Blijf op de hoogte
Geekster nieuwsbrief

Inschrijven

Rey

Is Rey in Star Wars té perfect en goed?

Het nieuwe Star Wars-hoofdpersonage Rey wordt bejubeld als een fantastische vrouwelijke held. Kritische stemmen bestempelen haar dan weer als een slechte hoofdrol. Wie heeft gelijk?

Opgelet: deze column bevat spoilers voor Star Wars: The Force Awakens.

Het is een fenomeen dat opduikt bij élke grote film met een vrouwelijk hoofdpersonage: is het een goed of slecht geschreven karakter? Ridley en Katniss Everdeen konden er niet aan ontduiken en eerder dit jaar zagen we het ook bij Mad Max: Fury Road, waarin de titelheld het onderspit moest delven voor Furiosa. Feministen roepen de overwinning uit voor sterke vrouwelijke types, terwijl bij anderen (waaronder zelfverklaarde feministen) de haat opborrelt over hoe fout de rol wel niet is. Onafhankelijke vrouwen worden binnenstebuiten gekeerd en ondersteboven gehouden om er toch maar kritiek over te kunnen schrijven. Steeds opnieuw. Zoals filmcriticus Tasha Robinson het verwoordde in een gelijkaardige column: geprezen vrouwelijke personages verwelkomen kritische terugslag.

Star_Wars_Force_Awakens_Abrams_on_set

Het was te verwachten dat de film van het jaar aardig wat meningen en gevoelens ging opwekken bij het publiek. Dat het verhaal van The Force Awakens wel heel erg veel weg heeft van A New Hope ziet het kleinste kind en is een discussie amper waardig. Star Wars baseert zich natuurlijk op het klassieke verhaal van de fantastische held, zoals uitgeschreven door Joseph Campbell. Ik wist dat en wou dat, net als het grootste deel van de fans. Star Wars baseert zich ook op de traditionele karakteristieken en motieven van protagonisten en daar wringt het schoentje voor veel criticasters. Of ligt het probleem vooral bij het feit dat de hoofdrol vrouwelijk is?

Zelf vond ik Rey formidabel vanaf het moment dat ze tevoorschijn kwam. De zelfvoorzienende dame is niet op haar mondje gevallen, kent haar weg met de Millennium Falcon, kan vechten met stokken en lichtzwaarden én ze blijkt nog eens een natuurtalent te zijn in het gebruik van de Force. En toen zag ik scenarioschrijver Max Landis zijn beklag doen op Twitter. Geïntrigeerd en geamuseerd volgde ik mee. Hij postte gepassioneerde video’s en ging in discussie met mensen die geraakt bleken te zijn in het diepste van hun hart.

Landis noemt Rey het slechtste Star Wars-hoofdpersonage ooit en een Mary Sue. Een Mary Sue is een geïdealiseerd figuur van lage komaf, dat immens getalenteerd blijkt te zijn en de wereld redt door uitzonderlijke daden. Deze types zouden ongeloofwaardig zijn en als publiek zou je er je niet mee kunnen identificeren, omdat ze amper tegenslag hebben. Het is een term die steevast opduikt om vrouwelijke hoofdfiguren te stigmatiseren. Het is tegelijkertijd een ongelooflijk achterhaald concept.

Laat ik die term eerst uit de weg ruimen. Zoals regisseur Guillermo del Toro het zo mooi verwoordt: of een rol nu een Mary Sue is, wijst niet op een bepaalde kwaliteit. Het algemene kenmerk zou de aanduiding moeten zijn van een bepaald soort film, een genre dat al honderden jaren meegaat en ons keer op keer kan bekoren. Het genre dat Star Wars is.

Terug naar Landis en zijn betoog. Ik geloof dat hij zijn beklag niet deed uit onfeministische overwegingen, zo schrijft de filmmaker zelf ook taaie vrouwen (American Ultra), vond hij Furiosa geweldig en kijkt hij vol verwachting uit naar de nieuwe all-female Ghostbusters. Hij ziet het vooral verhaaltechnisch niet werken. Landis zegt, terecht, dat personages pas boeiend zijn als ze tegenslag hebben. Zijn eigen lievelingsfiguur was Kylo Ren, net omdat de slechterik zo gebroken is. In een video haalt hij Luke Skywalker aan als het ultieme voorbeeld van de reis die de held maakt doorheen de drie originele Star Wars-films. Toch slaat hij de bal mis.

