Op de weg naar de Oscars willen wij graag zo veel mogelijk van de genomineerden gezien hebben om jullie te vertellen of dat terecht was. Deze keer: Borat Subsequent Moviefilm, genomineerd voor Beste Bewerkt Scenario en Beste Vrouwelijke Bijrol.
Het is alweer 14 jaar geleden dat Sasha Baron Cohen met Borat de wereld op stelten zette. De satire over een reporter uit Kazachstan die naar Amerika gaat om een documentaire te maken over de Amerikaanse gewoontes, was toen ongezien. Het screenplay werd toen zelfs genomineerd voor een Oscar. Een waar fenomeen werd geboren maar toch haalde Baron Cohen hem nooit van onder het stof voor een vervolg, tot vorig jaar. En wat blijkt, Borat Subsequent Moviefilm is voor mij nog beter dan het origineel.
Terug van nooit weggeweest
Borat 2, ofwel de volledige titel Borat Subsequent Moviefilm: Delivery of Prodigious Bribe to American Regime for Make Benefit Once Glorious Nation of Kazakhstan, kwam eigenlijk als een complete verrassing. Baron Cohen zelf was meer politiek actief geworden en vooral gefocust op het bestrijden van racisme. Maar net daarom is Borat 2 er gekomen: hij zag wat er van het land geworden was onder Trump en wilde mensen oproepen om te stemmen. Wat werkt er dan beter dan Borat op z’n aanhangers af te sturen om hen wat te kakken te zetten? Zo kwamen er meer en meer geruchten over verschijningen van Baron Cohen als Borat, en dus een tweede film. In september 2020 werd bevestigd dat een vervolg gemaakt was en een maand later werd de film op het publiek losgelaten.
In het verhaal zijn we intussen ook 14 jaar verder. Borat heeft die periode doorgebracht in een goelag om boete te doen voor het belachelijk maken van zijn land in zijn eerste documentaire. Hij wordt vrijgelaten met als opdracht om Johnny the Monkey, tevens de minister van Cultuur van Kazakhstan, af te leveren aan Donald Trump om de reputatie van hun land te herstellen. Maar omdat hij zich nogal impopulair had gemaakt bij Trump na de vorige film besluit hij om het cadeau aan toenmalig vicepresident Mike Pence te geven. Voor hij vertrekt, ontdekt hij dat hij een dochter, Tutar, heeft.
Baron Cohen wilde mensen doen stemmen. Wat werkt er dan beter dan Borat Trump-aanhangers te laten ontmaskeren?
Eenmaal aangekomen in Amerika blijkt dat Tutar zich had verschanst in het krat van Johnny en dat ze hem onderweg opgegeten had. Omdat Borat anders geëxecuteerd wordt, besluit hij om Tutar aan Pence te geven. Zij wil namelijk net als Melania worden. Omdat Borat nu beroemd is in Amerika koopt hij ook wat vermommingen. Zo proberen hij en Tutar haar te veranderen in een vrouw die Pence zou willen.
Twee is beter dan alleen
Aangezien een aanzienlijk deel van de humor en het succes van Borat Subsequent Moviefilm ook komt door de plaatsvervangende schaamte en verbazing over waar ze nu weer terechtkomen, wil ik niet veel meer over het plot verklappen. Toch blijft Baron Cohen verrassend veel in de Borat-gedaante. Het blijft me dan ook verbazen dat er sommige mensen hem nog altijd niet herkennen, of ook gewoon niet meteen doorhebben dat het opgezet spel is. Want het moet gezegd: subtiel is het script vaak niet maar dat is ook niet de bedoeling. Baron Cohen wil hier vooral een punt maken over de mensen die aan bod komen, en dat komt wel over. Soms moet hij ook helemaal niks uitlokken en schrijft het script gewoon zichzelf. Hoe mensen sommige dingen kunnen zeggen terwijl ze weten dat ze gefilmd worden, daar kan ik ook vaak niet bij.
Ik blijf Sasha Baron Cohen geweldig vinden in bijna elke rol die hij heeft, en vooral Borat gaat hem nog steeds geweldig af. Maar de toevoeging van Tutar laat een frisse wind door het format waaien. Niet alleen is er zo toch een geldige reden om vrouwenrechtem wat meer in het spotlight te zetten, met soms toch hallucinante reacties tot gevolg. Zo zal iedereen wel al gehoord hebben van het voorval met Rudy Giuliani, de advocaat van Trump, en het is eigenlijk nog fouter dan gedacht.
Maar daarnaast geeft het Baron Cohen ook een geduchte scènepartner. De Bulgaarse actrice Maria Bakalova is een nieuwkomer die werd gekozen uit de 6000 vrouwen die auditie deden. Van Baron Cohen zijn we het al gewend dat hij nergens voor terugdeinst. Maar zoals het Bakalova makkelijk lijkt af te gaan, is heel straf in een debuutrol. Geheel buiten vorm voor de Academy is haar komedische prestatie dan ook genomineerd voor Beste Vrouwelijke Bijrol en daar kunnen we alleen maar blij mee zijn.
Zoals het Bakalova makkelijk lijkt af te gaan, is heel straf in een debuutrol.
Ze waren dan ook allebei niet aan hun proefstuk toe. Je moet hun lef toch ook bewonderen. Zo wordt een scène in een vrouwenkliniek wel heel snel heel awakward, komt Borat in een speciaal kostuum naar de Republikeinse conventie en wordt hij vrienden met Trump-aanhangers. Vooral Baron Cohen is dan ook een paar keer opgepakt tijdens het filmen. En Bakalova verdient haar Oscar al als prijs voor moed en zelfopoffering om in een kamer met Giuliani te willen zijn. Maar wees gerust: de productie had de touwtjes steeds in handen dus het is geen toeval wanneer Baron Cohen binnenstormt.
Of de grappen goed vallen, zal voor iedereen wat persoonlijk zijn. Ik kan wel goed lachen met dit soort humor maar huiver tegelijkertijd wel van de plaatsvervangende schaamte. Zelf vond ik de mopjes over de Joden minder geslaagd maar Baron Cohen is zelf Joods dus van kwade wil is vast geen sprake. Het Trump-regime was alleszins wel de beste tijd om dit personage terug te brengen en er een kleine nieuwigheid aan toe te voegen, om zo de mensen te waarschuwen om de geschiedenis zich niet te laten herhalen. Ik denk dat die mix van humor en politieke ondertoon het schrijversteam terecht een tweede nominatie opleverde. Of de film veel met de uitslag van de verkiezingen te maken had is nog maar de vraag, maar het maakte zijn tegenstanders allicht nog meer vastberaden. O ja, en corona? Daar kan Borat misschien ook wel voor iets tussen zitten.
Borat Subsequent Moviefilm is nu te bekijken op Amazon Prime.
