Pandemic: Fall of Rome review – alea iacta est

Pandemic en al zijn uitbreidingen en versies staat al jaren bekend als een van de betere soorten van coöperatieve bordspellen, waarbij je de mensheid moet redden van dodelijke ziektes. Daarnaast hebben we ook al te kampen gehad met onder meer veel water of zelfs Great Old Ones. Nu kunnen we de spanning en de adrenaline van het racen tegen de tijd opnieuw beleven in Pandemic: Fall of Rome. Zoals de naam al doet vermoeden, nemen we het deze keer niet op tegen verschillende microben, overstromingen of Cthulhu, maar moeten we proberen het Romeinse Rijk te vrijwaren van invallende barbaren. Zorgt Pandemic: Fall of Rome voor genoeg variatie en een leuke speelervaring? Geekster trok een toga aan en testte het voor jullie uit.

Barbari ad portas!

Hoe vermijd je nu dat verschillende stammen de ondergang van je 5e-eeuwse Romeins Rijk kunnen veroorzaken? Wie eerdere edities van Pandemic gespeeld heeft, zal hier meteen veel vertrouwde elementen terugvinden, maar toch ook een paar nieuwigheden. Je moet nog steeds elke beurt vier acties uitvoeren om de dreiging tegen te gaan en daarna kaarten trekken in verschillende kleuren. Een speler die een aantal kaarten in dezelfde kleur heeft, kan deze gebruiken om een bondgenootschap te sluiten met een van de vijandige stammen. Wanneer ofwel alle stammen bevriend zijn of er geen eenheden van nog vijandelijke stammen meer in het spel zijn, winnen de spelers.

Natuurlijk moet je ook elke beurt nog de barbaren laten oprukken en loop je altijd de kans een opstand in een tot nu toe veilige stad te krijgen, waardoor je plannen helemaal in de war worden gegooid en de spanning opgedreven wordt. Wanneer een stad meer dan drie barbaren in dezelfde kleur over de vloer krijgt, wordt deze geplunderd en worden ook de omliggende steden aangevallen, wat alweer kan leiden tot een kettingreactie. Zoals steeds heeft elke speler ten slotte zijn eigen personage met speciale vaardigheden die tactisch moeten gebruikt worden. Wanneer er te veel opstanden uitgebroken zijn of er te veel barbaren op het bord zijn of er niet genoeg kaarten meer beschikbaar zijn om te trekken of Rome geplunderd wordt, verliezen de spelers het spel.

Er zijn echter ook belangrijke verschillen. Aan de ene kant moet je nu dobbelstenen gebruiken, en aan de andere kant volgen de barbaren telkens een bepaalde route richting Rome. De dobbelstenen worden gebruikt tijdens het vechten. In tegenstelling tot eerdere Pandemics kan je als speler zelf immers de vijandige blokjes niet verwijderen, maar heb je hiervoor legioenen nodig die je tijdens het verplaatsen kan meenemen en dan kan gebruiken om de vijanden te bekampen. Enkel een speler die legioenen bij zich heeft, mag per legioen met één dobbelsteen gooien om de strijd te proberen te beslechten. Hierbij moet je dan weer de keuze maken of je het aandurft om met twee of drie dobbelstenen te werpen: je hebt meer kans om te overwinnen, maar loopt ook het risico meer legioenen te verliezen, aangezien je elk geworpen resultaat moet uitvoeren. Als je dus volgens de teerlingen twee vijanden mag wegnemen, maar ook twee legioenen kwijt bent, moet je dit doen ook al stond er maar één vijand.

Daarnaast kan een dobbelsteenworp er ook voor zorgen dat je de speciale kracht van je personage mag activeren. Bij sommige rollen, zoals de Magister Militum of de consul, is dit zeer handig omdat je dan een aantal extra vijanden mag verwijderen of een extra legioen mag rekruteren. De Mercator en de Vestalin daarentegen zorgt ervoor dat je zelf ook legioenen moet verliezen. Aangezien er veel van je geluk van de dobbelstenen afhangt, is het heel belangrijk als spelers om te kiezen wie de vijanden zal bevechten en wie eerder een ondersteunende rol zal spelen.

