Aftersun review: liefdevolle melancholie en impliciet verdriet

De Britse regisseur Charlotte Wells komt met een kleinschalige film groots de filmindustrie binnenvallen. We zijn allemaal het kind van een ouder, en Aftersun doet je nadenken over wat dat allemaal betekent. Een film die blijft nazinderen, ook bij het publiek op Filmfestival Oostende, waar wij Aftersun zagen.

Na(ar) de zon

“Waar dacht jij dat je zou staan toen je mijn leeftijd was?” Voor de 11-jarige Sophie (Frankie Corio) is het een onschuldige vraag aan haar vader Calum (Paul Mescal), maar het is een orgelpunt in Aftersun. Sophie ziet haar vader niet zo veel omdat haar ouders gescheiden zijn, maar elk jaar gaat ze met Calum op vakantie. Dit jaar: Turkije, op strandvakantie zoals menig Belg ze zal kennen. Zwemmen, eten, drinken, verbranden. Aftersun smeren (maar niet zoals wij die kennen, want ongezond) hoort er dus ook bij, net als af en toe sociaal en actief zijn.

Aftersun is geen film die je tijdens het kijken een mokerslag uitdeelt, maar in je huid haakt en er even blijft zitten.

Calum bracht een camera mee om hun vakantie vast te leggen. Zijn dochter groeit snel op maar zit nog in een tussenfase. Te oud om met kinderen om te gaan, maar te jong om bij jongeren rond te hangen. Een lastige tijd voor dochter maar ook voor vader. Calums stemming is eerder wisselvallig tijdens de vakantie, en Sophie weet niet waarom. Calum worstelt met zichzelf. De homevideo’s zijn een weg naar antwoorden wanneer heden, verleden en toekomst zich lijken te verweven.

Opgroeien

Aftersun is geen film die je tijdens het kijken een mokerslag uitdeelt, maar in je huid haakt en er even blijft zitten. De kracht ervan ligt in hoe impliciet Charlotte Wells haar film heeft gemaakt. Waarom werd Calum zo jong vader? Waarom gingen hij en Sophie’s moeder uit elkaar? Waarom heeft hij het moeilijk? Waarom ziet hij Sophie zo weinig maar lijkt haar moeder dat wel te aanvaarden? Er is veel ruimte voor interpretatie, waardoor iedere kijker iets van zichzelf in het verhaal stopt. Vooral achteraf, wanneer je de stukjes probeert samen te leggen. Wells presenteert namelijk ook geen puur rechtlijnig verhaal. De vakantiescènes worden soms onderbroken door fragmenten van Calum die zichzelf verliest op een feestje, en zelfs van de oudere Sophie. Ook zij probeert haar vader te begrijpen, met weliswaar nog iets meer achtergrondinformatie dan wij.

Er is veel ruimte voor interpretatie, waardoor iedere kijker iets van zichzelf in het verhaal stopt.

Je kan veel zelf invullen, maar Aftersun heeft wel wat te zeggen. Het is ook een coming-of-ageverhaal. Sophie maakt als jonge tiener een lastige periode door. In het hotel zijn de jongeren bezig met drinken en relaties, maar Sophie begint net anders naar jongens te kijken.

Vader en dochter veranderen

Ook de band tussen haar en Calum balanceert op die rand. Ondanks de afstand die er is, gaan ze wel nog teder met elkaar om en vertoeft Sophie graag in haar vaders gezelschap. Tegelijkertijd beseft hij ook dat een vader-dochterrelatie verandert naarmate zij ouder wordt. Het is een unieke band maar haast altijd duikt er een zekere schroom op, vooral om te spreken over relaties en seks. Hij leert haar zichzelf verdedigen tegen aanvallers en spoort haar aan om alles met hem te blijven delen, ook de moeilijke dingen.

Het is ook interessant dat Wells de visie van beide ‘kanten’ op ouderschap aanhaalt. De oudere Sophie probeert door de homevideo’s te bekijken het beeld dat ze toen had van Calum bij te stellen. Als we klein zijn, staan we niet stil bij wie onze ouders geweest moeten zijn voor ons. Pas later vergroot ons begrip. En hoewel Calums problemen vaag blijven, is het nu eenmaal de realiteit van een ouder dat je kind belangrijker wordt dan jezelf. Op een punt zal je je wellicht voorstellen hoe je leven anders had kunnen zijn. Vandaar dat Sophies terloopse vraag best aankomt bij hem. Hij is haar held, maar dat lijkt helaas weinig invloed te hebben op zijn zelfbeeld.

Ontdekkingen

Paul Mescal maakt terecht kans op een Oscar voor Beste Acteur.

Al deze vraagstukken zorgen voor een ingetogen film waar je achteraf nog regelmatig bij stilstaat. Het is natuurlijk ook een kunst om zulk subtiel materiaal te brengen. Paul Mescal toont hier na Normal People dat hij een blijver is en maakt terecht kans op een Oscar voor Beste Acteur. Hij doet zo veel met kleine uitdrukkingen. Ook Frankie Corio is perfect gecast in haar eerste rol. Wells is zelf een ontdekking en stopt een duidelijke visie in haar semi-autobiografische film. Van de inventieve shots, zoals een polaroid die langzaam ontwikkelt over een dialoog, de homevideo’s en speciale perspectieven, over de dromerige muziek die in contrast staat met de nostalgische 90s-soundtrack met Steps en de Macarena. Aftersun wekt hetzelfde gevoel op als herinneringen die vervaagd zijn door de tijd, maar waarvan een detail je af en toe nog eens in het oog springt.

Aftersun is vanaf 1 februari te zien in de bioscoop.