Charlie Brooker en zijn alom geprezen anthologieserie Black Mirror zijn terug voor een derde seizoen, en wat voor een. Sinds de serie begon in 2011, is het aantal fans enkel maar exponentieel toegenomen, en met dit ongelofelijk sterke derde seizoen zal dit ook zeker weer het geval zijn.

Beklijvende televisie

De eerste twee seizoenen van Black Mirror waren oorspronkelijk te zien op het Britse Channel 4, maar dit keer zijn de zes afleveringen die dit seizoen telt, meteen verschenen op Netflix. Vanaf vandaag! Rep je voor of na deze review dus naar je account, want dan je krijgt zes uur boeiende, maar tegelijk ook beangstigende televisie op je afgevuurd. Wist je trouwens dat de Brit de inspiratie voor de naam van zijn serie ook haalde bij televisie? “Wanneer je scherm uitgeschakeld is, ziet het eruit als een zwarte spiegel. Daar is iets heel kouds en beangstigends aan verbonden”, zegt Brooker. Vanaf nu kijk ik nooit meer met hetzelfde gevoel naar mijn tv-scherm.

Schot in de roos en stomp in de maag

Net als in de vorige seizoenen, is elke aflevering doorspekt met de nodige maatschappijkritiek en cautionary tales. Telkens komt een ander aspect van de moderne technologie aan bod, samen met de impact die het heeft op de wereld in de toekomst – al dan niet de verre of nabije. In 2011 was dat eerder zeldzaam in de populaire cultuur, maar sindsdien schieten de dystopische verhalen als paddenstoelen uit de grond. Van The Hunger Games tot het nieuwe Westworld (en diens voorganger Person of Interest), allemaal waarschuwen ze ons voor de snelle evolutie van de technologie. De serie is verslavend en tegelijk ook niet. De afleveringen zijn zo goed dat je meer van dat moois wil zien, maar na elk uurtje Black Mirror heb ik toch even een pauze nodig om dat alles te verwerken. Eerlijk waar.

De verhaallijnen zijn opnieuw spot on. De technologie en innovaties die vandaag de dag al langzaamaan de wereld overnemen, zijn letterlijk niet meer weg te denken in de nabije toekomst. Hoe sociale media je leven in een tweet of like kan veranderen, is een enge gedachte, als je er bij stilstaat. Na het bekijken van Nosedive moest ik even stilstaan bij hoeveel belang ik zelf aan Twitter en consorten hecht, en dat was al iets te veel naar mijn zin. Na een social media cleanse van drie dagen wil ik er nu niet meer zo afhankelijk van zijn. Voor ik net zoals Lacie iemand word die gewoon mindless liket om populair te worden. Ik mag er niet aan denken.

Shut Up and Dance is zonder twijfel de meest deprimerende aflevering van alle zes. De aflevering behandelt afpersing en manipulatie via sociale media, Bekijk deze aflevering dus niet als je je een beetje down voelt, want het is een heel donkere, ook al is ze realistisch. Misschien is dat het net: je kan het realisme niet ontkennen, in tegenstelling tot andere afleveringen waarvan de technologie nog lang niet zover staat. Ik bleef achter met een erg ongemakkelijk gevoel in de maag. Playtest zal me dan weer twee keer doen nadenken voor ik ontwikkelingen in VR omarm. Men Against Fire is een nodige reflectie op oorlog en de praktijken in en van het leger; Hated in the Nation een duidelijke waarschuwing voor negatieve commentaar en doodsbedreigingen, waar sites zoals Twitter en Facebook tegenwoordig bol van staan.

Hated in the Nation was wel mijn minst favoriete aflevering. Er gebeurde heel wat, maar van Black Mirror zijn we ‘kortere’ afleveringen gewend, en daar leent het format zich ook beter toe, vind ik. Anderhalf uur is bijna een film, en daarvoor hadden de personages net niet genoeg diepgang. San Junipero is waarschijnlijk de mooiste aflevering van allemaal, zowel letterlijk als figuurlijk. De aflevering straalt pure nostalgie uit, en heeft prachtige belichting en locaties. Het was ook de aflevering met het meeste nuance wat de voor- en nadelen van sociale media betreft, hoewel dat ook nog voor discussie vatbaar is. Hoe dan ook, als je je soms wat overweldigd voelt door al die weemoed, vind je hier een sprankeltje hoop.

