Free League Publishing neemt ons in Vaesen mee naar een Scandinavië in de 19e eeuw waar alles draait rond mysterieuze wezens. Zoals bij hun andere RPG’s die gebaseerd zijn op hun Year Zero Engine, draait het niet zomaar om actie, maar is er veel focus op de setting, roleplaying, keuzes van de GM en de spelers en het verhaal. Geekster trok op onderzoek en testte het voor jullie uit.
Spelontwerp en illustraties: Johan Egerkrans
Uitgever:Fria Ligan (Free League Publishing)
Aantal spelers:2-?
Speelduur: One-shots of meerdere sessiesMysterieuze, alomtegenwoordige wezens
Vanuit je kasteel in Upsala moet je de Vaesen bestuderen en ervoor zorgen dat Scandinavië veilig blijft.
Het grootste verkooppunt van Vaesen is wellicht de schitterende en tot fantasie en verwondering aanzettende setting. In Vaesen ben je lid van een geheim Scandinavisch genootschap dat moet proberen de rest van de wereld te beschermen tegen de mysterieuze (en vaak onzichtbare) Vaesen, hoewel je heel soms ook de Vaesen moet redden van slechtgezinde mensen. Vaesen zijn wezens, monsters en geesten die al eeuwen in het geheim in Noord-Europa leven en in het geheim het leven van de mensen verbeterden of in gevaar brachten.
Sinds de Industriële Revolutie (en de daarmee gepaarde volksverhuizingen), de politieke instabiliteit en het geleidelijke ecologische verval van de negentiende eeuw, zijn de Vaesen plotseling actiever en agressiever geworden. Vanuit je kasteel in het Zweedse Upsala moet je de Vaesen bestuderen, onderzoek uitvoeren en moet je erop uittrekken (of in je kasteel blijven) om ervoor te zorgen dat de rest van Scandinavië zo veilig mogelijk blijft.
In Vaesen ben je als het ware een 19e-eeuwse Scandinavische Witcher in een wereld vol noordelijke folklore en gevaar.
De makers van dit spel zijn terecht trots op hun setting en spenderen dan ook veel tijd en een groot deel van hun boek aan een uiteenzetting van de politieke en sociale achtergrond, een voorstelling van de belangrijkste Scandinavische locaties en uiteraard de Vaesen zelf. Het zijn de Vaesen die de show stelen en alles in een mysterieuze sfeer dopen. Sommige van deze wezens zullen iedereen bekend in de oren klinken, zoals weerwolven of dwaallichtjes, maar hebben toch hun eigen twist op de bekendere legendes. Daarnaast zijn er ook een aantal wezens die ons meer onbekend waren. Elke Vaesen heeft een eigen verhaal en kan enkel met een bepaald ritueel of bepaalde voorwerpen voorgoed onschadelijk gemaakt worden, maar deze methoden moeten de spelers natuurlijk eerst zelf ontdekken.
Als dit je doet denken aan The Witcher, ben je zeker niet alleen. In Vaesen ben je als het ware een 19e-eeuwse Scandinavische Witcher in een wereld vol noordelijke folklore en gevaar. En dat alles in stijlvolle Victoriaanse kledij. Maar net zoals bij The Witcher is de wereld van Vaesen zeker niet vrolijk. Om te beginnen hebben de Vaesen zelf het zeker niet altijd goed voor met de mensheid (al dan niet door de schuld van de plaatselijke bevolking), maar daarnaast is er ook de armoede en uitbuiting die gepaard gaat met de Industriële Revolutie. Ten slotte ben je wel lid van het genootschap dat optreedt tegen de Vaesen, maar kan je ook nog doodsbang worden van wat je in de wereld kan zien.
Angst, psychologische horror en fysieke terreur zijn heel belangrijke elementen in Vaesen en zorgen (gepaard met al je onderzoeken) ervoor dat het spel zeker ook kan aanvoelen als The Call of Cthulhu in Scandinavië en niet altijd een happy ending heeft. Het is heel goed mogelijk dat je personages met tijdelijke of permanente lichamelijke verminkingen of psychologische aandoeningen op (of voor!) het einde van hun avontuur huiswaarts zullen (moeten) keren. Wanneer de spelers nog niet weten met welk ritueel ze een Vaesen kunnen uitschakelen, kunnen ze enkel proberen hen te vertragen of verjagen of moeten ze pogen om zelf te ontsnappen.
Eenvoudige mechanics
In principe heb je slechts één of meerdere d6-dobbelstenen nodig.
De basismechanics van Vaesen zijn gebaseerd op die van Free Leagues’ Mutant Year Zero en zorgen ervoor dat je heel snel en zonder grote rekensommen kan zien of je personages in hun acties slagen of falen. In principe heb je slechts één of meerdere d6-dobbelstenen nodig. Je gooit bij je skill checks (tijdens gevechten of daarbuiten) een aantal d6-dobbelstenen afhankelijk van je stats, talents, skills en eventuele bonussen of malussen. Enkel een zes – heel soms meer dan een bij moeilijkere uitdagingen – geeft je een succes. Dit maakt de basismechanics eenvoudig en daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je zoveel mogelijk dobbelstenen kan gooien of kan het angstaanjagend zijn wanneer je er door narratieve of mechanische tegenslagen er minder mag gebruiken. Je merkt ook al snel dat je hierdoor veel minder kans hebt om skill checks die niet bij je personage passen succesvol uit te voeren.
