Recent onderzoek toont aan dat games een positieve invloed kunnen hebben op de gamer. De onderzoekers geven echter ook aan dat er eigenlijk gewoon te weinig data is om een goede evaluatie te maken van games in het algemeen en hun invloeden. Dat laat de weg open voor veel verklaringen en brengen ons naar keuzes en empathie.
Gamen is een veel groter fenomeen geworden dan we ons misschien wel hadden kunnen voorstellen. De pixels brengen ontzettend veel tot leven. Na shooters zoals Doom en Wolfenstein, kwamen bijvoorbeeld Spyro, Crash, talloze click & points (Freddi Fish, iemand?). Nu mag ik me verliezen in open werelden waarin ik gewoon uren kan en soms moet reizen om het allemaal te zien.
Daar kunnen we meteen al een paar vraagtekens bij zetten.
Maar er is meer veranderd. Het onderzoek dat nu gedaan is, heeft zich gebaseerd op slechts twee games: Animal Crossing New Horizons en Plants vs. Zombies. Ze belichten het psychologische effect van deze games als een middel tot ontspanning. Daar kunnen we meteen al een paar vraagtekens bij zetten, want waarom deze games en er zijn er zoveel andere. Maar dat is net een goed punt: het toont het gebrek aan inzicht in wat games met ons doen. Kijk maar naar EA dat nog steeds volhoudt dat er geen gokken in hun games te vinden is.
Onderzoekers moeten dus ergens een lijn trekken om hun onderzoek te starten, al lijkt het een lijn in het zand. Maar als we kijken naar hoe games zich ontwikkeld hebben, kunnen we het belang wel degelijk zien. Ik durf zelfs te zeggen: een maatschappelijk belang. En dat niet enkel financieel. Ze brengen steeds vaker keuzes en empathie.
Een reden tot bestaan, niet enkel een reden tot actie.
De laatste jaren verdienen ontwikkelaars niet enkel geld met ‘het vermoorden van de vijand’ – de simulatie. Er is steeds vaker een verhaal waar we het liefst worden ingezogen. Een reden tot bestaan, niet enkel een reden tot actie. We moeten ons kunnen vereenzelvigen met het of een personage. Dit geldt uiteraard niet voor elke game, dat is net de schoonheid van de industrie. Maar we kunnen niet ontkennen dat het narratief belangrijk is geworden. En daar maken we keuzes om het verhaal een bepaalde richting uit te doen gaan. Vaak zonder te weten waar het verhaal ons zal heenvoeren.
Ander onderzoek toont namelijk aan dat we eigenlijk de moreel juiste keuze nemen wanneer we ons geëngageerd voelen in het verhaal. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je in een tweede playthrough de moreel ‘foute’ keuzes niet wil gaan onderzoeken en zien wat daar uitkomt. En je dan misschien beter voelt omdat je in je eerste run een betere uitkomst had.
Juist omdat games nu ons die keuzes bieden, zie ik daar een enorme maatschappelijke relevantie. We leren namelijk om te gaan met keuzes maken en een onzekere toekomst. Je kunt niet altijd een vorige safe laden of enkel met een groot verlies, en je keuzes terugdraaien. En alhoewel die keuzes voorgeschreven zijn, worden games steeds complexer en de verhaallijnen met elkaar verwikkeld waardoor ook de keuzes echter zijn. Behalve dat ze in een surreële wereld plaatsvinden.
En alhoewel die keuzes voorgeschreven zijn, worden games steeds complexer en de verhaallijnen met elkaar verwikkeld waardoor ook de keuzes echter zijn.
Verschillende onderzoeken toonden al aan dat het lezen van boeken, met name romans, de lezers empathisch maakten omdat ze zich konden inleven in de personages. Met games zoals The Witcher 3, Infamous, Dishonored, Red Dead Redemption 2 en Undertale en veel meer mogen we toch een gelijkaardige reactie verwachten. Die games laten je keuzes en empathie zien die niet zwart-wit zijn. Je kunt meestal niet zomaar op voorhand weten welke consequenties je acties hebben. Net dat maakt ze ook herspeelbaar, waardoor je opnieuw over je keuzes kunt nadenken en de wereld vormgeven zoals je wil. Ook de negatieve keuzes maken deel uit van het ontdekken: we doen namelijk niet alles altijd ‘juist’, zeker wanneer alles eerder grijs is en geen correcte weg heeft. Het zijn die momenten die belangrijk en waardevol zijn.
Games zijn geen leeg vat waar mensen zich in verliezen en door ‘geconsumeerd’ worden en hun verstand aan verliezen. Nee. Het zijn verhalen waar we ons mee kunnen verbinden, waar we afschuw voor kunnen hebben, waar we dingen kunnen uitproberen en met de consequenties moeten omgaan om verder te spelen. Dat zijn belangrijke menselijke eigenschappen die ons vormen en die een meerwaarde bieden. Ze bieden ons keuzes en empathie die meegroeien met het verhaal.
Ik hoop dat er meer erkenning kan komen voor dit aspect van games. Games staan zo vaak in een negatief daglicht, en toch groeit de groep van zowel genres als spelers. Laten we daarom ook de goede kanten belichten en durven te onderzoeken. Het is voor velen namelijk gewoon het dagelijkse leven, games. We moeten er oog voor hebben en het naar waarde schatten. Maar er natuurlijk vooral van genieten en beleven!
Bronnen: The Guardian, Media Psychology Review, The Guardian
In strips: Karmen review
