Saga of hoe we met veel plezier ons hart laten breken

Ik zou je het niet kwalijk nemen als je niet wist dat deze week een heuglijk moment bevat. Als je niet regelmatig met je neus in Amerikaanse comics zit, zou je durven denken dat dit een zoveelste miezerige januariweek is. Een zoveelste grijze week in de polonaise der grijze weken die wij in een vlaag van zinsverbijsterend optimisme winter noemen. Niets is minder waar! Deze week keert Saga, de space opera van Brian K. Vaughan & Fiona Staples, terug na een pauze van bijna 4 jaar. De reeks eindigde met een nagelbijtende cliffhanger. Een mens zou voor minder een fles ontkurken.

Saga kan je nog het best omschrijven als een intergalactische soap gefocust op een meisje genaamd Hazel en haar familie terwijl die op avontuur gaan doorheen het heelal. De reeks omvat intussen 54 issues waarvan de laatste in juli 2018 in de rekken lag. Schrijver Brian K. Vaughan wou even een pauze inlassen en communiceerde ook dat dit het middelpunt is binnen het verhaal. Samen met Fiona Staples had de man intussen al 6 jaar gewerkt aan het verhaal en hoewel triest, voelde iedereen wel heel veel begrip voor de keuze om even een hiatus in te plannen.

Wat maakt Saga zo goed?

De pauze bleef echter maar duren en dat voor verschillende redenen. Saga had namelijk één grote achilleshiel: het kon zich nooit aan een deadline houden. De reeks werd geteisterd door een onregelmatig release-schema waarin verschillende issues vaak uitgesteld werden. Brian & Fiona hadden besloten dat, eens ze terug van start gingen, ze een grote voorsprong zouden maken. Het doel was om meerdere issues volledig klaar te hebben vooraleer er gecommuniceerd werd dat ze terug kwamen. Daarnaast kreeg Fiona Staples een kind, wat uiteraard ook de nodige uitdagingen met zich meebrengt. Ook mogen we het verplicht nummertje niet vergeten en melden dat COVID ongetwijfeld ook zijn impact zal gehad hebben op hun schema.

Wat maakt Saga zo goed? Ik vroeg het me ook af en ging luisteren bij onze hoofdredacteur Strips: Dennis! Het antwoord was een epistel die ik je onmogelijk wil ontzeggen. Hieronder zijn onverbloemde mening.

De Vertelstem

Dit schreef ik indertijd over de eerste issue:

“Romeo & Julia meets Star Wars. De Hollywood-pitch waarmee deze comic perfect wordt omschreven. De hoofdrollen gaan naar een jong stelletje die samen een kind hebben gemaakt. Ze behoren tot verschillende volkeren die met elkaar in oorlog zijn. Hun liefde ligt dus nogal politiek gevoelig. Het duo wordt achterna gezeten door een bende premiejagers die hen wil beletten om het oorlogsgeweld te ontvluchten.
Het is even wennen om de vele, soms ietwat bizar uitziende wezens serieus te nemen. Maar uiteindelijk trekt het verhaal van Brian K. Vaughan je toch naar binnen. Hij blaast het verhaal leven in. Het tekenwerk van Fiona Staples is sober maar wel realistisch. De achtergronden zijn prachtig. Ze lijken op stills uit een animatiefilm.
Zo tegen het einde van deze comic viel er een kwartje. Ik realiseerde me hoe slim de vertelstem eigenlijk werd gebruikt. Toen besefte ik dat dit weleens heel, heel groots zou kunnen worden. Mits BKV zijn kaarten goed speelt. Briljant begin van een hopelijk epische serie. “

Het was een understatement want deze comic werd heel groot. De eerste twee jaar waren een waarlijk epische reis waarbij je als lezer steeds met een haastig kloppend hartje naar de stripwinkel rende wanneer er weer een issue was verschenen. Het verhaal werd op bijna maandelijkse basis opgeschud. Je kreeg nieuwe geweldige personages voorgeschoteld zoals het lieflijke zeehondje Ghüs, The Lying Cat, Robot Prince of de in tweeën geschoten oppas Isabel. Het was comics zoals het bedoeld is.

