The Farewell review: leugentje om bestwil?

In The Farewell staan liefde voor de familie, respect voor tradities en ideologische verschillen tegelijk lijnrecht tegenover elkaar en gaan ze hand in hand. En dat levert soms een koude douche en een warm bad van een film op. WIj zagen deze al op Film Fest Gent en kunnen nu eindelijk verslag uitbrengen.

Nergens beter dan thuis?

De verwachtingen van je familie zijn vaak goedbedoeld, maar ook even vaak torenhoog. Dat ondervindt ook de 30-jarige Billi (Awkwafina, Ocean’s 8, Crazy Rich Asians). Haar ouders kwamen naar de VS toen ze jong was om iets beters van hun leven te maken, en dus verwachten ze dat ook zij haar volle potentieel benut. Ze heeft een hechte band met haar grootmoeder, Nai Nai (Mandarijns voor grootmoeder van je vaders kant), die nog in China woont, maar ze stelt voor haar gemoedsrust haar leven wat beter voor dan het eigenlijk is.

Awkwafina is een van de meest veelbelovende actrices van het moment.

Billi wil namelijk auteur worden, en haar carrière komt maar moeilijk van de grond. Aan het begin van de film ontvangt ze een afwijzingsbrief voor een belangrijke beurs die haar weer wat ademruimte zou geven. Net dan komt ze van haar ouders te weten dat Nai Nai terminale longkanker heeft, en wellicht maar enkele maanden meer te leven heeft. En meer nog, Nai Nai zelf denkt dat ze snel beter zal worden. De familie laat haar bewust in het ongewisse, want de angst voor de ziekte zou haar enkel sneller doen aftakelen, denken zij.

Billi is er faliekant tegen, maar heeft weinig in te brengen. Om Nai Nai nog een laatste keer te zien, zet de familie bovendien een vals huwelijk op poten tussen Billi’s neef en zijn nieuwe(!) vriendin. Billi’s ouders willen haar thuis houden omdat ze vrezen dat hun dochter haar mond voorbij praat, maar ze gaat toch en voelt de tegenstrijdige gevoelens in zichzelf opborrelen. Nai Nai gaat helemaal op in het plannen van de bruiloft, terwijl de familie probeert hun gezicht krampachtig in de plooi te houden. Ze vervalsen zelfs ziekenhuisuitslagen en doen er alles aan om te zorgen dat ze niets te weten komt.

Dualiteit

The Farewell is duidelijk een familieverhaal, en hoe generatieverschillen tot conflicten kunnen leiden. Maar meer nog toont het hoe moeilijk het soms is voor immigranten om om te gaan met hun dubbele identiteit. Billi is opgegroeid in de VS, waar individualisme regeert. Tegelijk heeft ze haar wortels in de Chinese cultuur, waar collectivisme belangrijk is. De familie besliste onderling om samen het verdriet te dragen, zodat Nai Nai het niet hoeft te doen. Billi vindt dat Nai Nai zelf moet kunnen beslissen, maar ze kan de mening van haar grootmoeder niet vragen zonder dat ze haar onwetendheid wegneemt en dus ook die keuze. Het is een interessant debat. Hoe zou je zelf reageren? Wat zou je zelf willen? Laat je traditie voor wat het is, ook al hechten anderen er meer belang aan dan jij?

Lulu Wang houdt de touwtjes goed in handen, en de hele cast is indrukwekkend goed.

Het verhaal van Nai Nai is gebaseerd op het leven van regisseur en scenariste Lulu Wang, wiens oma hetzelfde overkwam. Haar dialogen zijn dan ook niet overdreven melodramatisch, maar gereserveerd en doordacht. Er zijn stille momenten die je zowel doen lachen als geleidelijk bij de keel grijpen, zoals wanneer Billi haar oma wat tai chi probeert te leren, of het karaokegezang tijdens de bruiloft. Als hoofdpersonage is Billi eigenaardig genoeg de perfecte stand-in voor het publiek, zowel hier in het Westen als in het Oosten. Zij moet beide culturen combineren, en iedereen herkent zich wel ergens in de waarden en normen die ze probeert te verzoenen.

Lulu Wang houdt de touwtjes goed in handen, en de hele cast is indrukwekkend goed. Als Zhao Shuzhen als Nai Nai je niet ontroert, dan heb je volgens mij geen hart. Maar het is Awkwafina die de film zonder ogenschijnlijk veel moeite draagt. Ze speelt Billi eerder ingetogen, maar zuigt je vanaf het eerste moment in haar wereld. Haar mogelijkheid om alles wat ze doet zo naturel te maken, zelfs haar meer extravagante rollen in Crazy Rich Asians of Jumanji: The Next Level, maken haar stilaan een van de meest veelbelovende actrices van het moment. Ze won dan ook terecht een Golden Globe voor haar vertolking van Billi. Ze werd dan weer totaal onterecht genegeerd voor een Oscarnominatie, maar ergens heb ik het gevoel dat dat slechts een kwestie van tijd is.

The Farewell is vanaf 22 januari te zien in de bioscoop.