Elizabeth: A Portrait in Part(s) review – eigenzinnige kijk op een eigenzinnige vrouw

Al 70 jaar op een troon, dienen als symbool voor een natie, je moet het maar doen. Elizabeth II blijft ook op haar 96ste een figuur, en een toonbeeld van wat velen ‘Britsheid’ beschouwen. Een trouw overzicht van het leven van de Queen moet je niet verwachten van Elizabeth: A Portrait in Part(s). Nee, deze documentaire is een beetje cheeky, net als de koningin zelf.

De rol

De voorbereidingen voor een banket, dat is voor de Queen net als je klaarstomen voor een toneelvoorstelling. Die indruk wekt Roger Mitchell, de regisseur van o.a. Notting Hill die vorig jaar overleed, toch in zijn docu van een kort anderhalf uur. Even overleggen met het personeel en haar zus over haar outfit, een beetje roddelen over de gasten… De toon is meteen gezet, want Elizabeth II keuvelt alsof ze aan het koffiemachine doet met collega’s. Ze maakt een ironische opmerking over een politiek figuur die nog geen tien seconden later de deur binnenkomt. Dat schouwspel uit archiefbeelden van de jaren 80 wordt afgewisseld met zwart-witbeelden van een blik achter de schermen bij een echte theatervoorstelling.

Het is een vertel- en monteermechanisme dat Mitchell meerdere keren zal gebruiken. Meer nog, monteur Joanna Crickway heeft haar handen volgehad. De langste sequentie over eenzelfde onderwerp zijn hoogstens een paar minuten lang. Al de rest zijn kleine momenten, soms zelfs flitsen van momenten uit het (werk)leven van de Queen die samenhangen. Ze worden verdeeld in thema’s met een eigen beknopte titel zoals ‘In the saddle’ en ‘Mummy’. Daarbij hoort veel popmuziek en fragmenten uit film en tv, waaronder ook The Crown. Zo levert A Portrait in Parts een fragmentarisch beeld op dat je toch een beeld geeft van de vrouw onder de kroon en hoe ze door de wereld gezien wordt.

Natuurlijk komen ook haar koninklijke taken aan bod. Er zijn de staatsbezoeken doorheen het volledige Commonwealth, met zwart-witbeelden van haar en prins Philip op een trein. Meetings met premiers, te beginnen met een zodanig korrelig beeld van Winston Churchill dat het opnieuw tot je doordringt hoe lang de koningin al op de troon zit, tot 13 premiers later Boris Johnson op het toneel verschijnt. Het vele wuiven, bekeken door de jaren heen, maar ook historische momenten zoals haar kroning en 60-jarige jubileum.

De queen

Maar je hebt als kijker natuurlijk meer aan de beelden die iets zeggen over hoe Elizabeth II omging en omgaat met de rol die ze al zo lang heeft. We horen het natuurlijk niet van de Queen zelf, maar van kinds af aan wist ze natuurlijk al dat ze ooit op de troon ging zitten. Alleen stierf haar vader, koning George, al op 57-jarige leeftijd. Elizabeth kwam dus aan de macht op haar 27ste. In haar jongere jaren zien we vooral beelden van een jonge koningin die zich wil bewijzen en wel uitbundig kan zijn, maar niet veel prijsgeeft. Hoe ouder de Queen werd, hoe meer ze loskwam. Vandaag de dag is ze naast koning van het Gemenebest ook een ironische memekoningin.

Er is een stukje gewijd aan haar gezin, vooral haar relatie met prins Philip, die vorig jaar overleed, en kroonprins Charles, die zo we zien een normalere jeugd heeft gehad dan onze eigen prins Filip. De ‘échte’ Elizabeth zien we vooral in het deel over paardrijden en paardenrennen. Het is een passie die ze deelde met de Queen Mum en waar we haar echt het protocol zien vergeten.

Is dit dan enkel een goednieuwsshow? Nee, er worden ook fragmenten getoond van onder andere de ruzie met Meghan en Harry, maar vooral de dood van Diana en de eerder koude reactie van de Queen daarop krijgt de nodige aandacht.

Wat je ook van Elizabeth II denkt, het wordt duidelijk dat de Queen alleszins een houvast is in een wereld die drastisch veranderd is op 70 jaar tijd. En dat een documentaire niet altijd iemands leven haarfijn en gedetailleerd hoeft uit te leggen om te boeien.

Elizabeth: A Portrait in Part(s) is nu te zien in de bioscoop.