Falen in een moeilijke of gevaarlijke skill check, pech tijdens het avonturieren of dezelfde check een tweede keer proberen zorgt ervoor dat je een tijdelijke of permanente condition kan krijgen. Deze kan naargelang het verhaal of soort check fysiek of mentaal zijn. Zo kan je gewond worden, maar ook door woede verblind zijn. Je kan maximaal drie mentale of drie fysieke condities hebben. Naargelang de soort conditie, krijg je dan ook een malus bij je fysieke of mentale skill checks. Wanneer je er drie in dezelfde categorie hebt, word je broken. Je kan zo goed als niets meer met je lichaam doen of krijgt een of andere totale mentale inzinking.
Dit is meestal heel gevaarlijk, geeft je sowieso een defect met nog een extra malus bij sommige skill checks en zorgt ervoor dat je medespelers je zo snel mogelijk zullen moeten proberen te helpen, zodat je niet aan je condities ten onder gaat of zodat je geen permanente schade ondervindt. Heel soms krijg je geen defect, maar wel wat (behulpzaam!) inzicht in hoe de wereld om je heen werkt. Broken zijn is natuurlijk ook een ideaal moment om je creatieve en narratieve spierballen te tonen. Eigenlijk heb je dus geen traditionele hit points, maar hangt alles af van je condities en hoe je ermee omgaat. Ook bij vijanden zoals andere mensen of agressieve dieren moet je proberen hen condities te berokkenen.
Bij gevechten zijn er eenvoudige regels.
Vaesen legt zoals het hoort veel nadruk op het samen met je GM uitdokteren van het verhaal, en je kan zoals gezegd heel snel zien of een bepaalde rol geslaagd is of niet, maar toch zijn er verschillende mechanics om rekening mee te houden. Je zal dat niet altijd moeten doen, maar naast de condities en defecten moet je soms letten op verschillende elementen die zich meestal in de achtergrond bevinden. Dit kan gaan van de stats (en beschikbaarheid) van je wapen tot het uitbouwen van je basisvoorzieningen in het kasteel met extra faciliteiten of personeel. Je moet vier stats van je personages in de gaten houden en kiezen uit een aantal skills, voorzieningen en talenten (specifieke acties die vasthangen aan je skills). Bij gevechten zijn er eenvoudige regels, zoals bijvoorbeeld om aanvallen te ontwijken of af te weren of om een vijand vast te grijpen. Ten slotte zijn er ook een aantal status effects, waarbij angst het belangrijkste is.
Aan de andere kant zijn er een aantal elementen die voor extra plotwendingen kunnen zorgen en die je moet bepalen wanneer je je personage creëert: wat is hun motivatie, welk trauma hebben ze geleden, welk duister geheim hebben ze, etc. Ook het exp-systeem is heel eenvoudig. Je krijgt geen exp naargelang de sterkte van een vijand, maar eerder naargelang welke soort narratieve acties je elke sessie onderneemt. Het kost elke keer 5 exp om een level te stijgen, en in de meeste sessies zal je er zo een 2 à 3 verdienen (maar het kan ook meer of minder zijn). Wanneer je een level stijgt, kan je simpelweg een skill beter maken of een nieuw talent kiezen. Initiative bij gevechten wordt eenvoudigweg bepaald door het trekken van kaarten. Zoals vele andere narratieve tabletop RPG’s kiest Vaesen voor zones in plaats van numerieke afstanden om te zien of een personage aangevallen kan worden.
Prachtige vormgeving
Hoge kwaliteit in de prachtige tekeningen, kaarten en illustraties.
Wie het core book van Vaesen vastneemt, zal het meteen merken: Er is veel tijd en moeite gestoken in de vormgeving. Naast een mooie harde kaft en een zeker geapprecieerd stoffen bladzijderlint, merk je de hoge kwaliteit ook op in de prachtige tekeningen, kaarten en illustraties die je doorheen het boek kan vinden. Ze helpen je meteen om in de goede sfeer te komen en tonen dat de Vaesen niet altijd de wezens zijn die wij in onze eigen folklore kennen.
Jammer genoeg is er geen aparte starterset met een aantal voorgemaakte personages of een afgewerkt avontuur, iets wat bij veel tabletop RPG’s toch handig kan zijn. Je kan wel avonturen vinden in het core book en in het extra avonturenboek Vaesen: A Wicked Secret and Other Mysteries. Zelfs als je het spel niet kan spelen, blijft het leuk om door de boeken te bladeren en de avonturen, de mini-verhaaltjes of de folklore van de verschillende Vaesen te lezen.
Vaesen
Vaesen is een tabletop RPG voor wie zin heeft in een narratief sterk en mechanisch licht spel. Zowel de setting als de illustraties in het boek zelf zijn heel atmosferisch en dompelen je onder in een mysterieuze sfeer vol geheimen. Wanneer je het speelt, is er geen happy end verzekerd, maar ben je toch zeker van veel speelplezier.
