First Man review: Ryan Gosling legt de man achter de legende bloot

Ryan Gosling en La La Land-regisseur Damien Chazelle slaan opnieuw de handen in elkaar voor het biografisch drama rond Neil Armstrong en zijn eerste stappen op de maan.

First Man is ondertussen de derde wijdverspreide worp van Chazelle. En alhoewel La La Land een afgelikt stukje feelgood-voer was, kiest de regisseur deze keer net zoals in zijn Whiplash voor een rauwe, opzwepende aanpak. Het relaas van een van de indrukwekkendste hoogtepunten uit de menselijke geschiedenis is een straffe evenwichtsoefening tussen rakend en episch, beklemmend en euforisch. De ruwe aanpak maakt van een icoon een mens.

De biopic opent met piloot Neil Armstrong die tijdens een testvlucht heel even de ruimte invliegt en met veel moeite terug de grond raakt. Dat claustrofobische gevoel zet de toon voor een groot deel van de film. Armstrong en zijn mede-astronauten vertrouwen hun leven toe aan krakkemikkige blikken voertuigen die hen naar plaatsen brengen waar toen nog geen mensen waren gekomen. Maar veel belangrijker dan dat rollercoastergevoel is het persoonlijke verdriet dat Armstrong met zich meedraagt.

First Man is een film over opoffering en de dood. Hoe belangrijk en groot de prestatie ook was voor Amerika, voor de wereld en voor Neil Armstrong zelf, de prijs die hij ervoor moest betalen, is onmetelijk. Armstrong moest afscheid nemen van zijn dochtertje, de drijfveer voor zijn onschatbare stappen op de maan. Het verlies bepaalt elke beslissing die hij neemt, en tegen NASA is hij eerlijk: natuurlijk zal ze door zijn hoofd spoken tijdens de missie. Daarbovenop overkomt de man en zijn team de ene tegenslag na de andere, maar zoals hij zelf zegt moeten we falen opdat we daarboven niet zouden falen.

De gedetermineerde astronaut wordt vertolkt door een koele Ryan Gosling. De acteur treedt niet uit zijn comfortzone en toch: net door de bescheidenheid van het personage die soms aanvoelt als afstandelijkheid past de rol zo goed bij hem. Wanneer zijn masker afvalt en hij de tranen niet meer kan verbijten, houd je het zelf amper droog. De uitgewerkte rol van Gosling staat in schril contrast met die van Claire Foy. Als de vrouw van Gosling, die het leed ook allemaal moet ondergaan, mag ze niet meer doen dan zenuwachtig rondlopen.

De acteerprestaties, of toch de ruimte die aan de acteurs wordt gegeven, is niet het enige contrast in First Man. Chazelle opteerde grotendeels voor een documentaire-achtige aanpak met veel schudden en een korrel in het beeld. Er wordt constant scherpgesteld alsof alles troebele herinneringen zijn, zowel aan Armstrong als die van Armstrong aan zijn dochtertje. De grote ommekeer komt wanneer bombastische muziek door de bioscoopzaal galmt die de heroïek van de astronauten in de verf zet.

In een IMAX-zaal vult het beeld plots het volledige scherm. Weg is het orkest, weg is de ruwe beeldvoering. Voor je komt het maanoppervlak dichterbij, alsof je er elk moment zelf op kan springen. Kippenvel.

First Man speelt vanaf 17 oktober in de bioscoop, Film Fest Gent organiseert een week ervoor al vertoningen.