Het immense succes van Bohemian Rhapsody is net uit de schijnwerpers verdwenen, of een nieuwe muzikale biopic met grote ambities dringt zich al aan. Je kan nu gaan kijken naar Rocketman, een film gebaseerd op het leven en de discografie van sir Elton John. Ter gelegenheid blikken we even terug én vooruit op hoe het artiesten vergaat op het witte doek.
De muzikale biopics lijken tegenwoordig en binnenkort als paddenstoelen uit de grond te schieten. Maar ook voor deze nieuwe heropleving van de muzikale biopic werden er al pareltjes gemaakt. Dit zijn mijn vijf favorieten van de voorbije jaren.
Ray (2004)
Ray Charles was en blijft een van de meest opmerkelijke muzikanten ooit. Zijn moeder voedde hem en zijn broer alleen op, en hij werd blind nadat hij zijn broer had zien verdrinken. Hij kon niet om met het trauma en zijn zicht verdween langzaam. Zijn moeder was echter vastbesloten om hem een toekomst te geven, Ray leert piano van een buurman en zijn talent wordt al snel duidelijk. Hij gaat naar een school voor blinden en wordt muzikant, eerst in band, daarna solo. De biopic van regisseur Taylor Hackford (An Officer and a Gentleman) heeft genoeg stof om mee te werken. Charles was een inspirerende man. Zijn toewijding aan de muziek en mogelijkheid om zomaar liedjes te improviseren dwongen respect af, ook al probeerden mensen hem te pas en te onpas te bedotten.
Maar hij was zeker geen heilige. Hij had verschillende affaires en uiteindelijk ook kinderen bij zijn minnaressen, en raakte verslaafd aan drugs. De makers schuwen die duistere kant van de muzikant niet en tonen hoe hij anderen, vooral de vrouwen in zijn leven, soms behandelde. Ray is een biopic volgens de boekjes, met een niet-lineaire vertelstijl met flashbacks, maar wel een die een stevige indruk nalaat. Veel daarvan heeft te maken met Jamie Foxx, die Charles vertolkt. Hij gooit er alles tegenaan, en werd daarvoor ook beloond met alle acteerprijzen die er te winnen zijn. Ook Kerry Washington, Aunjanue Ellis en Regina King verdienen vermelding, want Foxx in deze rol bijbenen was een uitdaging op zich.
Walk the Line (2005)
Mijn absolute favoriet van deze lijst is Walk the Line, het verhaal van Johnny Cash en June Carter. Cash had iets triests gemeen met Ray Charles: ze verloren beiden hun broer in een tragisch ongeluk. Zijn vader geeft Johnny de schuld en zijn vroegere interesse in muziek verdwijnt als hij naar het leger kan om te ontsnappen aan zijn thuis. Een film die hij daar ziet, inspireert hem om Folsom Prison Blues te schrijven, maar hij doet er niets mee, want het echte leven wacht. Een huwelijk, kinderen en een baan als vertegenwoordiger later zit de muziek nog steeds in zijn bloed. Hij wordt aangenomen door een label en gaat op tour, waar hij countryster June Carter ontmoet. Ook bij Cash wordt het succes te veel, en hij raakt verslaafd. June helpt hem om nuchter te worden, maar weigert een relatie met hem te beginnen. Cash is echter vastbesloten om zich te bewijzen, en hij schrijft een van de beste albums aller tijden.
James Mangold heeft in zijn carrière nog schitterende films gemaakt, maar dit is wat een biopic moet zijn voor mij. Ook al is Walk the Line conventioneel gemaakt, het sterke script en de ongelofelijke cast maken het meer dan dat. Johnny Cash is de focus van de film, maar we leren ook nog veel over June en de muziekindustrie van die tijd. Reese Witherspoon won meer dan verdiend een Oscar voor haar vertolking van Carter. En dé grootste snub van de 21e eeuw gaat nog altijd naar Joaquin Phoenix, die hier een van zijn beste rollen neerzet. Zijn zangstem, de doorleefdheid en kwetsbaarheid die hij aan Cash geeft… Klasse.
Behind the Candelabra (2013)
De minst bekende uit de lijst is wellicht deze tv-film van HBO uit 2013. Behind the Candelabra zet het leven van pianovirtuoos Liberace centraal, maar is meer geïnteresseerd in zijn privéleven dan zijn muziek. Zijn relatie met de 40 jaar jongere Scott Thorson blijft tot op de dag van vandaag veelbesproken. De twee leerden elkaar kennen via een gemeenschappelijke vriend toen Thorson als 18-jarige naar werk zocht. Hij wordt al gauw de assistent van Liberace en later ook zijn vriend. Maar het klassenverschil tussen de twee leidt tot conflicten. Liberace ziet in Scott een jongere versie van zichzelf en probeert hem daar ook naar te veranderen. Hij vraagt aan zijn plastische chirurg om Scotts gezicht meer om te vormen naar zichzelf en legt hem allerlei zaken op. Daarna gaat het van kwaad naar erger.
