Soul review: miljaar, Pixar, daar doe je het weer

Met Soul gaat Pixar verder met de ontleding van de innerlijke mens, die ze begonnen met Inside Out. Het resultaat is opnieuw een visueel feest, hoopgevend en zo menselijk als maar zijn kan. Dus ja, hou zeker zakdoeken bij de hand.

Dromen zijn bedrog?

Passie stuwt ons allemaal vooruit in het leven. Van je passie je leven maken is voor velen nog steeds een ambitie. Zo ook voor Joe Gardner (Jamie Foxx, die een goede Jan Modaal neerzet door zijn kinetische energie wat te minderen). Hij sleept zich als muziekleraar door de dagen maar droomt van een carrière als jazzmuzikant. Via een oud-leerling krijgt hij die kans, wanneer hij gevraagd wordt om in te vallen als pianist voor Dorothea Williams, een bekende zangeres en trompettiste (Angela Bassett). Helaas valt hij op weg naar de jazzclub in een gat in de straat. Hij raakt in coma.

Soul is verrassend genoeg een van de grappigste Pixarfilms van de laatste jaren.

Zo komen we terecht in de metafysische wereld van het voorgeborchte of limbo. Dat is in de film onschuldiger voorgesteld dan het klinkt. De heengegane zielen verschijnen in een Jellabies-achtige vorm op een trap die naar ‘het licht’ leidt (wel voorzien van een licht onheilspellend muzikaal referentiepunt). Joe is daar nog niet klaar voor en ontsnapt naar een vreedzaam grasveld. Daar worden nieuwe zielen begeleid om een persoonlijkheid te vergaren en een ticket naar de aarde te bemachtigen. Joe wil zo’n ticket kapen om zelf terug te keren en doet zich voor als begeleider.

Hij heeft echter de pech om gekoppeld te worden aan een ziel-in-wording die al heel lang is blijven steken. 22 (Tina Fey) vindt haar passie maar niet, en dat is een essentieel onderdeel van een ziel. Het is dus aan Joe om haar daarbij te helpen, zodat hij terug naar zijn lichaam kan. Gaandeweg wordt echter duidelijk dat niet 22 maar hij het meeste moet leren.

Leef met je eigen talent

Eigenlijk is Soul een klassieke heist-film. Joe en 22 moeten een lijstje aan taken volbrengen om hun doel te bereiken. Natuurlijk komt er daarbij verschillende keren een kink in de kabel. Soul is verrassend genoeg een van de grappigste Pixarfilms van de laatste jaren, met knipogen voor jong en oud: subtiele verwijzingen naar de dagelijkse sleur, relaties tussen de generaties, maar ook slapstickhumor. En zoals altijd bij Pixar ga je van een lach naar een traan.

Soul bewijst dat iedereen een impact heeft op anderen, en dat die soms groter is dan je zelf denkt.

Het grootste dramatische gewicht komt van de verschillen tussen de hoofdpersonages. Joe is bij momenten nogal irritant omdat hij geobsedeerd is met zijn nakende succes en tot dan ‘mislukte’ carrière. Hij is zo bezig met zichzelf dat hij 22 aan haar lot overlaat. Zij zoekt eigenlijk een doel in het leven, maar houdt er een andere visie op na dan Joe.

Velen onder ons hebben faalangst en voelen alsof we te tekort schieten in de resultaatgerichte maatschappij van vandaag. Het is een cliché dat je uit mislukkingen belangrijke lessen kan trekken, maar als we iets mogen overhouden van de laatste vier jaar in de Verenigde Staten is het dat je falen ontkennen je alleszins niet bescheidener en empathischer maakt. Veel belangrijker dan ambitie is passie. Gezonde passie waar je energie uit haalt maar je niet obsessief of egoïstisch maakt. Wanneer Joe dat inziet, leidt het bij hem tot een openbaring die ook bij mij stevig binnenkwam. Damn you, Pete Docter!

Betekenis is iets dat je zelf aan het leven geeft. Soms denken we allemaal dat niemand ons zal herinneren als we er niet meer zijn. Soul bewijst dat iedereen een impact heeft op anderen, en dat die soms groter is dan je zelf denkt. Nog zo’n cliché is “leren te genieten van de kleine dingen”. In de gejaagdheid van het leven vergeten we dat wel eens, totdat we die kleine dingen niet meer hebben. Dat hebben twee lockdowns wel bewezen. Leert Soul ons daarmee meer dan pakweg de onderschatte parel About Time van Richard Curtis of de schijf Leef van Mozaïek en De Kreuners? Misschien niet, maar de manier waarop Pixar het aanpakt, geeft een nieuwe dimensie aan de boodschap.

Cinema™️

Wat een prachtig staaltje animatie heeft de studio afgeleverd met Soul. Een visueel spektakel vol kleur die de kleinsten zal boeien en volwassenen verwonderd doet opkijken hoe straf animatie wel niet geworden is. De omgevingen op aarde zijn bijna fotorealistisch, de wereld van de zielen is een mix van stijlen: vleugjes 3D-animatie die doen denken aan Inside Out, schetsachtige animatie en zelfs abstracte designs met veel lijnwerk.

Een visueel spektakel vol kleur die de kleinsten zal boeien en volwassenen verwonderd doet opkijken hoe straf animatie wel niet geworden is.

Het visuele wordt overigens goed ondersteund door de muziek. Trent Reznor en Atticus Ross (The Social Network) maakten een score die ook droomachtig en buitenaards klinkt, maar toch goed samengaat met die andere belangrijke muziekstijl: jazz. Die stukken en arrangementen zijn van de hand van Jon Batiste, jazzmuzikant en bandleider voor The Late Show van Stephen Colbert. Die verschillende lagen en combinaties maken van Soul een ongewone maar harmonieuze rit.

De coronapandemie geeft de film dus zeker een diepere betekenis, en net daarom is het ook jammer dat mensen er niet samen van kunnen genieten. Disney stapte af van een bioscooprelease en dropt de film op kerstdag op Disney+. Een te begrijpen keuze, maar de magie tijdens de publieke vertoningen op Film Fest Gent is niet te onderschatten, zeker niet bij een film die zo steunt op gedetailleerd en gelaagd beeld en geluid. En zo’n mondmasker ving uitstekend mijn tranen op. Probeer dus het grootste scherm te vinden dat je in huis hebt en geniet van een van de beste recente Pixarfilms – en dat wil al iets zeggen.

Soul is vanaf 25 december te bekijken op Disney+.