Divide et impera

Legioenen gebruik je ten slotte niet enkel om aan te vallen, maar ook om te verdedigen. Wanneer een barbaar moet geplaatst worden op de plaats waar al een of meerdere legioenen zijn, moet je immers geen barbaar plaatsen, maar verwijder je alle legioenen uit die stad. Wanneer spelers een fort geplaatst hebben in een stad, kunnen ze verder niet enkel als actie legioenen rekruteren, maar moeten ook slechts een legioen uit die stad verwijderen per vijand die zou geplaatst worden. Je legioenen op strategische plaatsen achterlaten, al dan niet beschermd door een fort, zorgt er dus voor dat je jezelf misschien een beetje ademruimte kan geven tijdens invasies.

Nieuwe invasies van vijanden gebeuren niet zomaar op onwillekeurige plaatsen, maar volgen een bepaalde route. Ze kunnen enkel geplaatst worden in een stad die al barbaren van dezelfde stam heeft of wanneer de vorige stad op de route er minstens een heeft. Indien geen van deze twee voorwaarden voldaan is, moet je telkens de route in tegenovergestelde richting volgen. Wanneer je dus bij de invallen opeens Rome of een stad in de buurt trekt, kan het zijn dat je de barbaren ergens veel verder in het Oosten zal moeten plaatsen. Hierdoor kan je als team de buitengrenzen van je rijk steeds proberen veilig te stellen, hoewel je dankzij de opstanden nooit echt zekerheid hebt. Barbaren van stammen waarmee je een bondgenootschap hebt, vallen ten slotte nog steeds aan, maar kunnen ook in ruil voor een kaart in hun kleur gerekruteerd worden als legioenen, wat je naar het einde van het spel toe zeker zal moeten doen.

Forma bonum fragile

Zoals altijd zijn de tekeningen van de personages op de doos en de kaarten heel mooi. De Latijnse uitspraken (met vertaling voor de niet-Latinisten) op speciale kaarten en de Latijnse stadsnamen zorgen er ook voor dat je goed in de sfeer van de 5e eeuw na Christus zit. Het speelbord is wel wat druk aangezien je de voorraden van elke barbarenstam nu ook telkens in een grote cirkel op het bord moet plaatsen, samen met alle kaartstapels. Aan de andere kant heb je hierdoor niet zoveel plaats nodig om het spel te kunnen spelen. Na de eerder klinische look van Pandemic krijgen we nu volledig houten kubusjes om de barbaren mee af te beelden en gekleurde pionnen voor de personages. De kleuren zijn allemaal eerder somber, maar toch springt er soms iets zoals roze uit, wat een beetje raar kan zijn. De opstelling duurt soms wat lang omdat je alle kubusjes die in een grote zak zitten, moet sorteren per kleur en er geen echte opbergvakjes voor de kaarten zijn, waardoor deze ook gemakkelijk door elkaar geraken in de doos.

Pandemic: Fall of Rome conclusie

Pandemic: Fall of Rome is een heel leuke versie van Pandemic die het verval van het Romeinse rijk en de invallen van de barbaren heel goed heeft vertaald naar de gebruikelijke formule van racen tegen de tijd en het tactisch wegnemen van blokjes. Dankzij de migratieroutes, de legioenen en de dobbelstenen, krijg je hier ook een heel andere spelervaring dan wanneer je ziektes aan het bekampen bent. De sfeer zit er helemaal in, en dankzij de Latijnse uitpraken en namen en de historische uitleg in de spelregels kan Pandemic: Fall of Rome voor leerkrachten klassieke talen of geschiedenis een leuke afsluiter zijn van een semester (mits je genoeg tijd neemt om de regels uit te leggen). Dat je nu ook een speciale singleplayer-variant hebt, maakt de ervaring er alleen maar beter op. Verliezen of overwinnen hangt deze keer niet enkel een deel af van je geluk bij het trekken van kaarten, maar nu ook van je geluk bij het gooien met de dobbelstenen.

Geïnteresseerd in bordspellen over de Oudheid?

• In Athens moet je als een echte Perikles de grote stad uitbouwen.
• In Rhodes moet je op het Griekse eiland succesvol handel drijven.
• In Alexandria tracht je te ontsnappen uit de brandende bibliotheek.
• In Nisyros proberen je op tijd te ontkomen aan de vulkaan op het eiland.
• In Fight for Olympus ga je met Griekse helden de strijd aan.