Op veel zaken was Saga een pionier.

Brian K. Vaughan en Fiona Staples hadden het tijdstip mee. Ze surfden mee op de progressieve golf die toen over de wereld spoelde. Zeker in het begin werd er op een spontane manier gespeeld met wat normaal wordt gevonden. Mensen van alle zijden van het seksuele spectrum zagen een representatie van zichzelf terug in deze comic. Er werden ook geloofwaardige portretten geschilderd van relaties, vriendschappen en de vele sociale kanten van een oorlog. Met veel van deze zaken was Saga een pionier. En dan vooral in de Amerikaanse direct market.

Het moet ook worden gezegd dat Brian K. Vaughan misschien wel de beste marketeer is in comics. Mensen die de jaren ’00 hebben meegemaakt, kunnen zich misschien nog herinneren hoe hij regelmatig opdook op de messageboards van Mark Millar en Brian Michael Bendis. Een tijdlang had de schrijver ook een eigen site. Op deze website schreef hij blogs en onderhield hij ook een eigen forum. Op een gegeven moment stopten echter de updates en na een tijdje verdween de site in het niets. Vaughan liet weten dat hij een schaal Franse uiensoep over zijn computer had gegooid waardoor zijn server het had begeven. Maar iets later kwam de aap uit de mouw. De schrijver voelde er niet veel voor om zijn tijd te besteden aan het verspreiden van gratis schrijfwerk wanneer je er ook betaald voor kunt worden. En zijn privacy telde ook mee.

Door deze onbereikbaarheid werd hij zijn eigen mysterie. Er onstaat bijna automatisch interesse in zijn titels wanneer hij ineens opduikt. Ook de lange pauze van Saga kun je hier niet helemaal los van zien.

Door deze onbereikbaarheid werd hij zijn eigen mysterie.

Een tweede iets wat deze serie in losse issues de moeite waard maakt is de brievenrubriek. Vaughan en Staples dwingen hun lezers om fysieke brieven e.d. op te sturen. Niet alleen verhoog je daarmee het niveau van de inzenders omdat er moeite voor wordt gedaan, er ontstaat ook een soort community. Deze pagina’s waren hierdoor soms leuker dan het verhaal.

Saga 55 zal een bestseller worden. De reeks zal het commerciële momentum zeker de eerste tijd probleemloos op kunnen pakken. Het zal ook boeiend worden om te zien of het nog steeds cultureel relevant is?

Het succesverhaal

Het moge duidelijk zijn: Saga heeft het creatieve duo geen windeieren gelegd. Dennis sprak al over een commercieel momentum dus ik ging ook even horen bij de stripwinkel Worlds’ End Comics waar ik Fabian en Lieve van achter een koel glas schuimend bier vroeg waarom zij denken dat de reeks zo’n succes is.

“Saga is vooral erg toegankelijk en mainstream maar tegelijkertijd even alternatief en speciaal,” vertelt Fabian me. Ook voor hem is de unieke tekenstijl één van de meerwaarden: “De enorm duidelijke kleuren en lijnen van Staples helpen hier ook echt bij. Hierdoor krijgt de beginnende lezer eigenlijk direct alles mee wat nodig is.”

Een verhaal is echter maar zo sterk als de gebeurtenissen en de personages die erin wonen. “Vaughn is ook niet vies van gut punches en sinds de Red Wedding is dat blijkbaar wat Jan Modaal verwacht in zijn popcultuur. Het gaat enorm belangrijk worden eens het door een grote speler als HBO of Netflix een adaptie krijgt.” Enkele iconische momenten komen even opdoemen. Lieve doorbreekt de stilte: “We hebben allemaal een Ghüs nodig in ons leven”.

Kunnen we alleen maar beamen.