Ten eerste vergeet Landis blijkbaar dat het leven van Rey geen cadeau is. Op jonge leeftijd werd ze achtergelaten door haar ouders, god weet wie die ook mogen zijn. Daarna bracht ze het grootste gedeelte van haar adolescentie alleen en zelfvoorzienend door. Je zou voor minder gehard zijn. Plots ontmoet ze eindelijk nieuwe vrienden, maar dan wordt ze gekidnapt én verliest ze de enige persoon naar wie ze ooit heeft opgekeken. Rey vindt haar kracht, letterlijk, door haar traumatische ervaringen en onwil om zomaar een slachtoffer te zijn. In het epische finalegevecht overwint ze net door haar woede uit de tegenslag die ze ondervond.

Daarnaast is The Force Awakens het eerste deel van een nieuwe trilogie. Rey en haar kompanen zullen ongetwijfeld nog op heel wat tegenslag stuiten. J.J. Abrams maakte de perfecte inleiding en ik ben ervan overtuigd dat zijn opvolger, Rian Johnson (met Brick en Looper op zijn palmares), het verhaal en de rollen van de nodige diepgang zal voorzien, net zoals The Empire Strikes Back de Star Wars-saga tot een hoger niveau tilde. Denk maar eens hoe die eerder genoemde woede van Rey parten zou kunnen spelen.

En als laatste, het belangrijkste van al, Star Wars is altijd het verhaal geweest van uitzonderlijke en ogenschijnlijk toevallige helden. Het is alsof de verontwaardigde stemmen totaal vergeten zijn hoe de oorspronkelijke hoofdfiguren zich gedroegen en evolueerden. Luke kende inderdaad wat tegenslagen, maar uiteindelijk werd de boerenjongen een krachtige Jedi, die zomaar even een expert met de X-Wing werd. Of neem Anakin, een klein kind dat de beste piloot was van het sterrenstelsel, later trouwde met een koningin en opgroeide tot de machtigste Jedi ooit en de meest gevreesde persoon in het heelal.

Ook in The Force Awakens zijn de hoofdpersonages uitzonderlijk getalenteerd. Poe Dameron is moeiteloos de beste piloot ooit en Finn, een conciërge nota bene, loopt weg van zijn eerste gevecht, maar blijkt dan wel een topschutter te zijn die tevens zonder al te veel inspanning het lichtzwaard hanteert. We houden net van Star Wars omdat deze gewone personages plots uitzonderlijke talenten bezitten met een minimum aan training, en Rey is niet anders. Het is fantastisch escapisme van de bovenste plank.

rey2

De fout die velen maken, ligt vooral bij het niet willen erkennen van het wezenlijk genre van Star Wars. En het klaarblijkelijk niet willen accepteren van een heel krachtig vrouwelijk karakter, dat haar tegenslagen zomaar wegwuift en uitblinkt in zo goed als alles. Bij mannelijke superhelden of superspionnen steekt deze commentaar nooit de kop op. Vrouwen mogen nooit té perfect zijn.

Mogen vrouwen dan niet larger than life zijn en fantastisch zijn in alles? Als we de visie van Max Landis toepassen op élke film, hoe gelijkluidend worden filmpersonages dan wel niet? Een rol als Rey draagt net bij aan de diversiteit van filmkarakters. Ik wil realistische vrouwen zien in realistische verhalen, maar ik wil ook juichen bij kontschoppende vrouwen zoals Rey. Kunnen we met ons allen niet gewoon genieten van het geweldig straffe personage dat Rey geworden is, in feite een uitvergrote versie van de harde tante die Leia Organa was in de originele trilogie?

Discussie houdt fans wakker en het materiaal levend, maar we mogen vooral niet vergeten wat voor een films de Star Wars-delen precies zijn. Laten we niet doen alsof het plot ooit iets meer is geweest dan het was. Star Wars is net zo universeel door het eenvoudige verhaal, de unieke sfeer en buitengewoon sterke en tegelijkertijd simpele protagonisten. En laten we het overanalyseren van vrouwelijke helden eens achterwege laten en ze gewoon laten zijn, maar bovenal appreciëren dat Rey, samen met Finn, meedraagt aan het bereiken van een groter en diverser publiek voor Star Wars. En dat willen we toch allemaal?

Total
0
Shares
1 opmerking
Een reactie achterlaten
Gerelateerde artikels