Talent achter de schermen…

De kwaliteit spat in dit seizoen van het scherm. Elke aflevering is van hoge kwaliteit, met enkele productiekeuzes die eruit springen: de geweldige production en costume design bij Nosedive (pastel everywhere!), de sfeer en special effects van Playtest, het complexe en verrassende scenario van Shut Up and Dance, de betoverende belichting en locaties in San Junipero, het uitstekende camerawerk bij Men Against Fire en de muziek van Martin Phipps bij Hated in the Nation.

De cast en crew zijn ook weer om duimen en vingers bij af te likken. Charlie Brooker kan zijn hersenspinsels uit handen geven aan onder andere regisseur Joe Wright, regisseur Dan Trachtenberg en onze eigenste Jakob Verbruggen. Elke regisseur brengt een unieke stijl naar de aflevering, waardoor de afleveringen ook nooit generisch of gerecycleerd aanvoelen. Wright gaat voor een eerder strakke regie in Nosedive, wat mooi contrasteert met het speelse en soms grappige script van scenaristen Rashida Jones en Michael Schur. Onze landgenoot is meteen ambitieus geweest en heeft geopteerd voor een videospelachtige regiestijl. Het lijkt wel of hij met Men Against Fire solliciteert naar een plaatsje in de regisseursstoel bij The Walking Dead. De aflevering lijkt er ook enigszins op gebaseerd.

Ook voor de oren is dit seizoen een plezier. Brooker kon rekenen op het muzikaal talent van componisten zoals Max Richter, die het geluid van een gsm-melding slim verwerkt in de score, en Bear McCreary, die zijn ervaring met The Walking Dead goed kan gebruiken in Playtest. Phipps’ muziekstuk op het einde van Hated in the Nation vermeldde ik eerder al, maar is de moeite om het hier nog eens te benadrukken.

…en op het scherm

De acteurs die present tekenen voor seizoen drie doen het allemaal uitstekend. Iets bekendere acteurs zoals Bryce Dallas Howard, Alice Eve (Nosedive), Kelly Macdonald en Benedict Wong (Hated in the Nation) worden afgewisseld met rijzende sterren zoals Gugu Mbatha-Raw en MacKenzie Davies en nog onbekende acteurs zoals Malachi Kirby (Men Against Fire), Alex Lawther (Shut Up and Dance) en Wyatt Russell (Playtest). Vooral de twee laatste acteren de pannen van het dak. Lawther maakt de onmacht en angst die zijn personage Kenny voelt, bijna tastbaar. Als Black Mirror zijn doorbraak niet wordt, dan weet ik het ook niet meer. Goede dingen voorspel ik trouwens ook voor Russell. Hij laat in de games-gerelateerde aflevering nagenoeg elke emotie uit het spectrum zien, en hoe.

Met het aanwezige talent, de actuele verhaalstof die doet nadenken en de groeiende populariteit van Netflix als producent van tv-series, verwacht ik wel een paar beeldjes bij de Emmy Awards van volgend jaar. Zeg dat ik het voorspeld heb.

Black Mirror seizoen 3: afleveringengids

Nosedive

Lacie Pound (Bryce Dallas Howard, Jurassic World, The Village) is een jonge vrouw die het zat is om samen te wonen met haar broer (James Norton, War and Peace). Ze gaat op zoek naar een stekje dat bij haar levensstijl past, maar voor haar droomhuis is ze momenteel nog niet populair genoeg. Want ja, daar draait de maatschappij nu helemaal om. Bij alles wat je doet, wordt je een score toegekend en moet je anderen ook beoordelen. Dat gebeurt aan de hand van sterren (1-5), en elke rating die je krijgt, draagt bij aan je algemene gemiddelde score en plaats in de rangschikking. De populairsten der aarde hebben een score van 4.6 en hoger, terwijl de verstotelingen van de maatschappij het moeten doen met 2.0 of minder.

