Annihilation is een sciencefiction/horrorverhaal dat breekt met de regels van het genre. Niet alleen door te spelen met verwachtingen, maar ook omdat het geen Europese bioscooprelease kreeg. Net zoals hoofdpersonage Lena nemen de producers van Annihilation een risico en zowel de kijker als de film komen er niet zonder kleerscheuren uit…

Jeff VanderMeers Annihilation

Het is het jaar 2016. Mijn toenmalige vriendin en ik grasduinen in de Engelstalige afdeling van een Portugese boekenwinkel. We zijn op reis en aangezien we beide boekenwurmen zijn, konden we ons prima bezighouden in deze stoffige winkel. Een cover met fluokleur trekt mijn aandacht: Annihilation van Jeff VanderMeer, sciencefiction, een klein boek met een mysterieus verhaal over een besmet gebied genaamd Area X. Waarom zou ik nog geld uitgeven voor een typisch Portugese porseleinen tegel als ik dit in handen heb? Een beter souvenir kon ik me echt niet inbeelden. De reden waarom ik dit allemaal nog zo levendig herinner, heeft grotendeels te maken met het verhaal. Een beklijvend horrorverhaal die mijn fantasie tot het uiterste duwde, want veel omschrijvingen waren absurd en abstract, en dat maakte het geheel des te enger.

Een beklijvend horrorverhaal dat mijn fantasie tot het uiterste duwde, want vele omschrijvingen waren absurd en abstract, en dat maakte het geheel des te enger.

Er is namelijk een ‘Event’ gebeurd bij een vuurtoren aan een kustlijn en sindsdien is de omgeving errond besmet. Dit gebied breidt zich langzaam maar zeker verder uit en beïnvloedt de natuur en omgeving op allerlei vreemde manieren. Een militaire organisatie genaamd The Southern Reach stuurt teams op expeditie om informatie te verzamelen. Niemand keert terug. Het boek focust zich op het team van de 12e poging.

Toen ik te horen kreeg dat Alex Garland het verhaal zou adapteren voor het witte doek, was ik voornamelijk onder de indruk van het lef. Hij zou abstracte ideeën op een boeiende manier moeten visualiseren. VanderMeers Annihilation gaat namelijk niet over de oorzaak van Area X, maar over het omgaan met een onbekende factor die zo vreemd is, zo anders dat we alle houvast verliezen.

In het boek lezen we amper iets over de buitenwereld, we kennen zelfs de namen niet van de hoofdpersonages. Er wordt gerefereerd naar personages aan de hand van hun beroep zoals De Psycholoog en De Bioloog. Het resultaat is een page-turner die je vastgrijpt en nadien blijft hangen. Nu, genoeg over het boek, indien je hier meer over wilt lezen verwijs ik je graag door naar Eliens recensie.

Alex Garlands Annihilation

Het is belangrijk om te weten waar het boek om draait, om te kunnen kaderen wat de film doet én hoe ik me daarbij voel. Ik bekeek de film vanuit de bril van een lezer en je moet deze recensie dan ook vanuit dat standpunt interpreteren. Garland heeft namelijk vrij veel veranderd van het verhaal. Er zijn nog veel raakvlakken: Area X en de Southern Reach zijn exact zoals in het boek en het hoofdpersonage heeft een soortgelijke achtergrond.

Garland heeft namelijk vrij veel veranderd van het verhaal.

Daar eindigen de gelijkenissen eigenlijk al, maar ik snap de veranderingen die gemaakt werden. De hoofdpersonages krijgen hier wel een naam en een ankerpunt buiten Area X. De gevaren die ze tegenkomen verschillen behoorlijk van het boek. De uiteindelijke confrontatie is minder abstract en complex. Het is een filmadaptatie pur sang. Het verhaal omgevormd zodat het past in een film van 2 uur, personages herwerkt zodat je makkelijker een band met hen kunt opbouwen.

Het gevoel van omgaan met het onbekende zit er nog steeds in maar de focus wordt verschoven naar identiteit. Hoe blijf je nog trouw aan jezelf wanneer de wereld rondom je alle wetten tart? Wat betekent zoiets ook in zo’n situatie? Het is een vraag die amper gesteld werd in het boek net omdat de afwezigheid van een identiteit een versterking was van de bevreemdende sfeer.

Hoe blijf je nog trouw aan jezelf wanneer de wereld rondom je alle wetten tart?

Ik ben dus noodgedwongen om een stap achteruit te nemen en de film los te trekken van het boek. Annihilation is een horrorfilm die het niet nauw neemt met de regels van het genre. Er zijn veel momenten die perfect zouden zijn als jumpscare maar Garland negeert ze. Het is een trage film, die net zoals het boek nieuwe dingen uitprobeert om je op je ongemak te doen voelen. Het gevoel blijft ook onbewust hangen in je hoofd. Ik had de fout gemaakt dit te bekijken voor het slapen. Het resultaat: Area X had ook mijn dromen besmet. Ik denk dat je als filmmaker dan best wel in je opzet geslaagd bent.

Het ziet er met momenten ook gewoonweg prachtig uit. De climax van de film is een metafysisch duel dat me deed terugdenken aan het einde van 2001: A Space Odyssey. Ik denk ook dat de publieke perceptie van Annihilation in lichte mate gelijk zal lopen met Kubricks ruimte-epos. Niet iedereen zal er wild van zijn, maar de Netflix-gebruikers die deze film met een open geest bekijken, zullen zich er wel in verliezen. Ik vind het trouwens spijtig dat het enkel op Netflix te zien is. Er is één scene die naar mijn mening beter tot z’n recht zou komen op een groot scherm. Wat die is, moet je zelf ontdekken.

---

Annihilation is vanaf 12 maart beschikbaar op Netflix.