wanneer ze er dan zijn, moeten ook de special effects (niet visuele) hun ding doen op de afgesproken tijd. En dat zijn niet altijd de meest simpele dingen: explosies, vuur, instortingen, water… Wat niet praktisch gedaan is, is waarschijnlijk met de computer versterkt maar het verschil is niet te merken.
Plaatjes
Er moet ook vertrouwen zijn in de acteurs en terecht. Zowel Chapman maar vooral MacKay leveren knap werk. Maar ook de vele figuranten mogen geen steken laten vallen. Kortom, alles werkt hier perfect samen. Ook de muziek door Thomas Newman valt op en dat op een goeie manier. Een piano is ongewoon voor een oorlogsfilm maar zorgt hier voor een gepaste sfeer. Twee van de beste tracks (The Night Window en Sixteen Hundred Men) horen ook bij de twee beste scènes, dus beide zijn goed op elkaar afgestemd.
Maar de grootste verdienste is toch die van de meestercinematograaf Roger Deakins achter de camera. Constant volgt 1917 het perspectief van Blake en Schofield, waardoor je echt betrokken bent bij wat er gebeurt. Eigenlijk net zoals in een videospel en dat is een compliment hier, want het zorgt voor een uitzonderlijke ervaring. Dat wil niet zeggen dat je niet een paar plaatsen kan opmerken waar een shot waarschijnlijk stopte maar dat kan haast niet anders. Ook de kleuren en shots zijn zoals altijd bij Deakins geweldig mooi. Qua belichting is een bepaalde scène ‘s nachts echt een uitschieter: wanneer een stadje verlicht wordt door een voetzoeker krijg je een prachtig spel van licht en donker.
Eerbetoon
De kleuren, shots en belichting zijn zoals altijd bij Deakins geweldig mooi.
Alles in de film wordt beïnvloed door de keuze om het op een lang shot te doen lijken. Het verhaal moet zich dan ook in realtime afspelen, waardoor elke seconde van hun traject in beeld gebracht wordt. Daar moet je toch even aan wennen als je een meer conventionele oorlogsfilm in je achterhoofd hebt. In zulke films krijgen we vooral de stukken met veel actie te zien. Maar natuurlijk is niet elke seconde van je leven interessant en dat wordt hier wel geïllustreerd. Zoals je je wel kan inbeelden, wordt er veel gewandeld en dit wordt niet altijd opgevuld met dialoog. Wanneer dat wel gebeurt, op de wat veiligere plekken, werkt het niet altijd even goed. Soms zou stilte daar eigenlijk wat beter passen. Op veel plekken wordt die stilte dan ook opgelegd door de spanning die er heerst wanneer ze zich op vijandelijk gebied bevinden.
Toch moet je niet denken dat je je zal zitten vervelen, integendeel. Het te veel willen opvullen is dan ook meteen mijn enige minpunt, want komt er genoeg op hun pad om de boel in de war te gooien. Het continue shot zorgt er ook voor dat je pas echt de levensomstandigheden van de oorlog eens te zien krijgt. Zo lopen Blake en Schofield een loopgraaf door wanneer ze vertrekken, en daarbij zie je hoe de soldaten daar hun tijd doorbrachten wanneer er niet werd gevochten.
Het continue shot zorgt ervoor dat je echt de omstandigheden van de oorlog te zien krijgt.
Het verhaal is dan ook gebaseerd op de ervaringen van Mendes zijn grootvader. Welke rol hij precies speelde of hij het misschien gewoon van horen zeggen had, maakt niet veel uit. Met 1917 eert Mendes vooral de mannen die hun leven gaven om soms centimeters grond te veroveren op de vijand. Met de wereld hoe hij nu is, is deze film nog eens een herinnering aan wat we moeten zien te vermijden en nog eens een unieke bioscoopervaring ook.
1917 speelt vanaf 8 januari in de bioscoop.