Hoe hoger je gemiddelde, hoe meer perks je in het leven krijgt: van betere huurauto’s tot vliegtickets. En dus ook woningen. Het huis dat Lacie voor ogen heeft, ligt boven haar budget, maar ze kan op een korting rekenen als ze haar score verhoogt naar 4.5. Challenge accepted, denkt Lacie, en als een bezetene geeft ze iedereen waar ze mee in contact komt vijf sterren, in de hoop zoveel terug te krijgen. Haar gemiddelde gaat echter niet vlug genoeg omhoog, en ze bedenkt een plan om opnieuw in contact te komen met een oude bekende, een 4.8…

Regisseur: Joe Wright (Atonement, Anna Karenina)
Scenario: Rashida Jones (Parks and Recreation, Angie Tribeca) en Michael Schur (Parks and Recreation, Brooklyn Nine-Nine, The Good Place)
Muziek: Max Richter (The Leftovers)

Score op 5: 🚀🚀🚀🚀 – Confronterend en relevant, maar in een iets lichtere en speelsere verpakking, met een uitstekende cast.

Playtest

Het was slechts een kwestie van tijd voor Black Mirror ook het onderwerp van virtual reality ging aansnijden. In Playtest maken we eerst kennis met Cooper (Wyatt Russell, 22 Jump Street, Everybody Wants Some!!), een jeugdige, niet al te serieuze Amerikaan. Hij vertrekt op wereldreis zonder zijn moeder in te lichten (Not done, bro) en we zien zijn parcours rond de wereld in foto’s. Hij eindigt in Londen en komt in contact met Sonia (Hannah John-Kamen, Game of Thrones, Star Was: The Force Awakens). Van het een komt het ander, en na een nacht samen staat Cooper weer op het punt om te vertrekken. Als hij echter geld wil afhalen, is zijn saldo ontoereikend. Hij kan dus geen ticket naar de VS kopen, en noodgedwongen klopt hij weer aan bij Sonia. Zij toont hem een site waar je snelle jobs kan zoeken, en een daarvan is een simulatietest voor een van de bekendste gamingbedrijven ter wereld. Een spelletje uittesten voor wat snel geld? Ideaal…

Regisseur: Dan Trachtenberg (10 Cloverfield Lane)
Scenario: Charlie Brooker
Muziek: Bear McCreary (The Walking Dead, Outlander, Agents of S.H.I.E.L.D.)

Score op 5: 🚀🚀🚀🚀 – Deels psychologische thriller en horrorfilm, met een ijzersterke hoofdrolspeler.

Shut Up and Dance

Shut Up and Dance is ook de titel van een aanstekend liedje van Walk the Moon, maar verder hebben de het nummer en deze episode letterlijk niets met elkaar gemeen. We zien het nogal eentonige leven van Kenny (Alex Lawther, The Imitation Game), een 19-jarige die in een fastfoodrestaurant werkt. Daarna gaat hij naar huis, installeert een antivirusprogramma nadat zijn zus wat geklooid heeft op zijn pc en sluit zich op in zijn kamer om te masturberen voor zijn laptop. Daar krijgt hij al snel spijt van, want hij krijgt een e-mail met de boodschap “We weten wat je gedaan hebt”. Als hij zijn telefoonnummer niet doorstuurt, krijgt elke persoon uit zijn contactlijst het filmpje (bedankt, laptopcamera) in zijn mailbox. Uit angst voor de gevolgen doet Kenny wat hem gevraagd wordt, maar dan begint de ellende pas. Hij moet allerhande opdrachten uitvoeren voor “hen”, en ontmoet zo nog meer mensen die gechanteerd worden door de mysterieuze entiteiten. Onder hen Hector (Jerome Flynn, Game of Thrones). Samen worden ze letterlijk tot het uiterste gedreven, terwijl ze via gps, gsm- en beveiligingscamera’s in de gaten worden gehouden.

Regisseur: James Watkins (Eden Lake, The Woman in Black)
Scenario: William Bridges, Charlie Brooker
Muziek: Alex Heffes (The Last King of Scotland, 11.22.63)

Score: 🚀🚀🚀🚀🚀 – De meest pakkende aflevering van allemaal. Alex Lawther is een revelatie.