Over Liberace wist ik vóór deze film bijna niets, behalve dat hij soms als verwijzing gebruikt wordt voor flamboyante mensen. Behind the Candelabra geeft je tegelijkertijd een idee van wie de entertainer en mens was, maar ook hoe bekendheid de omgeving van muzikanten verandert, en dan vooral hun partners. Daarnaast bestaat de cast en crew uit echte toppers: Michael Douglas nam de rol van Liberace op zich toen hij nog tegen kanker vocht. Matt Damon was net als Douglas al jaren betrokken bij het project van zijn goede vriend Steven Soderbergh. Studio’s sloegen het project telkens af omdat het “te gay” was. Uiteindelijk kocht HBO de rechten, en bij release werd de film overladen met goede reviews. Ook bij mij is deze verrassend lang blijven hangen.
Get On Up (2014)
Nog voor Chadwick Boseman gecast werd als Black Panther, merkten filmgangers en critici hem op in deze biopic van Tate Taylor (The Help) over James Brown. De soullegende leidde net zoals veel supersterren een turbulent leven, dat overigens niet evident begon. Hij groeide op in een huis in de bossen, in een gezin dat het niet breed had en waar geweld schering en inslag was. Als 17-jarige komt hij in de gevangenis voor diefstal, en daar ontdekt hij de muziek. Hij krijgt een plaats in een band, maar al snel staat de godfather of soul op. Zoals we al veel zagen, stijgt het succes naar zijn hoofd. Zijn bandgenoten moeten naar zijn pijpen dansen, en een voor een verlaten ze hem.
Ook in zijn privéleven gaat het bergaf. Hij scheidt van zijn eerste vrouw, en in zijn tweede huwelijk slaat Brown zijn vrouw geregeld. Later sterft zijn zoon uit zijn eerste huwelijk in een auto-ongeluk, en dat blijkt een keerpunt voor de vereenzaamde zanger. Dat hij een complexe man was, is duidelijk, maar hij zette zich hard in voor de burgerrechtenbeweging en bracht mensen samen met zijn muziek. Vandaag is hij nog altijd een showicoon. Ook in deze film is het de ster die schittert; Chadwick Boseman verdwijnt helemaal in James Brown en liet een niet te missen visitekaartje achter. Op creatief vlak is Get On Up nog iets inventiever dan Ray, waarmee de film vaak vergeleken wordt. Naast de niet-lineaire vertelstijl breekt Brown ook regelmatig de vierde muur en spreekt hij het publiek. Zo wekt de film het effect op van een stream-of-consciousness. Een techniek waar je weliswaar fan van moet zijn. Alles bij elkaar genomen is dit een waardig portret van een muzieklegende.
Straight Outta Compton (2015)
De meest recente biopic in deze lijst is ook een van de meest opmerkelijke, omdat er nog niet zo veel biografische drama’s gemaakt zijn over rappers. Of, afgezien van 8 Mile, toch geen die zo bekend werden bij het grote publiek. Regisseur F. Gary Gray (The Negotiator) verzamelde een jonge, veelbelovende cast om de leden van gangstarapgroep N.W.A. te spelen: Eazy-E (Jason Mitchell), Ice Cube (gespeeld door zijn echte zoon O’Shea Jackson Jr.) en Dr. Dre (Corey Hawkins), DJ Yella en MC Ren. De twee laatste zijn producers, maar ook de weduwe van Eazy-E werkte mee. Voor mensen die Ice Cube misschien enkel als acteur of volwassen rapper kennen, of Dr Dre enkel van zijn koptelefoons, zullen heel wat leren in Straight Outta Compton.
De film toont het begin van de groep, van protestnummers die ze niet verkocht kregen tot de oprichting van hun eigen platenlabel. Maar als het succes stijgt, gaat het ook hier mis. Een ander label wil hen helpen om een album te maken, maar dat betekent ook dat ze niet meer de volledige controle hebben. Wanneer ze Fuck Tha Police maken na een aanvaring met de politie, wordt Ice Cube in het nauw gedreven en verlaat hij de groep. Hun relatie onderling ging bijgevolg kapot, en ze gingen hun eigen weg tot een van hen stierf. Door de dynamiek tussen de personages en de inhoud van hun nummers haalt de film ook de spanningen in Compton en in het rappersmilieu aan. Een buurt zonder veel kansen voor de toekomst, met criminaliteit en politiebrutaliteit. Desondanks zijn Ice Cube en Dr. Dre uitgegroeid tot fenomenen.
