Sony brengt vandaag, exact 24 jaar nadat de PlayStation het levenslicht zag, een nieuwe compacte versie van zijn eerste console uit. De PlayStation-naam werd eind jaren ’90 synoniem met videogames, net zoals Nintendo dat tot dan toe was. Maar dit was echter het uiteindelijke resultaat van een mislukte samenwerking tussen deze twee landgenoten die eindigde in een bittere breuk en de start van de tweede grote consoleoorlog.
We schrijven het jaar 1986. Na een gefaalde joint venture met Microsoft was Sony op zoek naar een nieuwe samenwerking om zijn presence in de videogamesector uit te bouwen. De MSX-console die de bedrijven samen ontwikkelden, kwam buiten Japan nooit echt van de grond. Na het internationale succes van de NES was Sony ervan overtuigd dat Nintendo de ideale kandidaat zou zijn voor een nieuwe samenwerking. Sony experimenteerde namelijk met een gloednieuw opslagformaat waarvan het dacht dat het de toekomst van digitale media kon worden: de cd-rom. De electronicareus had de eigen knowhow in huis om het formaat te pushen in de muziekwereld, maar om door te breken op de videogamemarkt moest het op zoek naar een partner met ervaring in die sector. In 1988 sloten beide bedrijven een akkoord.
Super CD
Het oorspronkelijke plan was om een cd-romdrive op de markt te brengen voor de Super NES.
Samen ontwikkelden Nintendo en Sony een aantal prototypes. Het oorspronkelijke plan was om een cd-romdrive op de markt te brengen voor de SNES. Nintendo wou niet achterlopen op concurrent Sega die met de Sega CD (later op de markt gebracht als Mega CD) ook al plannen had om cd-romtechnologie te gebruiken in haar consolebusiness. Mastermind achter de samenwerking tussen Sony en Nintendo was Ken Kutaragi (later de CEO van Sony Computer Entertainment) die eerder al in contact stond met het bedrijf uit Kyoto toen deze op zoek was naar een geschikte processor voor de SNES.
Kutaragi werd bijna ontslagen bij Sony omdat hij achter de rug van het toenmalige management samenwerkte met Nintendo. Toen grote baas Norio Ohga op de hoogte werd gebracht van deze zakelijke ongehoorzaamheid besloot hij om Kutaragi een tweede kans te geven op voorwaarde dat hij een volwaardige console zou ontwerpen. Dat systeem werd het eerste prototype van de PlayStation. Het speelde zowel SNES-cartridges af als software die op cd-rom stond. De controller was dezelfde als die van de SNES. De plannen voor de add-on voor de SNES werden geschrapt en Nintendo zou op de CES-beurs van 1991 de nieuwe console met de voorlopige naam “Play Station” officieel aan de buitenwereld voorstellen.
Enter Yamauchi
Zonder Sony op voorhand te informeren kondigde Nintendo op CES aan dat ze met Philips in zee gingen.
Er bleek echter al snel een kink in de kabel. In het contract dat Sony had opgesteld, stond dat het bedrijf de volledige controle kreeg over de gepatenteerde cd-romtechnologie die gebruikt zou worden. Sony zou het enige bedrijf zijn dat de discs mocht produceren. Toen dit detail van de overeenkomst aan het oor van toenmalige Nintendo CEO Hiroshi Yamauchi kwam, reageerde die furieus. Nintendo mocht volgens hem niet afhankelijk worden van een ander bedrijf voor de productie van zijn eigen games. In het grootste geheim stuurde Yamauchi zijn schoonzoon Minoru Arakawa en Howard Lincoln, president van Nintendo of America, naar Nederland om te informeren over een samenwerking met Sony’s aartsrivaal Philips. Daar sloten de twee een deal die Nintendo controle gaf over de productie en, zonder Sony op voorhand te informeren, kondigde Nintendo op CES aan dat ze met Philips in zee gingen.
Sony reageerde furieus en stapte op hun beurt met hun plannen naar Nintendo’s grootste rivaal: Sega. Bij Sega werd het plan van Sony echter negatief ontvangen en het bestuur vaagde de samenwerking van tafel omdat volgens hen Sony niet thuishoorde in de game-industrie. Sony kon niet anders dan op eigen houtje verder te gaan, maar toen Nintendo dit te weten kwam, spanden ze een rechtszaak aan omdat volgens hen de technologie en de naam “Play Station” hen toebehoorde. Sony en Nintendo kwamen uiteindelijk nog tot een overeenkomst maar in 1993 besliste Sony om het project te rebooten en te focussen op de volgende generatie van spelconsoles. De spatie tussen de woorden “Play” en “Station” werd weggelaten en een nieuwe merknaam was geboren.
PSX
Bij Sony werd er lang getwijfeld om een console te ontwerpen die ofwel zou uitblinken in het produceren van 2D-graphics of die zich zou concentreren op 3D-technologie. Uiteindelijk werd na het grote succes in de arcades van de eerste 3D-fighting game Virtua Fighter beslist om deze laatste weg in te slaan. Oorspronkelijk werd overwogen om de naam “PSX” te gebruiken voor de nieuwe console, omdat in focusgroepen de merknaam “PlayStation” slecht scoorde. In aanloop naar de release werd deze naam inderdaad gebruikt in promotiemateriaal, maar net voor de lancering besliste men toch om voort te gaan met de naam PlayStation.
Sony vond een gat in de markt door de console te marketen naar een meer volwassen publiek.
De lancering van PlayStation in 1994 was meteen een gigantisch succes, vooral in Japan, waar de console op zes maanden tijd twee miljoen keer over de toonbank ging. De combinatie van nieuwe 3D-technologie, een gevarieerd aanbod aan games en een sterke marketingcampagne waren een schot in de roos. Sony vond een gat in de markt door de console te marketen naar een meer volwassen publiek dan de traditioneel jongere doelgroep die Nintendo tot dan toe voor ogen had. Met enkele geniale reclamefilmpjes en slogans als “Do not underestimate the power of PlayStation” en “LIVE IN Y
UR WRLD. PL
Y IN 
URS.” werd Sony al snel een vaste waarde in het videogamelandschap.
Genadeslag
Toen Nintendo later aankondigde dat hun nieuwe console geen gebruik zou maken van cd-rom’s maar verder zou gaan met de traditionele cartridges ontstond er een ware exodus van ontwikkelaars en uitgevers richting het PlayStation-kamp. Omdat Sony zelf geen software produceerde, cultiveerde het een cultuur van openheid en steun aan externe ontwikkelaars, met gedeelde tools en bibliotheken, rechtstreekse technische ondersteuning en natuurlijk nog het belangrijkste van allemaal: een goedkoop formaat met lage licentiekosten. Terwijl Nintendo zich met zijn selecte “Dream Team” terugtrok, veroverde Sony de harten van zowel gamers als ontwikkelaars.
De PlayStation zou uiteindelijk meer dan 100 miljoen exemplaren verkopen en zijn opvolger, de PlayStation 2, werd de meest succesvolle console aller tijden. Wat ooit begon als een accessoire voor de SNES ontpopte zich na een bewogen geschiedenis tot één van de grootste succesverhalen uit de videogamegeschiedenis.