San Junipero

San Junipero is een stadje in de jaren 80. Een schuchter meisje met de naam Yorkie (Mackenzie Davis, The Martian, Halt and Catch Fire) wandelt een bar binnen. Al gauw wordt ze opgemerkt door Kelly (Gugu Mbatha-Raw, Belle, Concussion), die van haar vriendje af wil en Yorkie inschakelt als ‘goede vriendin’. De twee hebben meteen een klik en ze belanden uiteindelijk samen in bed. Maar om middernacht zijn we plots een week later en is het 1996. Yorkie is terug in de bar, maar Kelly is ditmaal nergens te bespeuren. Nog een week later zien we die vreselijke vroege nillies-mode opduiken, en nu heeft Yorkie meer geluk: Kelly is opnieuw in de bar. Zij wil liever niets meer te maken hebben met haar onenightstand, maar wordt uiteindelijk toch weer tot haar aangetrokken. Niets met technologie te maken, zou je denken…

Regisseur: Owen Harris (Black Mirror)
Scenario: Charlie Brooker
Muziek: Clint Mansell (Requiem for a Dream, Black Swan)

Score op vijf: 🚀🚀🚀🚀 – De iets lichtere en hoopvolle kant van Black Mirror. Nostalgie troef in deze visueel prachtige aflevering.

Men Against Fire

In de toekomst is de wereld overspoeld door roaches – niet de kakkerlakken, maar een soort monsters die ooit mensen waren. Door een ziekte in hun bloed is hun gelaat misvormd en kunnen ze enkel schreeuwen. Het leger is nu uitgerust met implantaten die real-time informatie op het netvlies van de soldaten weergeven, en het is hun job om de wereld te zuiveren van roaches. Soldaat Stripe (Malachi Kirby) gaat voor de eerste keer mee met zijn team, op huisbezoek bij iemand die roaches zou verschalken. Wanneer hij er inderdaad aantreft in een verborgen deel van het huis, schiet hij erop los. Een van hen heeft echter een eigenaardig Doctor-Who-sonic-screwdriver-achtig apparaatje bij zich, waarmee de roach Stripe in de ogen schijnt. Daarna krijgt hij meerdere keren een soort kortsluiting in zijn hersenen, maar fysiek mankeert hij helemaal niets. Dat bevestigt ook de psycholoog van de eenheid, Dr. Arquette (Michael Kelly, House of Cards); Stripe is gewoon wat overstuur door de confrontatie met de roaches. Maar dan verstijft hij volledig tijdens een vuurgevecht…

Regisseur: Jakob Verbruggen (Code 37, The Fall, London Spy)
Scenario: Charlie Brooker
Muziek: Geoff Barrow, Ben Salisbury (Ex Machina)

Score op vijf: 🚀🚀🚀+1/2🚀 – Sterk oorlogsdrama/analyse met uitstekend camerawerk.

Hated in the Nation

De laatste aflevering is de langste van allemaal en net geen anderhalf uur lang. Hated in the Nation is duidelijk een politiethriller, maar ook hier met de nodige technologische insteek. Twee mensen die nogal ongevoelige opmerkingen hadden gemaakt in de media komen terecht in een internet shitstorm en worden even later dood teruggevonden. Een vrouw heeft volgens haar man zichzelf de keel overgesneden. Een dag later krijgt een rapper plots stuiptrekkingen en wordt afgevoerd naar het ziekenhuis. Onder de MRI-scanner gebeurt het opnieuw, maar nu met de dood tot gevolg. Door de kracht van de magneet is de bij die in zijn hoofd zat, er langs zijn oogkas uitgekomen. Ja, de bij.

In deze nabije toekomst zijn de beestjes namelijk uitgestorven. Om het milieu niet de vaantjes te helpen, heeft een bedrijf mechanische bijen (Autonomous Drone Insects – of ADI’s) gemaakt die dezelfde taak vervullen. Daarvan zijn er blijkbaar een paar gehackt door onbekenden, die ze naar het pijncentrum van hun slachtoffers stuurden. Die ervoeren pijn zo erg dat ze liever zelfmoord pleegden dan het te voelen. Rechercheur Karin Parke (Kelly Macdonald, Brave, Trainspotting) en haar nieuwe ‘schaduw’, cybercrime-onderzoeker Chloe ‘Blue’ Perrine (Faye Marsay, Game of Thrones) worden op de zaak gezet. Maar de moorden hebben een verrassende en verschrikkelijke oorsprong…

Regisseur: James Hawes (Penny Dreadful)
Scenario: Charlie Brooker
Muziek: Martin Phipps (War and Peace, Victoria)

Score op vijf: 🚀🚀🚀 – Anderhalf uur durende aflevering die kan rekenen op sterke acteurs maar zelf iets te weinig substantie heeft.

Black Mirror is vanaf vandaag te zien op Netflix.