Unsane review: psychologische horror

Op pensioen gaan is zo passé. Wellicht in de toekomst voor alle werkmensen, maar nu vooral in de filmindustrie. Dat is alleszins het geval bij regisseur Steven Soderbergh. De maker van de Ocean’s-trilogie, Magic Mike en Logan Lucky, één van onze Film Fest Gent-favorieten van vorig jaar, kondigde in 2013 zijn pensioen aan. Dat vredevolle leven leek toch niets voor hem, want Soderbergh vloog er vorig jaar opnieuw in en blijft voorlopig doorgaan, en met ambitie. Unsane maakte hij met enkel een iPhone in de aanslag. Levert dat behalve een kostenbesparing ook een boeiende film op?

De premisse klonk alleszins intrigerend. Sawyer Valentini (Claire Foy), een jonge bankmedewerkster, wordt onvrijwillig opgenomen in de psychiatrie. Ze beweert dat ze gestalkt wordt en laat vallen dat ze wel eens suïcidale gedachten heeft. Tot haar afschuw blijkt een van de handhavers (een uitstekende Joshua Leonard) in de instelling haar stalker te zijn. Maar is dat wel zo? Hoe langer ze op de afdeling verblijft en hoe meer ze haar gelijk probeert te halen, hoe meer ze – en wij ook – aan haar verhaal beginnen te twijfelen. Tot er op een bepaald punt duidelijkheid komt.

Unsane is bijzonder relevant in de huidige tijdsgeest.

Unsane is een psychologische horrorthriller, en die beschrijving is zeker terecht. De gedachte om opgesloten te zitten in een situatie waar je niet aan kan ontsnappen omdat niemand je gelooft, het is een beangstigende gedachte. De onmacht die dat teweeg brengt, kan een mens al kapotmaken. Unsane toont dat mentale gezondheid niet altijd zwart-wit is. Hoe graag sommige mensen dat ook willen geloven. Het he said, she said-aspect en het vraagstuk van “Geloven we zulke beweringen?” in deze film is ook bijzonder relevant in de huidige tijdsgeest. De regisseur verwerkt de problematiek subtiel in de dialogen, en met succes. Niet geloofd worden is de grootste angst van elk slachtoffer, en ik voelde zo zwaar met Sawyer mee dat ik er op de duur echt kwaad en lichtjes angstig van werd. Hou daar dus rekening mee mocht je de film willen zien.

Soderbergh wil ook de aandacht vestigen op het complexe systeem van gezondheidszorg in de VS. Een groot deel van de Amerikanen zijn bang om ziek te worden uit angst dat ze hun rekeningen niet kunnen betalen. En voor mensen mét ziekteverzekering is de situaties soms niet veel beter, want de farma-industrie probeert hen zo veel mogelijk geld af te troggelen. Voor buitenstaanders lijkt dat vaak onbegrijpelijk. Soderbergh lijkt dezelfde mening aangedaan, en is minder subtiel in zijn verwijzingen naar deze situatie.

Claire Foy gooit momenteel hoge ogen met haar vertolking van Janet Searon, de vrouw van Neil Armstrong, in First Man, maar ook in deze rol bewijst ze dat ze haar plaats op de A-list verdient. Ze houdt zich niet in en stelt zich heel kwetsbaar op. In de bijrollen herken je misschien Juno Temple (The Dark Knight Rises) en Jay Pharaoh (Saturday Night Live) en viel je oog misschien op de cameo van een oude Soderbergh-bekende, maar dit is de film van Foy.

De première op Film Fest Gent is wat aan de late kant: Unsane werd voor het eerst vertoond op het filmfestival van Berlijn in februari en kwam in maart in de Amerikaanse zalen. Ondanks de vertraging is de film het toch waard om het grote scherm te bekijken. Het gebruik van een iPhone is een interessante keuze gebleken. Aan het gebruik van een iPhone moet je wennen, maar het voegt wel iets toe aan de film. Soderbergh en zijn cinematograaf (AN: zichzelf onder een pseudoniem, net als de monteur) kozen voor een overvloed aan close-ups. De shots in “selfieformaat” zorgen voor een claustrofobische sfeer. Sawyer wordt fysiek en mentaal in het nauw gedreven, en dat wordt vaak letterlijk op beeld vertaald.

Aan het gebruik van een iPhone moet je wennen, maar het voegt wel iets toe aan de film.

We blijven het verhaal uit haar standpunt zien, met shots over haar schouder en naast haar. Daarbij komt een iPhone natuurlijk van pas. Je verliest het warme beeld van een 35mm of digitale camera en bekomt een veel scherper, soms minder vloeiend beeld. Dat op zich geeft de film een ander sfeer. Ook de bruine en doffe filter op het beeld, de onconventionele camerahoeken en de muziek (net weggeknipt uit een film uit de jaren 90) van Thomas Newman (ook onder een pseudoniem) doen je voelen dat er iets niet klopt. Combineer dat met de materie en je schuifelt meer dan eens ongemakkelijk in je stoel.